Yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan HD-981 cùng các tàu ra khỏi thềm lục địa của Việt Nam

Đại diện các cơ quan hữu quan Việt Nam đã trình bày diễn biến của sự việc, nêu rõ: Lúc 5 giờ 22 phút ngày 1-5 vừa qua, cơ quan chức năng Việt Nam phát hiện giàn khoan nước sâu Hai Yang Shi You 981 (HD-981) và ba tàu dịch vụ dầu khí của phía Trung Quốc di chuyển từ tây – bắc đảo Tri Tôn (thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) xuống phía nam.

Đến 16 giờ ngày 2-5, giàn khoan HD-981 được thả trôi tại tọa độ 15 độ 29ྲྀ'' vĩ bắc -111 độ 12ག'' kinh đông, phía nam đảo Tri Tôn, sâu vào trong thềm lục địa của Việt Nam 80 hải lý, cách đảo Lý Sơn 119 hải lý, cách bờ biển Việt Nam 130 hải lý. Trung Quốc hạ đặt giàn khoan này để tiến hành khoan thăm dò thềm lục địa của Việt Nam và huy động nhiều tàu bảo vệ đi cùng.

Đến ngày 7-5, Trung Quốc đã huy động, lúc cao nhất 80 tàu các loại, trong đó có bảy tàu quân sự ở khu vực trên. Ngoài ra, hằng ngày còn có hàng chục tốp máy bayhoạt động ở khu vực này. Một nhóm tàu cá vũ trang và tàu quân sự Trung Quốc đã vào cách đảo Lý Sơn từ 50 đến 60 hải lý.

Khi các tàu thực thi pháp luật của Việt Nam ra kiểm tra, ngăn chặn việc xâm phạm trái phép của giàn khoan HD-981, các tàu bảo vệ của Trung Quốc, được sự yểm trợ của máy bay đã đâm thẳng và dùng vòi rồng có công suất lớn phun nước vào các tàu của Việt Nam nhằm làm hư hỏng tàu thuyền và các trang thiết bị trên tàu, gây thương tích cho thủy thủ trên tàu. Tính đến ngày 7-5, đã có sáu kiểm ngư viên của Việt Nam bị thương tích phần mềm do bị các mảnh kính vỡ trên tàu văng vào người. Các lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam đã có mặt kịp thời tại hiện trường, thực hiện quyền kiểm tra, ngăn chặn hành động xâm phạm trái phép của giàn khoan và lực lượng tàu bảo vệ của Trung Quốc trong vùng biển của Việt Nam. Trong quá trình thực thi pháp luật trên biển, lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam đã kiên trì, kiềm chế trước hành động sai trái của các tàu Trung Quốc.

Cho đến nay, Việt Nam khẳng định chưa triển khai lực lượng hải quân ở khu vực Trung Quốc đơn phương neo đậu giàn khoan trái phép trong vùng biển Việt Nam.

Các hành động trên của Trung Quốc đã xâm phạm chủ quyền Việt Nam, quyền tài phán đối với vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa theo các quy định của Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982; đe dọa nghiêm trọng Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông ( DOC) giữa các nước ASEAN và Trung Quốc; vi phạm nghiêm trọng pháp luật Việt Nam và luật pháp quốc tế. Khu vực xâm phạm của Trung Quốc nằm trên tuyến hàng hải quốc tế đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam đe dọa nghiêm trọng an ninh, an toàn hàng hải, ảnh hưởng các nước trong khu vực và các nước trên thế giới. Việc làm sai trái trên của Trung Quốc làm ảnh hưởng mối quan hệ và thỏa thuận cấp cao giữa Việt Nam – Trung Quốc, gây mất lòng tin của người dân hai nước và cộng đồng quốc tế.

Các nhà chức trách Việt Nam cho biết, từ khi xảy ra vụ việc đến nay, phía Việt Nam đã tiến hành tám cuộc làm việc với phía Trung Quốc, trong đó ngày 6-5, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã điện đàm với Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì về việc này. Tại cuộc điện đàm, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh nhấn mạnh, việc Trung Quốc đơn phương đưa giàn khoan HD-981 và một lượng lớn tàu các loại, kể cả tàu quân sự vào hoạt động ở khu vực này, là bất hợp pháp, đi ngược lại luật pháp và thông lệ quốc tế, vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với các vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Việc làm này cũng ảnh hưởng tiêu cực sự tincậy chính trị và các mặt hợp tác giữa hai nước, tổn thương tình cảm của người dân Việt Nam. Việt Nam không thể chấp nhận và kiên quyết phản đối việc làm này của Trung Quốc; yêu cầu Trung Quốc rút hết giàn khoan HD-981 và các tàu hộ tống ra khỏi khu vực này và cùng đàm phán để xử lý những bất đồng chung quanh vấn đề này.

Giới chức Việt Nam khẳng định: Mặc dù ưu tiên sử dụng các biện pháp hòa bình và ngoại giao để giải quyết tình hình, song Việt Nam xác định, chủ quyền lãnh thổ quốc gia là thiêng liêng và bất khả xâm phạm. Do đó, Việt Nam sẵn sàng tiến hành mọi biện pháp cần thiết đấu tranh kiên quyết yêu cầu phía Trung Quốc rút ngay giàn khoan nói trên cùng các tàu, thiết bị, nhân sự có liên quan ra khỏi thềm lục địa của Việt Nam, nhằm bảo vệ các quyền lợi chính đáng của Việt Nam phù hợp luật pháp quốc tế.