Ý tưởng góp phần đảm bảo an toàn giao thông

LSO-Với địa hình đồi núi, nhiều đèo dốc, thời gian qua trên cả nước đã xảy ra không ít vụ tai nạn giao thông do sự cố mất phanh. Từ thực tế này, nhóm nghiên cứu Trường THPT Việt Bắc, thành phố Lạng Sơn đã xây dựng và triển khai ý tưởng chế tạo thiết bị dừng xe ô tô khẩn cấp khi gặp sự cố mất phanh.

Thầy Nguyễn Chiến Thắng, Hiệu trưởng Trường THPT Việt Bắc
nghiên cứu cải tiến thiết bị

Từ thực tế gia đình có người thân đi trên một chuyến xe ô tô bị mất phanh, buộc người tài xế phải chọn phương án đâm vào 1 ngôi nhà đang xây dựng để bảo toàn tính mạng cho các thành viên trên xe, cùng đó, qua theo dõi các thông tin thời sự thấy rằng, các xe ô tô, nhất là xe khách, xe tải thường xuyên gặp sự cố mất phanh, nhóm nghiên cứu gồm: thầy Nguyễn Chiến Thắng, Hiệu trưởng Trường THPT Việt Bắc và các em: Vi Tiến Đạt, Trần Hồng Minh học sinh Trường THPT Việt Bắc đã có ý tưởng nghiên cứu, chế tạo thiết bị dừng xe ô tô khẩn cấp khi gặp sự cố mất phanh. Đề tài được triển khai từ tháng 4 đến tháng 12/2018.

Mất phanh là một trong những sự cố kỹ thuật cực kỳ nguy hiểm, dễ gặp khi liên tục phải xuống những con đèo dài vài chục ki – lô – mét. Nguyên nhân sự cố mất phanh là do rò rỉ dầu, khí và kỹ thuật của lái xe (liên tục rà phanh).

Em Vi Tiến Đạt, học sinh Trường THPT Việt Bắc cho biết: Thiết bị dừng xe khẩn cấp được cấu tạo bởi thanh chèn có hình lăng trụ tam giác, tay đỡ thanh chèn, dây tời, cuộn tời, hệ thống dẫn dây tời, mô tơ, bảng mạch điều khiển, công tắc điều khiển thiết bị, đèn cảnh báo mất phanh.

Thiết bị hoạt động dựa trên nguyên lý sử dụng vật cản chèn vào bánh xe sau làm cho bánh xe giảm dần tốc độ. Thanh chèn có cấu tạo để lợi dụng được trọng lực xe, tăng độ ma sát giữa thanh chèn với mặt đường giúp dừng xe. Theo đó, khi phát hiện xe bị mất phanh cần dừng xe khẩn cấp lái xe chỉ cần nhấn nút trên bảng điều khiển mô tơ hoạt động thanh chèn từ từ được hạ xuống ma sát với đường và bánh xe làm cho xe giảm dần tốc độ rồi dừng hẳn.

Ưu điểm của thanh chèn là tác động đều vào cả hai bánh xe không làm thay đổi hướng chuyển động, không gây rung lắc cho xe. Thanh chèn có thể dễ dàng nâng hạ nhờ hệ thống điều khiển điện tử, giúp lái xe nhanh chóng xử lý khi bị mất phanh. Sau khi xử lý sự cố mật phanh, thiết bị được kéo trở lại vị trí cũ và lái xe tiếp tục di chuyển.

Thử nghiệm trên ô tô mô hình, thiết bị dừng xe khẩn cấp hoạt động khá tốt, tuy nhiên còn tồn tại một số hạn chế. Sau 2 lần cải tiến thanh chèn, thay thế mô tơ, loại bỏ thanh kim loại nối giữa 2 thành chèn, nhóm đã đưa sản phẩm thử nghiệm trên ô tô thật. Lắp thiết bị lên xe ô tải 1,5 tấn, cho chạy thử ở khu vực cầu ngầm và sử dụng thiết bị thì thấy thiết bị hoạt động tốt, đáp ứng được các yêu cầu đề ra.

Thiết bị dừng xe ô tô khẩn cấp khi gặp sự cố mất phanh là 1 trong 6 sản phẩm được Ban Tổ chức Cuộc thi Sáng tạo khoa học kỹ thuật dành cho học sinh THPT lựa chọn tham gia cuộc thi cấp quốc gia khu vực phía Bắc tổ chức vào đầu tháng 3/2019 tại Hà Nội. Tại đây, đề tài này đã xuất sắc vượt qua hàng trăm sản phẩm và giành giải ba. Theo nhóm tác giả, thiết bị dừng xe khẩn cấp hoạt động trên nguyên lý đơn giản, dễ sản xuất với giá thành thấp, phù hợp với nhiều loại xe, đặc biệt là xe tải và xe khách di chuyển trên các cung đường đèo dốc, đây cũng là giải pháp góp phần đảm bảo an toàn giao thông.