Y tế xã đạt chuẩn quốc gia trong xây dựng nông thôn mới: Khó khăn ở các xã điểm

LSO- Trong tiến trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2015 tại 5 xã điểm của tỉnh và 30 xã điểm của các huyện, thành phố, các địa phương đã làm được nhiều việc, đạt được nhiều tiêu chí căn bản, nhất là công tác xây dựng cơ sở hạ tầng. Song do nguồn vốn hạn hẹp, nhiều khó khăn vẫn ở phía trước…

Trong 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới của các xã thuộc các tỉnh trung du miền núi phía Bắc theo Quyết định số 491/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tiêu chí thứ 15 về y tế yêu cầu tỷ lệ người tham gia các hình thức bảo hiểm y tế (BHYT) phải đạt từ 20% trở lên và phải đạt chuẩn quốc gia về y tế xã. Đối với tiêu chuẩn người tham gia BHYT, sự hỗ trợ của nhà nước cho các đối tượng cộng với việc vận động người dân tham gia BHYT tự nguyện và các hình thức khác, các xã có thể đạt được. Song việc thực hiện chuẩn quốc gia (QG) y tế xã thì lại là một vấn đề rất khác. Trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2015, phải xây dựng chuẩn QG y tế xã phù hợp với Bộ tiêu chí về Chuẩn QG y tế xã giai đoạn 2011-2020 theo Quyết định số 3447/QĐ-BYT, ngày 22/9/2011 của Bộ Y tế. Trong lộ trình xây dựng nông thôn mới, đến cuối năm 2012, xã Chi Lăng (huyện Chi Lăng) đã đạt được 9 tiêu chí quan trọng và với sự nỗ lực của địa phương và nguồn vốn được phân bổ cho các công trình như chợ, giao thông nông thôn… Trong năm 2013, xã Chi Lăng sẽ cố gắng hoàn thành 14 tiêu chí để có thể tiến nhanh về “đích” trong năm 2014. Tuy nhiên khó khăn nhất hiện nay lại là các tiêu chí về giáo dục và y tế (trường mầm non và trạm y tế chưa đạt chuẩn).

Trạm y tế xã Mai Pha cần được xây dựng mới để phù hợp với tiêu chuẩn
xây dựng nông thôn mới

Ông Trần Minh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã, Phó Ban quản lý xây dựng nông thôn mới cho biết: Xã đang đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng cho xây dựng trường mầm non và trạm y tế song cũng đang trong tình trạng vừa giải phóng mặt bằng, vừa “ngóng” vốn. Cũng tương tự như vậy, một trong những khó khăn của xã Mai Pha, thành phố Lạng Sơn là trạm y tế vẫn “chưa đâu vào đâu” theo đánh giá của ông Chủ tịch UBND xã. Làm việc với Trạm y tế xã Mai Pha, chúng tôi nhận thấy trong điều kiện khó khăn về cơ sở vật chất nhà trạm, các cán bộ y tế ở đây vẫn có sự gọn gàng, ngăn nắp vốn có của một trạm 8 năm liền giữ vững chuẩn y tế QG xã giai đoạn 2001-2010. Tuy trạm đã có đến 8 phòng chức năng song các phòng đều rất nhỏ bé và chật chội, nhiều phòng “đa chức năng” như phòng sản kiêm luôn kế hoạch hoá gia đình và chăm sóc sức khỏe sinh sản, phòng Tư vấn sức khỏe kiêm luôn chức năng khám thai và…kho dược. Theo khảo sát của Phòng y tế thành phố vào tháng 3/2013, trong 50 chỉ tiêu của 10 tiêu chí của Bộ Tiêu chí Quốc gia về Y tế xã giai đoạn 2010-2020, y tế xã Mai Pha còn “vướng” 12 chỉ tiêu. Qua phân tích, tuy tỷ lệ “vướng” chỉ là 24% song đều là những chỉ tiêu quan trọng như phòng chức năng, trang thiết bị… Theo thống kê của trạm, tỷ lệ người dân đến khám chữa bệnh thấp, dẫn đến việc trạm y tế chỉ thực hiện được 30% các dịch vụ theo tuyến kỹ thuật. Đây là vấn đề khá hệ trọng trong việc đạt chuẩn mới vì theo quy định của Bộ tiêu chí mới, trạm y tế xã phải đạt ít nhất 80% các danh mục có trong phân tuyến kỹ thuật và danh mục kỹ thuật hiện hành của Bộ Y tế (chỉ tiêu số 33- tiêu chí số 7). Chỉ tiêu này chỉ chiếm 5 điểm trong tổng số 100 điểm của Bộ tiêu chí, song nếu không đạt được coi như không đạt chuẩn QG. Theo Bác sĩ Hoàng Thị Hồng Gấm, Trạm trưởng Trạm Y tế xã, với đặc điểm địa lý, dân cư của Mai Pha thì chỉ tiêu này rất khó đạt. Vì vậy, song song với việc nâng cao tỷ lệ người dân tham gia BHYT và xây dựng mới trạm y tế xã, thành phố cần giúp Mai Pha có giải pháp hữu hiệu.

Xây dựng y tế xã đạt chuẩn QG theo tiêu chí mới là việc làm quá sức của ngành y tế Lạng Sơn trong giai đoạn nền kinh tế còn nhiều khó khăn. Vì theo tính toán của ngành, riêng cơ sở vật chất cho trạm y tế chuẩn QG giai đoạn 2010-2020 cần ít nhất 2,5 tỷ đồng cho nhà trạm, các công trình phụ trợ và gần 1 tỷ đồng cho trang thiết bị; chưa nói đến nguồn nhân lực đảm bảo. Bà Hà Thị Kim Tuyến, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: Mặc dù ngành đã có kế hoạch xây dựng theo chuẩn mới nói chung và cho các xã điểm xây dựng nông thôn mới nói riêng song do chưa có kinh phí nên chưa thể triển khai được.

Xây dựng trạm y tế theo Bộ tiêu chí mới là vấn đề của nhiều năm song xây dựng các trạm y tế xã trong hợp phần xây dựng nông thôn mới tại các xã điểm lại là việc cấp bách cần làm ngay. Thiết nghĩ, trong khó khăn, cần phải huy động các nguồn vốn như vốn của ngành y tế, vốn chương trình xây dựng nông thôn mới của trung ương, vốn ngân sách tỉnh, vốn của huyện, thành phố và nhiều nguồn khác. Có như vậy mới đẩy nhanh tiến độ. Hiện nay, cơ sở vật chất trạm y tế của 35 xã điểm, nhất là 5 xã điểm của tỉnh như Mai Pha (thành phố Lạng Sơn), Chi Lăng (Chi Lăng), Chi Lăng (Tràng Định), Tô Hiệu (Bình Gia), Hoàng Văn Thụ (Văn Lãng) đều cần phải cải tạo, mở rộng với quy mô lớn hoặc xây mới. Năm 2013 này, tỉnh đã dùng 2 tỷ đồng thuộc nguồn vốn chi khác của ngân sách tỉnh để xây dựng mới trạm y tế xã Tô Hiệu (Bình Gia). Đây là tín hiệu vui của Bình Gia song rất cần những tín hiệu vui từ các xã điểm của tỉnh trong việc xây dựng trạm y tế theo Bộ tiêu chí mới.