Xây dựng nhà văn hóa thôn đạt chuẩn: Quyết sách đúng, đồng thuận cao

- Xác định thiết chế văn hoá, thể thao cơ sở giữ vai trò nòng cốt trong xây dựng đời sống văn hoá ở cơ sở, góp phần xây dựng con người phát triển toàn diện, những năm qua, cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh đã quan tâm nâng cao chất lượng các thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở, trong đó nổi bật là việc xây dựng nhà văn hóa (NVH) thôn đạt chuẩn.

Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã đề ra các chỉ tiêu về xây dựng đảng, hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, trong đó có chỉ tiêu về tỷ lệ thôn có NVH đạt chuẩn đến năm 2025 là 60%. Đến hết năm 2024, tỷ lệ NVH thôn đạt chuẩn trên địa bàn tỉnh đạt 75,9% (tăng 28,3% so với năm 2020 và vượt mục tiêu nhiệm kỳ đề ra 15,9%)...

Sức bật từ Nghị quyết 18   

Năm 2020, toàn tỉnh có 1.833/1.850 thôn, tổ dân phố có NVH (đạt 99,1%), trong đó có 811 NVH thôn đạt chuẩn (47,6%); 1.029 nhà văn hóa đủ diện tích hoạt động, 424 NVH thôn cần mở rộng diện tích; 380 NVH thôn đã hỏng, không sử dụng được cần xây mới… Tỷ lệ NVH thôn đạt chuẩn trên địa bàn còn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển văn hóa cơ sở.       

Đồng chí Đinh Hữu Học, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh thông tin: Xuất phát từ mong muốn, kiến nghị của cử tri và Nhân dân về nhu cầu hưởng thụ, tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao ở cơ sở, xét tờ trình của UBND tỉnh, báo cáo thẩm tra của Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh và ý kiến thảo luận của đại biểu HĐND tỉnh, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 18 ngày 14/12/2020 về quy định chính sách hỗ trợ xây dựng NVH thôn đạt chuẩn và sân tập thể dục thể thao xã trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2021 – 2025. Trong quá trình thực hiện nghị quyết, HĐND tỉnh, các ban HĐND tỉnh đã tổ chức giám sát chuyên đề, theo dõi, giám sát thường xuyên tại các cơ quan, đơn vị liên quan. Qua hơn 4 năm thực hiện Nghị quyết 18, nhiều xã, thôn trên địa bàn tỉnh đã xây dựng được NVH và sân thể thao đạt chuẩn, đáp ứng nhu cầu luyện tập thể dục thể thao, tổ chức các hoạt động văn hóa cho Nhân dân.

Theo Nghị quyết 18, việc hỗ trợ xây mới NVH đối với các thôn thuộc xã khu vực III, xã biên giới, xã an toàn khu, thôn đặc biệt khó khăn thuộc xã khu vực II được hỗ trợ 120 triệu đồng/NVH; các thôn còn lại thuộc xã khu vực I, II được hỗ trợ 80 triệu đồng/NVH; hỗ trợ mua trang thiết bị 10 triệu đồng/NVH. Nghị quyết cũng quy định việc hỗ trợ nâng cấp, cải tạo, mở rộng nhà văn hóa và mua trang thiết bị đối với các thôn đã có nhà văn hóa nhưng diện tích nhỏ, không đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt của Nhân dân (đối với các thôn thuộc xã khu vực III, xã biên giới, xã an toàn khu, thôn đặc biệt khó khăn thuộc xã khu vực II) với mức 80 triệu đồng/NVH; các thôn còn lại thuộc xã khu vực I, II được hỗ trợ 50 triệu đồng/NVH và hỗ trợ mua trang thiết bị 10 triệu đồng/NVH.

Từ sự hỗ trợ kịp thời theo Nghị quyết 18, nhiều thôn, bản không có kinh phí xây, sửa NVH đã có thể hiện thực hóa ước mơ xây dựng không gian văn hóa cộng đồng. Điển hình như tại thôn Hát Lốc, xã Bắc La, huyện Văn Lãng, nơi mà nếu không có nguồn lực hỗ trợ từ Nghị quyết 18, việc xây dựng NVH dường như là một nhiệm vụ bất khả thi đối với người dân. Chị Bàn Thị Hồng, Trưởng thôn Hát Lốc, chia sẻ: Thôn có 25 hộ với 110 nhân khẩu, trong đó có 4 hộ nghèo. Nếu không có nguồn hỗ trợ 120 triệu đồng của tỉnh, thôn chắc chắn không thể tự xây dựng được NVH, bởi kinh tế của bà con còn rất khó khăn. Từ nguồn hỗ trợ, NVH của thôn được xây dựng trong 2 tháng (tháng 8 – 10/2024) với diện tích 65m2, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cộng đồng của người dân trong thôn.  

Không riêng thôn Hát Lốc, nhờ chính sách hỗ trợ, nhiều NVH thôn đã được xây dựng, trang bị đạt chuẩn, đáp ứng nhu cầu phát triển văn hóa cơ sở. Riêng trong năm 2024, UBND tỉnh đã bố trí trên 13 tỷ đồng để hỗ trợ đầu tư xây mới, cải tạo NVH, sân thể thao trên địa bàn tỉnh theo Nghị quyết 18. Qua đó, toàn tỉnh xây mới được 11 NVH xã, 9 sân thể thao xã; xây mới, cải tạo sửa chữa được 125 NVH thôn và 46 sân thể thao thôn đạt chuẩn theo tiêu chí nông thôn mới.

Việc triển khai thực hiện Nghị quyết 18 trên địa bàn tỉnh đã đem lại hiệu quả thiết thực trong việc nâng cao chất lượng Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hoá, hoạt động thể thao, đặc biệt là đối với người dân ở vùng khó khăn, góp phần thu hẹp dần khoảng cách hưởng thụ văn hoá giữa các vùng trong tỉnh.

Khơi dậy nguồn lực xã hội hoá

Từ quyết sách phù hợp đã tạo đồng thuận cao, khơi dậy nguồn lực xã hội hóa trong Nhân dân.

Đơn cử  tại thôn Túng Mẩn, xã Vân An, huyện Chi Lăng. Thôn có 97 hộ, trong đó còn 24 hộ nghèo, cận nghèo. Dù còn khó khăn, người dân trong thôn đã đồng lòng hiến đất, đóng góp được 240 triệu đồng đối ứng cùng với nguồn hỗ trợ của Nhà nước để xây dựng NVH thôn đạt chuẩn với tổng diện tích 175m2. Cuối tháng 11/2024, NVH đã hoàn thành và đi vào sử dụng trong sự hân hoan của người dân. 

Ông Lăng Văn Vân, thôn Túng Mẩn, xã Vân An, huyện Chi Lăng chia sẻ: Để góp sức xây NVH, gia đình tôi cùng với 3 hộ trong thôn đã nhất trí hiến 460m2 đất, đồng thời đóng góp hơn 2 triệu đồng và phân công các thành viên trong gia đình tham gia ngày công xây dựng NVH. Cuối năm 2024, thôn đã có NVH khang trang, sạch đẹp để hội họp, chúng tôi rất phấn khởi.

Từ chủ trương hỗ trợ của Nhà nước đã tạo động lực thúc đẩy công tác xã hội hóa xây dựng NVH thôn trên địa bàn tỉnh. Từ năm 2021 đến nay, người dân đã hiến hơn 20.300m2 đất, đóng góp trên 28.000 ngày công lao động để xây dựng NVH thôn và sân thể thao xã, thôn... với tổng kinh phí xã hội hóa hơn 58,6 tỷ đồng. Qua đó, góp phần xây mới, cải tạo, sửa chữa được gần 660 NVH; xây mới 33 sân thể thao xã; mua mới 691 bộ trang thiết bị phục vụ hoạt động NVH. 

Ông Dương Minh Tuệ, Phó Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch cho biết: Hằng năm, sở đều ban hành kế hoạch và phối hợp với các huyện, thành phố, các sở, ngành trong triển khai thực hiện Nghị quyết 18. Qua 4 năm thực hiện, Nghị quyết 18 của HĐND tỉnh đã phát huy hiệu quả rõ nét, không chỉ tạo điều kiện cho các tầng lớp Nhân dân trên địa bàn toàn tỉnh có nơi sinh hoạt, tổ chức, tham gia các hoạt động, sự kiện văn hoá, thể thao ở cơ sở, mà còn phát huy được tinh thần dân chủ, tăng cường tình đoàn kết trong cộng đồng, huy động sự vào cuộc, tham gia đóng góp của toàn dân. Không chỉ giúp đẩy nhanh quá trình hoàn thiện thiết chế văn hóa ở cơ sở, mà còn là động lực khơi dậy nguồn lực xã hội hóa trên địa bà tỉnh. 

Quyết sách phù hợp đã trở thành động lực quan trọng, phát huy nguồn lực từ Nhân dân trong xây dựng NVH thôn đạt chuẩn. Chính quyền và Nhân dân đồng lòng thực hiện mục tiêu là nền tảng để các thiết chế văn hóa cơ sở ngày càng hoàn thiện, thể hiện sức mạnh cộng đồng, tinh thần đoàn kết của toàn dân trong xây dựng nông thôn mới và thúc đẩy văn hóa phát triển bền vững, qua đó, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của người dân, tạo khí thế thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.