Xã nông thôn mới: Không nhất thiết phải có chợ nông thôn

LSO-Theo bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới ban hành kèm theo Quyết định 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ, thì xã nông thôn mới phải có chợ nông thôn đạt chuẩn của Bộ Xây dựng. Tuy nhiên tháng 2/2013, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định điều chỉnh tiêu chí này.

Một góc chợ xã Hoàng Văn Thụ, huyện Văn Lãng

Hầu hết các thôn trên địa bàn xã Tân Văn, huyện Bình Gia đều nằm dọc theo trục quốc lộ 1B, giao thông tương đối thuận tiện và cách trung tâm huyện cũng chỉ vài km. Chính vì vậy mà thời điểm này địa phương chưa thực sự có nhu cầu xây dựng chợ. Ông Nông Ngọc Lệ, Chủ tịch UBND xã Tân Văn cho biết: theo quy hoạch thì Tân Văn có triển khai thực hiện tiêu chí xây dựng chợ nông thôn. Nhưng thực chất trong thời điểm hiện tại, khi nhận định thấy nhu cầu về chợ là chưa cao, Tân Văn đang có ý định sẽ phân ô trên nền mặt bằng đã chuẩn bị, sau đó tuyên truyền, vận động nhân dân tới buôn bán, họp chợ. Dự kiến sẽ miễn thuế vài năm để khảo sát nhu cầu thực tiễn, nếu thực sự bức thiết mới đề xuất xây. Hướng đi này là rất phù hợp, nhưng cũng có ý kiến cho rằng từ nay đến 2015, nếu không xây dựng chợ, thì Tân Văn khó có thể cơ bản hoàn thành xã nông thôn mới theo kế hoạch đề ra. Không chỉ riêng Tân Văn mà khá nhiều địa phương cũng băn khoăn về vấn đề này.

Trên thực tế, ngày 20/02/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 342/QĐ-TTG sửa đổi một số tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới. Trong đó, tiêu chí số 7 về chợ nông thôn được đổi là: “ Chợ theo quy hoạch, đạt chuẩn theo quy định”. Tiêu chí này được sửa đổi nhằm định hướng cho việc đầu tư xây dựng chợ có hiệu quả, theo quy hoạch, tránh đầu tư xây dựng chợ tràn lan theo phong trào. Chợ theo quy hoạch là chợ nằm theo quy hoạch xã nông thôn mới và phù hợp với quy hoạch phát triển công nghiệp – thương mại được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt. Chợ của xã nào, hiện tại tuy không có trong quy hoạch của tỉnh nhưng xã đó thực sự cần chợ để phục vụ sản xuất và đời sống thì đề nghị UBND tỉnh xem xét bổ sung vào quy hoạch. Những xã không bắt buộc phải đầu tư xây chợ để trở thành xã nông thôn mới là những xã trong quy hoạch của tỉnh không có chợ và chưa đầu tư xây dựng chợ vì dân chưa có nhu cầu về chợ. Trong khi đó “chợ đạt chuẩn theo quy định” chứ không phải quy chuẩn, nên có thể vận dụng cho sát thực tế của địa phương và điều kiện cụ thể của từng chợ.

Theo Đề án xây dựng nông thôn mới của tỉnh, để triển khai thực hiện tiêu chí về chợ nông thôn, giai đoạn 2011-2015 sẽ cải tạo nâng cấp 11 chợ và xây dựng mới 10 chợ với tổng kinh phí 72 tỷ đồng. Giai đoạn 2016-2020 sẽ cải tạo, nâng cấp 31 chợ và xây dựng mới 21 chợ với kinh phí khoảng 186 tỷ đồng. Việc kịp thời điều chỉnh tiêu chí chợ nông thôn trong bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới đã tháo gỡ rất nhiều khó khăn cho Lạng Sơn. Ngoài điều chỉnh tiêu chí chợ nông thôn, Quyết định số 342/QĐ-TTG của Thủ tướng Chính phủ còn điều chỉnh các tiêu chí số 10 về thu nhập; tiêu chí số 12 về cơ cấu lao động; tiêu chí số 14 về giáo dục và tiêu chí số 15 về y tế. Mặc dù Quyết định đã ban hành từ tháng 2/2013, nhưng thực tế còn khá nhiều cán bộ làm công tác nông thôn mới, đặc biệt là ở cấp xã vẫn chưa nắm hoặc nắm chưa đầy đủ về sự điều chỉnh này. Việc phổ biến kịp thời những văn bản, chủ trương, chính sách mới nhất về nông thôn mới đến cán bộ và nhân dân có ý nghĩa quan trọng trong quá trình triển khai thực hiện.