WB: Lao động có kĩ năng sẽ là chìa khoá thành công của kinh tế Việt Nam

Thực tế đã chứng minh, giáo dục đóng vai trò quan trọng trong câu chuyện thành công về phát triển của Việt Nam trong vòng 20 năm qua. Hiện nay, Việt Nam cần tập trung mạnh hơn vào việc nâng cao năng suất của lực lượng lao động nhằm đáp ứng những yêu cầu mới trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường theo hướng công nghiệp và hiện đại...

Trên đây là những nội dung chính của Báo cáo Phát triển Việt Nam 2014 với tựa đề “Phát triển kĩ năng: Xây dựng lực lượng lao động cho một nền kinh tế thị trường hiện đại ở Việt Nam” được Ngân hàng Thế giới (WB) công bố mới đây tại Hà Nội. Báo cáo cũng nhận định rằng, tỉ lệ lao động Việt Nam có kĩ năng đọc, viết và tính toán cao hơn so với các nước khác, kể cả các nước giàu có hơn. Nhưng, lực lượng lao động có kĩ năng cao sẽ là chìa khóa thành công trong chuyển đổi kinh tế. Với phần lớn lực lượng lao động có khả năng đọc và viết, thách thức hiện nay của Việt Nam là làm thế nào có thể biến các sinh viên tốt nghiệp từ những người giỏi học theo sách trở thành những người có tư duy phản biện và biết cách giải quyết vấn đề. Báo cáo đưa ra phân tích cho thấy tiến trình hiện đại hóa nền kinh tế sẽ dẫn tới sự dịch chuyển của cầu đối với lao động, chuyển từ công việc thủ công và đơn giản sang các công việc phi thủ công và đòi hỏi nhiều kĩ năng hơn; chuyển từ công việc chủ yếu là thao tác, nhiệm vụ thường quy sang các nhiệm vụ không thường quy. Đó mới là những công việc đòi hỏi phải có kĩ năng. Hiện tại, những công việc mới này đã có mặt trên thị trường lao động, tuy nhiên người sử dụng lao động ở Việt Nam vẫn đang vất vả tìm kiếm những người lao động phù hợp với mình. Do đó, việc trang bị cho người lao động những kĩ năng cần thiết sẽ là một phần quan trọng trong những nỗ lực của Việt Nam để gia tăng tốc độ tăng trưởng kinh tế và tiếp tục tiến trình hiện đại hóa nền kinh tế trong thập kỉ tới và xa hơn nữa.

Khảo sát dành cho người sử dụng lao động ở các đô thị cho thấy, người sử dụng lao động xác định các kĩ năng kĩ thuật liên quan trực tiếp đến công việc là kĩ năng quan trọng nhất. Đồng thời, họ cũng tìm kiếm các kĩ năng nhận thức như kĩ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện, và các kĩ năng hành vi như kĩ năng làm việc nhóm và kĩ năng giao tiếp. Việc định hướng lại hệ thống giáo dục để tập trung hơn vào các kĩ năng này sẽ giúp người lao động Việt Nam sẵn sàng cho tương lai vì những kĩ năng rất quan trọng đối với hầu hết các ngành.

Thừa nhận nền giáo dục Việt Nam có truyền thống thành tích rất tốt trong việc cung cấp các kĩ năng đọc viết và tính toán cơ bản, nhưng nền giáo dục đang phải đối mặt với những thách thức lớn hơn về việc đào tạo các kĩ năng tiên tiến theo yêu cầu sẽ ngày càng gia tăng trong thời gian tới, Báo cáo đề xuất một kế hoạch gồm ba bước để thực thi chiến lược tổng thể về kĩ năng cho Việt Nam gồm: Tăng cường khả năng sẵn sàng đi học thông qua phát triển giáo dục mầm non; Xây dựng nền tảng nhận thức và hành vi trong giáo dục phổ thông; Phát triển kĩ năng kĩ thuật phù hợp với công việc thông qua một hệ thống được kết nối tốt hơn giữa người sử dụng lao động với sinh viên, các trường đại học và các trường dạy nghề. Do đó, Chính phủ cần hành động ngay vì những thay đổi trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo có thể phải cần đến một thế hệ để xây dựng một lực lượng lao động được trang bị đúng những kĩ năng phù hợp. Chuyên gia trưởng nhóm WB cho rằng, thay vì lập kế hoạch và quản lí hệ thống giáo dục và đào tạo một cách tập trung và mệnh lệnh từ trên xuống, Chính phủ nên đóng vai trò hỗ trợ để bảo đảm luồng trao đổi thông tin tốt hơn giữa người sử dụng lao động, các cơ sở giáo dục, trường đại học và học sinh. Đồng thời nâng cao năng lực và cung cấp các động cơ khuyến khích đúng đắn thông qua việc giải phóng cho các trường đại học để họ trở thành những đối tác hiệu quả hơn của các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, việc chuẩn bị lực lượng lao động cho một nền kinh tế công nghiệp không chỉ là việc của riêng Chính phủ. Công việc này đòi hỏi sự thay đổi về hành vi của tất cả các tác nhân tham gia vào hoạt động phát triển kĩ năng như người sử dụng lao động, các trường đại học và cơ sở đào tạo, sinh viên cũng như phụ huynh học sinh. Chủ tịch Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) cũng khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các cơ sở đào tạo; làm sao giảng đường đại học phải là công xưởng để sinh viên được thực tập trước khi vào nghề chính thức…

Theo Dangcongsan.vn