Vịt quay Tỳ Bà, vịt quay bóng đêm: món ăn mới lạ mang đậm tinh hoa ẩm thực truyền thống Xứ Lạng

– Vịt quay Lạng Sơn được ví như “linh hồn” của ẩm thực Xứ Lạng. Dựa trên tinh hoa ẩm thực truyền thống, người dân Lạng Sơn đã sáng tạo ra những món vịt quay mới như: Vịt quay Tỳ Bà, vịt quay bóng đêm, vịt quay Tỳ Bà tứ vị… không chỉ vẻ ngoài lạ mắt mà còn đem lại hương vị cũng vô cùng hấp dẫn.

Để tìm hiểu về món vịt quay mới lạ này, chúng tôi có dịp trao đổi với anh Chu Văn Trọng (sinh năm 1986), tại cửa hàng của anh ở phường Vĩnh Trại, thành phố Lạng Sơn. Anh Trọng chia sẻ: Gia đình tôi làm vịt quay gia truyền, tôi theo nghề đến nay cũng hơn chục năm. Bản thân tôi mong muốn đem đến những điều mới lạ, thu hút thực khách hơn nên tôi đã dựa trên công thức làm vịt quay truyền thống để sáng tạo ra các loại vịt quay mới như: vịt quay Tỳ Bà, vịt quay Tỳ Bà tứ vị, vịt quay bóng đêm… và được sự đón nhận từ đông đảo thực khách trong và ngoài tỉnh.

Vịt quay Lạng Sơn

Được biết, sở dĩ vịt quay có tên độc đáo như vậy là vì con vịt sẽ được rút xương sẵn, sau đó đặt lên 1 chiếc khuân hình dáng trông giống chiếc đàn Tỳ Bà, công đoạn lọc xương vô cùng quan trọng vì phải làm sao lọc thịt sát xương nhất có thể, phần da của vịt nếu bị rách coi như bị hỏng. Vịt được lựa chọn phải là loại vịt của thị trấn Thất Khê, huyện Tràng Định, loại vịt này ngon, ngọt và nạc hơn. Nếu không mua được vịt Thất Khê, thì phải lựa chọn vịt đực trưởng thành, béo, có ức tròn, mọc đủ lông và da bụng dày.

Vịt quay Tỳ Bà tứ vị sau khi được tẩm gia vị sẽ được để trong phòng lạnh 30 phút cho ngấm sau đó mới đem đi quay

Sau khi chọn được vịt, tiếp đến công đoạn chế biến và tẩm ướp gia vị. Nguyên liệu để cho vào bên trong bụng vịt cũng khác hơn so với vịt truyền thống đó là: kỷ tử, táo đỏ, mác mật… thịt được ướp với hơn 15 gia vị giã nhỏ, tốt cho sức khoẻ. Tiếp đến, vịt sẽ được bơm hơi giúp cho phần da tách rời phần thịt và làm cho quá trình quay vịt được dễ dàng hơn. Để tạo màu cho vịt quay, vịt sẽ được “tắm” qua nước pha mật ong, bước tạo màu vàng óng. Sau đó sẽ được đem hong khô với điều kiện nhiệt độ là 16 độ trong khoảng 18 tiếng, điều này giúp da vịt giòn hơn khi quay. Điểm khác biệt nhất so với vịt quay truyền thống đó chính là gia vị được “áo” bên ngoài con vịt, anh Trọng sử dụng tinh bột than tre (vịt quay bóng đêm), hay 1 con vịt Tỳ Bà có tứ vị (vừng, ớt bột, tinh bột than tre, mật ong). Sau khi chuẩn bị xong vịt được cho vào lò quay trong khoảng thời gian từ 45 phút đến 1 tiếng tùy từng loại vịt.

Khi thưởng thức thực khách có thể cảm nhận được phần thịt vịt dày, chắc nhưng không bị khô, chấm cùng nước sốt riêng của quán. Lớp da quay nâu óng ả, giòn rụm vị béo mà không hề ngấy. Khi ăn vịt quay Tỳ Bà, vịt quay bóng đêm thực khách có thể ăn kèm với củ kiệu, hành muối, dưa góp… ăn luôn hoặc cuốn cùng rau thơm, nem cuốn, bánh phở cũng đều ngon.

Đối với người dân Lạng Sơn thịt vịt quay không chỉ đơn giản là món ăn phổ biến hằng ngày của người dân, mà còn là món ăn bắt buộc có trong có các dịp lễ tết như Tết Đoan ngọ, ngoài ra thịt vịt quay cũng thể hiện một phần văn hóa của đồng bào các dân tộc Xứ Lạng. Có dịp trao đổi với chúng tôi về món vịt quay mới lạ mang đậm hương vị truyền thống này bà Ấu Thị Nga Sơn, Phó chủ tịch Hội Di sản Văn hóa tỉnh Lạng Sơn cho biết: Là tỉnh tiếp giáp với Trung Quốc, văn hóa Xứ Lạng có một phần giao thoa, tiếp biến của văn hóa nước này, đặc biệt là sự giao thoa về ẩm thực, trong đó có món vịt quay làm nên “thương hiệu” của Lạng Sơn. Tôi rất vui khi khi các bạn trẻ dám thay đổi và dám khẳng định mình nhưng không làm mất đi những cái truyền thống mà từ đó xây dựng, phát triển lên sao cho phù hợp với nhu cầu của xã hội hiện nay. Mong rằng trong thời gian tới, những món vịt quay độc đáo này này sẽ có những bước tiến dài hơn trên thị trường trong và ngoài tỉnh.

Món vị quay Tỳ Bà, vịt quay bóng đêm có vị thơm ngọt riêng biệt lớp mỡ chảy béo ngậy hòa quyện với lớp da giòn rụm và miếng thịt ngọt lịm dễ dàng làm “đổ gục” mọi thực khách. Sự kết hợp hài hòa này tạo ra một món ăn vô cùng thơm ngon, tròn vị. Anh Lại Đức Quân, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội cho biết: Tôi có dịp lên Lạng Sơn du lịch vào đầu tháng 6/2022 và được bạn bè giới thiệu đến món vịt quay mới này. Lúc ra về ngoài vịt quay truyền thống, tôi có mua thêm vịt quay bóng đêm để thưởng thức, thoạt nhìn vẻ ngoài của vịt bóng đêm có vẻ không bắt mắt, nhưng khi ăn lại rất đưa miệng, khiến tôi ấn tượng mãi. Được chủ quán giới thiệu phần da màu đen được làm từ tinh bột than tre pha với bột thạch đen sương sao rất tốt cho sức khỏe nên tôi càng yên tâm hơn khi sử dụng.

Vịt quay Tỳ Bà được bày bán và đóng gói cho thực khách

Hiện tại giá của 1 con vịt quay Tỳ Bà, vịt quay bóng đêm là 300 nghìn đồng/con. Nếu bạn muốn 1 lần được trải nhiệm món ăn độc lạ này thì còn chần chờ gì nữa, nhanh chân đến với Lạng Sơn để tận hưởng hương vị thơm ngon, nồng nàn từ món vịt quay chỉ có duy nhất ở Lạng Sơn hiện nay.