Vịt quay lá mác mật: Khẳng định thương hiệu ẩm thực Xứ Lạng

(LSO) – Đầu năm 2021, món vịt quay lá mác mật (gọi tắt là vịt quay) của tỉnh đã lọt Top 100 món ăn đặc sản Việt Nam do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập. Cùng với niềm vinh dự đó, người dân Xứ Lạng và các cấp, ngành càng ý thức hơn trách nhiệm chung tay gìn giữ, phát huy và lan tỏa những giá trị văn hóa đặc sắc, hương vị đặc trưng của món ăn đặc sản truyền thống này.

Ông Hoàng Văn Páo, Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa tỉnh cho biết: Vịt quay là món ăn được truyền đời từ mấy trăm năm nay trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Món ăn có dấu ấn của sự giao thoa văn hóa Việt – Trung với cả một quá trình chế biến công phu. Thịt vịt quay Xứ Lạng có vị thơm, ngon, béo, ngậy rất đặc trưng nên thời xưa, món ăn này còn được dùng để tiến vua. Trải qua thăng trầm lịch sử, Vịt quay Xứ Lạng vẫn giữ được sự nổi tiếng bởi hương vị khác biệt mà không phải vùng nào cũng có.

Du khách tham quan và thưởng thức vịt quay tại “Cuộc thi ẩm thực vịt quay Thất Khê năm 2020” (tháng 10/2020) tại thị trấn Thất Khê, huyện Tràng Định

Để tìm hiểu về đặc sản này, chúng tôi có dịp trao đổi với ông Nguyễn Xuân Hải, chủ cơ sở kinh doanh vịt quay và phở vịt Hải Xồm, thành phố Lạng Sơn. Với thâm niên gần 50 năm trong nghề, ông cho biết: Để có được món vịt quay thơm ngon, quan trọng nhất chính là khâu chọn vịt và tẩm ướp. Nguyên liệu vịt ban đầu được chúng tôi chọn là giống vịt bầu được chọn tại nơi có vùng hồ, sông rộng, chăn thả tự nhiên nên thịt săn chắc, tỷ lệ nạc cao. Vịt sau khi làm sạch được nhồi hơn 10 loại gia vị, trong đó không thể thiếu lá, quả mác mật và một số loại gia vị khác như: đạm tương, xì dầu, tỏi, ớt… Sau đó, vịt còn được quét qua một lớp mật ong để tạo vị thơm, ngọt, mềm và khi chín có màu vàng đẹp mắt.

Không chỉ là món ăn đơn thuần phổ biến có mặt trong những bữa ăn hằng ngày của người dân Xứ Lạng, nhiều năm qua, vịt quay đã trở thành đặc sản đặc trưng của Xứ Lạng phục vụ du khách thập phương. Trong nhiều năm qua, việc xây dựng, tạo lập và quảng bá thương hiệu vịt quay đã được các cấp, ngành trên địa bàn tỉnh quan tâm. Tiêu biểu, ngành văn hóa, thể thao và du lịch đã thực hiện nhiều hoạt động ý nghĩa như: tổ chức hội thi vịt quay; tăng cường quảng bá, giới thiệu đến du khách nét độc đáo của món vịt quay, đưa món vịt quay trưng bày tại gian hàng khi tham gia các sự kiện quảng bá du lịch ở trong và ngoài nước; in ấn các tờ rơi, tập gấp; xây dựng các video clip và các tin bài tuyên truyền về món vịt quay…

Nhờ đó, vịt quay lá mác mật Lạng Sơn ngày càng được nhiều du khách biết đến và ưa chuộng. Vì thế, nghề sản xuất và chế biến vịt quay trên địa bàn tỉnh phát triển hơn. Hiện toàn tỉnh có đến hàng trăm cơ sở kinh doanh vịt quay. Trong đó, huyện Tràng Định và thành phố Lạng Sơn là hai địa bàn tập trung nhiều cơ sở kinh doanh vịt quay, với các địa chỉ nổi tiếng như: Vịt quay Hồng Xiêm, phở Vịt quay Hải Xồm; Vịt Tặng (thành phố Lạng Sơn); Vịt quay Thu Hằng, Long Ánh, Hằng Hà (Tràng Định)…

Với mong muốn lưu giữ nghề truyền thống và nâng cao giá trị sản phẩm, thời gian qua, nhiều cơ sở kinh doanh đã có ý thức quan tâm đến việc xây dựng thương hiệu. Tiêu biểu phải kể đến thương hiệu Vịt quay Hồng Xiêm đã đạt sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh. Chị Nguyễn Thị Hồng Xiêm, chủ cơ sở kinh doanh nhà hàng Hồng Xiêm cho biết: Nếu như trước đây, hộ kinh doanh chỉ tiêu thụ chỉ từ 50 đến 60 con vịt quay/ngày thì sau khi sản phẩm của gia đình được nhận danh hiệu OCOP vào tháng 10/2020, số lượng khách đặt hàng tăng khoảng 50% so với trước. Thị trường tiêu thụ cũng vì thế mà mở rộng ra nhiều tỉnh, thành trên cả nước.

Ngoài cơ sở Hồng Xiêm, nhiều cơ sở kinh doanh Vịt quay khác trên địa bàn tỉnh đã và đang phấn đấu hoàn thiện các tiêu chí đạt chuẩn OCOP như: Vịt quay Hải Xồm (thành phố Lạng Sơn); Vịt quay Thu Hằng (huyện Tràng Định)…

Khi nhãn hiệu tập thể Vịt quay Lạng Sơn được bảo hộ độc quyền sẽ mở ra những cơ hội mới, giúp sản phẩm vịt quay của tỉnh nâng khả năng định vị, không bị nhầm lẫn với các sản phẩm khác. Hy vọng bằng những hướng đi tích cực, sự nỗ lực của các cấp, ngành và người dân sẽ là đòn bẩy để thương hiệu vịt quay lá mác mật Xứ Lạng ngày một nổi tiếng hơn, góp phần đưa đặc sản này đến mọi vùng, miền đất nước.