VICEM tập trung đẩy mạnh cơ cấu lại

Sản xuất xi-măng tại Nhà máy xi-măng Sông Thao.

Trước khi chuyển về Tổng công ty Công nghiệp Xi-măng Việt Nam (VICEM), xi-măng Hạ Long (thuộc Tổng công ty Sông Đà) và xi-măng Sông Thao (thuộc Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị HUD) gánh trên vai hơn 9.000 tỷ đồng nợ phải trả và lỗ lũy kế khoảng 4.000 tỷ đồng. Đồng thời, Bộ Tài chính phải trả nợ thay hai nhà máy hơn 55 triệu USD và 1,92 triệu ơ-rô vay nước ngoài. Đây là những trở ngại lớn trong quá trình cơ cấu lại của VICEM. Tuy nhiên, đến nay, hoạt động sản xuất, kinh doanh hai đơn vị nêu trên đã có nhiều dấu hiệu tích cực, góp phần không nhỏ vào hiệu quả phát triển chung của cả Tổng công ty.

Bước đầu thành công

Kinh doanh thua lỗ nhiều năm liên tiếp, mất cân đối tài chính nghiêm trọng, nợ phải trả lớn, dòng tiền thu về không đủ trả nợ đã đẩy xi-măng (XM) Hạ Long và XM Sông Thao đến bờ vực phá sản. Thực hiện chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Xây dựng, VICEM đã tiếp nhận XM Hạ Long từ tháng 3-2016 và XM Sông Thao từ tháng 6-2017. Ngay sau đó, VICEM đã quyết liệt thực hiện cơ cấu lại toàn diện hai nhà máy này trên hầu hết các lĩnh vực: tài chính, sản xuất, vật tư chuỗi cung ứng, tiêu thụ, tổ chức; hệ thống quản trị doanh nghiệp với mục tiêu doanh nghiệp đạt hiệu quả sản xuất, kinh doanh, tự cân đối dòng tiền để trả nợ; cơ cấu lại từ nội tại doanh nghiệp… Đến nay, sau hơn hai năm tiếp nhận XM Hạ Long và hơn một năm tiếp quản XM Sông Thao, tình hình sản xuất, kinh doanh và tài chính của hai đơn vị đã tốt lên rất nhiều.

Với XM Hạ Long, sau khi được VICEM cơ cấu lại, bổ sung vốn điều lệ (tăng vốn điều lệ hai đợt cho XM Hạ Long với tổng số tiền là 960 tỷ đồng), dòng tiền thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hằng năm đã tăng từ 200 đến 300 tỷ đồng mỗi năm so với thời điểm trước khi VICEM tiếp nhận. Đơn vị đã lần đầu tiên tự cân đối để trả nợ gốc và lãi các khoản vay nước ngoài 853 tỷ đồng và trả nợ Quỹ tích lũy 782 tỷ đồng. Nợ phải trả của XM Hạ Long đến nay là 6.549 tỷ đồng, giảm 1.440 tỷ đồng so với thời điểm trước khi VICEM tiếp nhận. Thực tế, XM Hạ Long là một trong những doanh nghiệp có hiệu quả hoạt động tốt của VICEM, tỷ suất hoạt động Ebitda/Doanh thu thuần đạt mức cao từ 27% trở lên. Dự kiến, năm 2018 lợi nhuận trước thuế của công ty đạt 130 tỷ đồng (chưa tính chênh lệch tỷ giá cuối kỳ).

Tương tự, tình hình “sức khỏe” của XM Sông Thao cũng khá lên nhiều sau khi VICEM tiếp nhận, cơ cấu lại, hoạt động sản xuất, kinh doanh của XM Sông Thao. Lợi nhuận trước thuế của XM Sông Thao trong năm 2017 là 0,56 tỷ đồng và dự kiến năm 2018 sẽ là 30 tỷ đồng. Dòng tiền thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hằng năm của XM Sông Thao tăng khoảng 50 tỷ đồng mỗi năm. Mặc dù VICEM không thực hiện tăng vốn điều lệ cho XM Sông Thao nhưng doanh nghiệp đã tự cân đối để trả nợ, nhất là các khoản nợ Quỹ tích lũy Bộ Tài chính. Cụ thể, đến nay XM Sông Thao đã trả nợ Quỹ tích lũy Bộ Tài chính 96,8 tỷ đồng; dự kiến sẽ trả hết số nợ 22,4 tỷ đồng (0,975 triệu USD) cho Quỹ tích lũy Bộ Tài chính trong năm 2018.

Tổ chức lại sản xuất, kinh doanh

Báo cáo tài chính của VICEM cho thấy, doanh thu thuần sáu tháng đầu năm 2018 của công ty mẹ VICEM đạt 120,09 tỷ đồng, giảm 195,53 tỷ đồng so với cùng kỳ. Nguyên nhân sụt giảm là do thực hiện cơ cấu lại, từ năm 2018, công ty mẹ VICEM không thực hiện ủy thác xuất khẩu clanh-ke và tổ chức mua sắm tập trung tại Tổng công ty như trước mà chuyển về các đơn vị thành viên thực hiện. Hiện doanh thu của công ty mẹ VICEM chỉ còn doanh thu phí tư vấn, không ghi nhận phần doanh thu của các hoạt động ủy thác xuất khẩu clanh-ke và mua sắm. Về bản chất hoạt động ủy thác xuất khẩu và mua sắm tập trung là thu hộ, chi hộ, không tạo ra giá trị gia tăng và lợi nhuận cho công ty mẹ VICEM, có thể rủi ro về pháp lý, làm tăng công nợ nội bộ, đồng thời tạo nên sức ỳ cho một số đơn vị thành viên. Công ty mẹ VICEM đẩy mạnh cơ cấu lại để tập trung điều hành, chỉ đạo quản lý phần vốn đầu tư, chỉ đạo các đơn vị thành viên tăng cường đổi mới, tự chủ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, không “ăn bám” vào công ty mẹ để nâng cao hiệu quả hoạt động…

Bên cạnh đó, năm 2017, Tập đoàn LafageHolcim thực hiện thoái vốn tại Holcim Việt Nam (đơn vị VICEM tham gia góp cổ phần), do đó VICEM đã yêu cầu Tập đoàn LafageHolcim chia toàn bộ lợi nhuận còn lại của Holcim Việt Nam đến thời điểm chuyển nhượng cho các bên liên doanh. Theo đó, trong sáu tháng đầu năm 2017, VICEM đã nhận được 892,73 tỷ đồng từ Holcim, trong đó 714,35 tỷ đồng lợi nhuận từ Holcim Việt Nam (tăng 514,5 tỷ đồng so với năm 2018) và 178,38 tỷ đồng khoản bồi hoàn cho VICEM. Nếu loại trừ ảnh hưởng của việc Holcim Việt Nam chia lợi nhuận, tổng cổ tức, lợi nhuận được chia từ các khoản đầu tư của công ty mẹ VICEM trong sáu tháng đầu năm 2018 tăng 61,19 tỷ đồng tương đương tăng 13% so với cùng kỳ. Đồng thời, từ đầu năm đến nay, VICEM đã thực hiện tăng 480 tỷ đồng vốn điều lệ đợt hai cho XM Hạ Long theo đề án cơ cấu lại XM Hạ Long đã được Chính phủ, Bộ Xây dựng thông qua, cũng như trích lập dự phòng đầu tư tài chính đối với khoản đầu tư tăng thêm này là 480 tỷ đồng do XM Hạ Long trước khi chuyển về VICEM còn lỗ lũy kế. Trích lập dự phòng đầu tư tài chính tại XM Sông Thao sau khi tiếp nhận là 347 tỷ đồng. Chính vì vậy, nếu loại trừ ảnh hưởng của các yếu tố bất thường, lợi nhuận sáu tháng qua của công ty mẹ VICEM tăng 86,87 tỷ đồng bằng 110% so với cùng kỳ năm 2017.

Hiệu quả từ quyết liệt cơ cấu lại

Bám sát chỉ đạo của Đảng tại Nghị quyết số 12/NQ-TW về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước, VICEM đã cố gắng khắc phục khó khăn, phát huy lợi thế, tăng cường nghiên cứu áp dụng khoa học kỹ thuật, quản trị theo các chuẩn mực quốc tế, đẩy mạnh sản xuất, tiêu thụ sản phẩm để xứng đáng với nhiệm vụ của Nhà nước giao là lực lượng nòng cốt, là đầu tàu dẫn dắt, bình ổn thị trường xi-măng. Hiện nay, Tổng công ty đang thực hiện cơ cấu lại toàn diện, với mục tiêu tăng năng lực sản xuất, khả năng tiêu thụ để nâng cao hiệu quả hoạt động của toàn VICEM, tạo động lực và tiền đề để cổ phần hóa công ty mẹ VICEM trong năm 2019.

Băng tải vận chuyển sản phẩm của Nhà máy xi-măng Hạ Long.

Sáu tháng đầu năm 2018, VICEM đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Cụ thể: sản xuất hơn 10 triệu tấn clanh-ke và 11,524 triệu tấn XM, tăng 690 nghìn tấn clanh-ke và 646 tấn XM so với cùng kỳ năm 2017; tiêu thụ cũng tăng 617 nghìn tấn clanh-ke và 708 tấn XM; doanh thu hợp nhất tăng 596 tỷ đồng so với năm 2017 đạt 13.532 tỷ đồng; lợi nhuận hợp nhất trước thuế đạt hơn 1.213 tỷ đồng tăng 47,71 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2017. Dự kiến năm 2018, sản lượng sản xuất và tiêu thụ XM đạt 25 triệu tấn, doanh thu của toàn VICEM đạt khoảng 37 nghìn tỷ đồng, đạt mức cao nhất, vượt 6%; lợi nhuận trước thuế tổng hợp đạt 2.700 tỷ đồng, vượt 1,5% so với kế hoạch năm 2018, tăng 7% so với thực hiện 2017.

Qua quá trình cơ cấu lại, đến nay, VICEM đã và đang chứng tỏ đường hướng đúng đắn của Đảng, Nhà nước về cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước. Thông qua cơ cấu lại, tăng cường đổi mới, áp dụng khoa học kỹ thuật, quản trị giúp Tổng công ty nói riêng và các doanh nghiệp nhà nước nói chung hạn chế, khắc phục được những yếu kém, từng bước nâng cao hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh trên thị trường XM trong nước, mở rộng xuất khẩu.

Theo Nhandan