Vì sao ngày nay người Nhật ăn ít cơm?

Gyũdon là món cơm bò kiểu Nhật. Theo tiếng Nhật, “Gyũ” là thịt bò, “don” là cơm. Trong một suất gyũdon, phần cơm luôn được để dưới và thịt bò hầm hành tây sẽ được đổ lên trên cơm. “Gyũdon” ở Nhật Bản được bán rất phổ biến và xem như một món ăn “quốc dân”, giống như phở của Việt Nam.

Gyũdon được xem là món ăn “quốc dân” của người Nhật. Ảnh: seriouseats.com

Nhiều năm trước, Gyũdon là sự lựa chọn hoàn hảo của các nhân viên văn phòng eo hẹp về thời gian và tiền bạc. Một suất gyũdon có mức giá 632 yên (khoảng 100.000 đồng). Tuy nhiên, bữa ăn no nê này giờ đây cũng không còn được giới văn phòng ưa chuộng nữa. Lý do là bởi người Nhật không thích ăn nhiều cơm như trước đây.

Thành phần chính của washoku (ẩm thực Nhật Bản) là gạo. Gạo là trụ cột quan trọng đối với nền kinh tế Nhật Bản nói riêng cũng như nền kinh tế toàn cầu nói chung. Tuy nhiên, ngày nay, người Nhật ăn ít gạo hơn so với những gì họ từng tiêu thụ trước đây.

Với 118kg gạo mỗi năm, tức hơn 5 bát mỗi ngày, mức tiêu thụ gạo ở Nhật Bản đạt đỉnh vào năm 1962. Năm 2020, Bộ Nông nghiệp Nhật Bản ghi nhận mức tiêu thụ hằng năm đã giảm xuống một nửa, chỉ còn 51kg/người/năm. Giờ đây, trong khoản chi tiêu cho lương thực của người Nhật, lúa mì đã thay thế gạo. Năm 2011, lần đầu tiên các hộ gia đình Nhật Bản chi tiền để mua bánh mì nhiều hơn mua gạo.

Người Nhật Bản dần quên cơm. Ảnh: slate.fr

Hiện tượng này, được người Nhật gọi là “kome banare” (tách gạo), bắt nguồn từ những năm tăng trưởng kinh tế nhanh chóng ở Nhật Bản. Trong thời kỳ sau chiến tranh, các hộ gia đình nhiều thế hệ không có sự lựa chọn về lương thực nên họ mua rất nhiều gạo để ăn.

Tuy nhiên, dân số suy giảm, số lượng thành viên trong gia đình cũng giảm, chỉ còn có 1-2 thành viên, trong khi áp lực công việc tăng khiến người Nhật ưa chuộng sự tiện lợi của bánh mì hoặc mì. Do đó, lòng trung thành của họ với “gohan” (từ để mô tả cơm nấu hay bữa ăn truyền thống) cũng bị suy yếu. Ngày nay, bữa sáng điển hình của người Nhật không còn có các món ăn truyền thống như cơm, súp miso và cá nướng. Thay vào đó là bánh mì nướng và trứng.

Nanami Mochida, một giáo viên gần Tokyo và là một người mẹ, cho biết: Bánh mì dễ ăn hơn, đặc biệt vào buổi sáng. “Chuẩn bị bữa sáng kiểu Nhật mất nhiều thời gian hơn. Bạn phải vo gạo trước, sau đó có thể mất 30 phút đến một giờ để nấu, ngay cả khi nấu cơm bằng nồi cơm điện”, chị Nanami nói thêm.

Theo một cuộc khảo sát gần đây của nhà phân phối gạo Makino, 84,8% người được hỏi cho biết, họ ăn gạo hằng ngày, nhưng 68,1% trong số họ cho biết chỉ ăn một lần trong ngày. Chỉ có 16,7% số người được hỏi thích ăn cơm ba bữa/ngày.

Quận Fukushima trước đây có nhiều cửa hàng bán gạo, giờ được thay thế bằng các quán bán đồ ăn nhanh. Ảnh: Anadolu Agency

Tiêu thụ gạo giảm cũng làm thu hẹp số lượng cửa hàng bán gạo ở Nhật. Tại quận Fukushima ở thành phố Osaka, trước đây từng có khoảng 50 cửa hàng gạo. Ngày nay, chỉ còn lại 5 cửa hàng, trong đó có cửa hàng Shigeru và Teruyo Okumura tồn tại hơn 100 năm.

Sakamoto, tác giả cuốn sách hướng dẫn ẩm thực “Food Sake Tokyo”, cho biết: Giới trẻ quan tâm nhiều hơn đến các món ăn đa dạng, không chỉ cơm truyền thống Nhật Bản, súp miso và các món ăn kèm, vốn mất nhiều thời gian nấu hơn một bát mì. Hơn nữa, gạo không rẻ nên bánh mì hay mì cũng hợp túi tiền hơn với nhiều người.

Với mức tiêu thụ trong nước giảm, các nhà sản xuất gạo Nhật Bản phải nỗ lực mở rộng thị trường ra nước ngoài, cố gắng khai thác mối quan tâm toàn cầu hiện nay đối với ẩm thực Nhật Bản. Nhờ đó, xuất khẩu gạo của Nhật Bản đã tăng từ 4.515 tấn năm 2014 lên 22.833 tấn vào năm 2021, tăng gấp 5 lần trong 7 năm, trong đó 1/3 số gạo trên được xuất khẩu sang Hồng Kông.

Bất chấp sự bùng nổ trên, xuất khẩu gạo của đất nước Mặt Trời mọc mới chỉ chiếm chưa đến 0,5% sản lượng gạo quốc gia. Do đó, các hợp tác xã nông nghiệp trong nước đang khuyến khích các nhà hàng phục vụ nhiều donburi (cơm bát), tập trung vào món ăn quốc dân “gyūdon” phổ biến trước đây.

Nguồn: https://www.qdnd.vn/quoc-te/doi-song/vi-sao-ngay-nay-nguoi-nhat-an-it-com-734253