Về Bắc Sơn vui hội Ná Nhèm

Thứ 5, 09/02/2012 | 10:55:00 [(GMT +7)] A A

LSO-Lễ hội Ná Nhèm, xã Trấn Yên, huyện Bắc Sơn là lễ hội truyền thống được tổ chức vào ngày 15 tháng giêng. Sau thời gian hơn 50 năm bị gián đoạn, ngày 6/2/2012 (tức ngày 15 tháng Giêng năm Nhâm Thìn) lễ hội đã được phục dựng và vui mừng tổ chức trở lại. Chúng tôi đã có dịp về tham dự lễ hội đặc sắc này. Diễn tục hèm đánh trận trong lễ hộiMặc dù đã được nghe những người cao tuổi từng chứng kiến lễ hội Ná Nhèm năm xưa kể lại với những nghi thức, trò diễn, trò chơi ấn tượng và cũng được đọc bài báo viết về lễ hội này của một đồng nghiệp nhưng khi được thực tế tham dự, chúng tôi vẫn không khỏi ngỡ ngàng. Bản thân từng được dự rất nhiều lễ hội xuân trong và ngoài tỉnh nhưng với lễ hội Ná Nhèm, xã Trấn Yên, có thể nói rằng gần như là “độc nhất vô nhị”. Chắc chắn ai được dự sẽ không thể quên được lễ hội này, đặc biệt là hình ảnh về tục hèm đánh trận và cung tiến lễ vật với sự tham gia...

Diễn tục hèm đánh trận trong lễ hội

Mặc dù đã được nghe những người cao tuổi từng chứng kiến lễ hội Ná Nhèm năm xưa kể lại với những nghi thức, trò diễn, trò chơi ấn tượng và cũng được đọc bài báo viết về lễ hội này của một đồng nghiệp nhưng khi được thực tế tham dự, chúng tôi vẫn không khỏi ngỡ ngàng. Bản thân từng được dự rất nhiều lễ hội xuân trong và ngoài tỉnh nhưng với lễ hội Ná Nhèm, xã Trấn Yên, có thể nói rằng gần như là “độc nhất vô nhị”. Chắc chắn ai được dự sẽ không thể quên được lễ hội này, đặc biệt là hình ảnh về tục hèm đánh trận và cung tiến lễ vật với sự tham gia của những người nam giới và đều hóa trang mặt nhọ.

Những người nam giới tham gia tục hèm đánh trận và cung tiến lễ vật hóa trang mặt nhọ

Từ sáng sớm, đường vào xã Trấn Yên, nhất là hướng về khu vực thôn Làng Mỏ – nơi diễn ra lễ hội đã rất nhộn nhịp. Mặc dù trời lất phất mưa phùn, đường lầy một chút song điều đó không làm giảm không khí náo nức vui hội. Gần trưa, khi đoàn diễn tục hèm và cung tiến lễ vật đến cổng Tam Tiều trước miếu Xa Vùn thì trời hửng nắng, ấm áp nên lễ hội càng đông hơn. Đến đầu giờ chiều thì càng tấp nập người xe. Diễn trình của lễ hội bao gồm: nghi thức tế lễ, cúng lễ; rước long ngai, bài vị thần từ đình Làng Mỏ lên miếu Xa Vùn. Sau đó là chương trình chào mừng lễ hội, ôn lại truyền thống của lễ hội với những ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Tiếp đến là tục hèm đánh trận và cung tiến lễ vật. Ngoài ra, trong chương trình của lễ hội còn có các trò chơi dân gian như: đánh đu, kéo co, đánh cờ tướng, đẩy gậy, đặc biệt có trò diễn kén rể, kén dâu (hay còn gọi là Sỹ – Nông – Công – Thương; Ngư – Tiều – Canh – Mục)… Có thể thấy từ nghi thức đầu tiên cho đến các nội dung cuối cùng trong lễ hội đều thu hút đông đảo nhân dân và du khách gần xa quan tâm theo dõi. Tìm hiểu được biết, để lễ hội tổ chức đảm bảo gìn giữ, bảo tồn và phát huy những nét truyền thống, đậm đà bản sắc dân tộc, đáp ứng được nhu cầu văn hóa lễ hội của cộng đồng, nhân dân thì trước đó, công tác sưu tầm, nghiên cứu, phục dựng, chuẩn bị cho ngày chính thức diễn ra lễ hội đã được tiến hành hết sức công phu, cẩn thận, chu đáo. Trong đó, bên cạnh sự quan tâm tích cực của ngành văn hóa thì còn có sự nỗ lực của cấp ủy, chính quyền địa phương và sự hưởng ứng giúp sức của các tầng lớp nhân dân. Do đó, lễ hội đã được tổ chức thành công tốt đẹp, thu hút đông đảo nhân dân, du khách gần xa về dự.

Đón các lễ vật cung tiến tại miếu Xa Vùn

Trong mùa lễ hội xuân Nhâm Thìn 2012, lễ hội Ná Nhèm, xã Trấn Yên là một trong những lễ hội điểm của huyện Bắc Sơn, được chuẩn bị chu đáo, tổ chức trang trọng, vui tươi đã thu hút rất nhiều lượt người về dự. Lễ hội đã vượt ra khỏi tính chất không chỉ của riêng địa phương mở hội mà còn là của cả huyện, của tỉnh. Theo ông Hoàng Văn Chẩn, Chủ tịch UBND xã Trấn Yên, Trưởng ban tổ chức, ngày trước lễ hội cứ 3 năm lại được tổ chức nhưng kể từ lễ hội năm 2012 này về sau địa phương sẽ cố gắng duy trì mỗi năm tổ chức một lần. Việc phục dựng, tổ chức lễ hội Ná Nhèm nhận được sự hưởng ứng, chào đón, phấn khởi của đông đảo nhân dân… Qua các nội dung, hoạt động diễn ra trong lễ hội gồm tục hèm và các trò chơi, trò diễn càng thấy rõ nét đây là một lễ hội truyền thống đậm chất dân gian, tiêu biểu cho huyện Bắc Sơn nói riêng, tỉnh Lạng Sơn nói chung. Ẩn tàng trong đó là ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thiết thực góp phần giáo dục, khơi dậy trong mỗi người về những giá trị truyền thống tốt đẹp, tình yêu quê hương, đất nước, tinh thần đoàn kết cộng đồng, niềm tự hào về truyền thống lịch sử, văn hóa của quê hương, cũng như cầu ước những điều may mắn, tốt lành, cuộc sống no ấm, đủ đầy, vật nuôi, cây cối sinh sôi, phát triển tốt tươi, mùa màng bội thu sẽ đến với mọi người, mọi nhà, “nhân khang, vật thịnh”. Đồng thời qua đó còn thể hiện mong muốn phòng tránh thiên tai, dịch bệnh… Không chỉ có vậy, thông qua lễ hội, dân làng còn có dịp tỏ lòng thành kính, nhớ ơn công lao của Thành hoàng đã giúp nhân dân đánh giặc, giữ làng giữ nước, xây dựng và bảo vệ quê hương giàu mạnh, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Chắc chắn mỗi người tham dự lễ hội đều đã có được những trải nghiệm thú vị và ý nghĩa, tích lũy trong trí nhớ về những lễ hội tiêu biểu, đặc sắc với những nét đẹp văn hóa vô cùng độc đáo, phong phú, đa dạng trong kho tàng di sản lễ hội của cộng đồng các dân tộc Lạng Sơn đã và đang làm giàu thêm cho nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Các hoạt động của lễ hội đã và sẽ không ngừng góp phần tạo không khí vui xuân lành mạnh, bổ ích cho đồng bào các dân tộc trên địa bàn xã ngay từ đầu năm mới, thu hút du khách gần xa đến với quê hương Trấn Yên ngày càng đông vui hơn để tìm hiểu, nghiên cứu về truyền thống lịch sử văn hóa, tiềm năng du lịch của xã, từ đó càng hiểu thêm yêu mảnh đất, con người nơi đây.

Trò chơi đánh đu thu hút nhiều người dự hội

Vậy là từ nay trở đi, mỗi năm tết đến, xuân về, trong hành trình du xuân, trẩy hội trên quê hương Xứ Lạng, chúng ta lại có thêm một điểm đến vô cùng ý nghĩa nữa vào ngày 15 tháng giêng đó là lễ hội Ná Nhèm, xã Trấn Yên.

Tìm cơ hội hồi sinh cho lễ hội Ná Nhèm

Hoàng Thịnh