Văn phòng tỉnh ủy, thành ủy với chức năng tham mưu, giúp việc cấp ủy trong tổ chức điều hành công việc lãnh đạo của Ðảng tại địa phương

Lịch sử ra đời và phát triển của văn phòng tỉnh ủy, thành ủy gắn liền với lịch sử ra đời và phát triển của các đảng bộ và cấp ủy của đảng bộ tỉnh, thành phố. Công tác văn phòng tỉnh ủy, thành ủy luôn gắn liền và trực tiếp nhất với các công việc lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy và các đồng chí lãnh đạo cao nhất của cấp ủy.

Thời kỳ đầu của cách mạng (1930 – 1945), khi các xứ ủy, khu ủy, tỉnh ủy, thành ủy được thành lập, mặc dù tổ chức văn phòng cấp ủy lúc đó chưa chính thức được thành lập, nhưng công tác của văn phòng cấp ủy đã bắt đầu được hình thành, với các công việc chủ yếu: Bảo đảm việc in ấn, phát hành, vận chuyển công văn, tài liệu, truyền đơn của Đảng, giao thông liên lạc, đưa đón cán bộ, bảo vệ cán bộ, gây dựng tài chính Đảng, xây dựng cơ sở, căn cứ cách mạng, phục vụ tổ chức các hội nghị của cấp ủy và của các đồng chí chủ chốt cấp ủy; giữ vững mối liên hệ, sự lãnh đạo, chỉ đạo liên tục, thông suốt của Trung ương đối với các xứ ủy, khu ủy, tỉnh ủy, thành ủy trong cả nước…

Sau Cách mạng tháng Tám, nhất là từ sau tháng 5-1947, khi Văn phòng T.Ư Đảng được thành lập, nhiều văn phòng xứ ủy, khu ủy, tỉnh ủy, thành ủy cũng chính thức được thành lập. Cùng với sự trưởng thành chung của hệ thống văn phòng cấp ủy, văn phòng tỉnh ủy, thành ủy không chỉ đảm nhiệm những công việc in ấn, phát hành, vận chuyển công văn, tài liệu, đưa đón, bảo vệ, bảo đảm các điều kiện ăn ở, làm việc cho cán bộ, giữ vững liên lạc với Trung ương… mà còn tham mưu, giúp cấp ủy trong việc soạn thảo các văn kiện, tài liệu; theo dõi, tổng hợp tình hình, kiến nghị, đề xuất với cấp ủy trong tổ chức điều hành công việc lãnh đạo của Đảng tại địa phương. Từ đó đến nay, qua mỗi thời kỳ cách mạng: Kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1947-1954); xây dựng chủ nghĩa xã hội, chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ trên miền bắc, đấu tranh giải phóng miền nam, thống nhất Tổ quốc (1954-1975); cả nước thống nhất đi lên chủ nghĩa xã hội (1975-1986) và thời kỳ đổi mới, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước (1986 đến nay), văn phòng tỉnh ủy, thành ủy ngày càng được củng cố và phát triển cả về chức năng, nhiệm vụ và tổ chức cán bộ.

Nếu những ngày đầu mới được thành lập, chức năng chủ yếu của văn phòng tỉnh ủy, thành ủy được Trung ương Đảng xác định (tại Hội nghị cán bộ văn phòng toàn quốc họp lần đầu tiên tại Việt Bắc, năm 1949) 'Là cơ quan giúp việc cấp ủy hằng ngày cũng như các ban chuyên môn khác của Đảng', với một, hai bộ phận công tác và từ năm đến bảy cán bộ; thì đến nay (sau khi hợp nhất ban tài chính – quản trị, ban kinh tế, ban nội chính cấp ủy vào văn phòng tỉnh ủy, thành ủy) chức năng của văn phòng tỉnh ủy, thành ủy được Ban Bí thư khóa X xác định (tại Quy định số 222-QĐ/TW, ngày 8-5-2009) đã lớn hơn và rộng hơn nhiều so với trước. Văn phòng tỉnh ủy, thành ủy hôm nay 'Là cơ quan tham mưu, tổng hợp, giúp tỉnh ủy, thành ủy mà trực tiếp và thường xuyên là ban thường vụ và thường trực cấp ủy trong tổ chức điều hành công việc lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp hoạt động của các cơ quan tham mưu chuyên trách; là trung tâm thông tin tổng hợp phục vụ lãnh đạo của cấp ủy' đồng thời còn giúp cấp ủy trong việc 'Tham mưu, đề xuất chủ trương, chính sách thuộc lĩnh vực kinh tế – xã hội, nội chính, đối ngoại của cấp ủy; nguyên tắc, chế độ quản lý tài chính, tài sản của đảng bộ; trực tiếp quản lý tài chính, tài sản của tỉnh ủy, thành ủy và các cơ quan, tổ chức đảng thuộc tỉnh ủy, thành ủy, bảo đảm hậu cần cho hoạt động của cấp ủy', với bảy phòng, đơn vị trực thuộc và từ 55 đến 60 cán bộ trong biên chế. Các chức năng đó thể hiện rõ vai trò, vị trí riêng và hết sức quan trọng của văn phòng cấp ủy mà không thể có cơ quan chức năng nào thay thế được.

Trải qua nhiều thời kỳ, dù mỗi thời kỳ gắn với trọng tâm công tác, nhiệm vụ chủ yếu và tổ chức bộ máy khác nhau, nhưng có thể khẳng định rằng, những thành tích nổi bật, xuyên suốt của văn phòng tỉnh ủy, thành ủy trong quá trình xây dựng và trưởng thành là: Ngày càng thực hiện tốt chức năng tham mưu, giúp việc ban chấp hành, mà trực tiếp là ban thường vụ và thường trực tỉnh ủy, thành ủy trong tổ chức điều hành công việc lãnh đạo của Đảng tại địa phương. Đóng góp đó thể hiện qua lĩnh vực công tác chủ yếu sau đây:

Một là, các văn phòng tỉnh ủy, thành ủy đã làm tốt chức năng chủ trì tham mưu giúp cấp ủy xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình làm việc toàn khóa của ban chấp hành; chương trình làm việc hằng năm, hằng quý, hằng tháng của ban thường vụ và lịch công tác hằng tuần của thường trực cấp ủy. Các vấn đề đưa vào chương trình làm việc của cấp ủy, hầu hết đã được các văn phòng cấp ủy tham mưu lựa chọn kỹ, đúng chức năng, thẩm quyền theo quy chế làm việc; đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của từng thời kỳ cách mạng, vừa giúp cấp ủy lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể hóa và tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng và nghị quyết đại hội của cấp mình, vừa xem xét, xử lý kịp thời những vấn đề đột xuất hoặc mới phát sinh từ thực tiễn.

Hai là, đã tham gia, phối hợp cùng các ban đảng tham mưu, giúp cấp ủy xây dựng quy chế làm việc của cấp ủy (ban chấp hành, ban thường vụ và thường trực tỉnh ủy, thành ủy); đồng thời, là đầu mối giúp thường trực cấp ủy trong điều hòa, phối hợp và tổ chức công việc bảo đảm cho ban chấp hành, ban thường vụ và thường trực cấp ủy hoạt động theo đúng quy chế làm việc. Thông qua tham mưu của văn phòng cấp ủy trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện quy chế làm việc, đã giúp cho hoạt động của cấp ủy ngày càng thực hiện tốt và phân định rõ hơn giữa trách nhiệm, quyền hạn của tập thể và cá nhân, nhất là người đứng đầu cấp ủy; xác định rõ hơn chế độ làm việc và các mối quan hệ công tác của cấp ủy; thực hiện tốt hơn các nguyên tắc Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt cấp ủy, giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và toàn xã hội, không bao biện, làm thay nhưng cũng không buông lỏng sự lãnh đạo của Đảng đối với những công việc của chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, góp phần thực hiện cải cách hành chính và đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng.

Ba là, đã tham mưu giúp cấp ủy chuẩn bị tốt chương trình, nội dung và phục vụ chu đáo các hội nghị của ban chấp hành, ban thường vụ, các cuộc họp của thường trực cấp ủy và các chuyến thăm, làm việc của các đồng chí bí thư, phó bí thư với các địa phương, đơn vị và cơ sở. Các văn phòng tỉnh ủy, thành ủy đều làm tốt việc theo dõi, đôn đốc, tham gia chuẩn bị các đề án và thẩm định về yêu cầu, phạm vi, quy trình, tiến độ chuẩn bị và thể thức văn bản của đề án trình cấp ủy; thực hiện tốt việc văn bản hóa các quyết định của cấp ủy sau hội nghị. Nhiều văn phòng đã vươn lên chủ trì xây dựng một số đề án và trực tiếp biên tập nhiều nghị quyết, chỉ thị của cấp ủy; tham mưu cho cấp ủy đổi mới cách tổ chức hội nghị, đổi mới cách ra nghị quyết, chỉ thị và việc quán triệt, tổ chức thực hiện nghị quyết, chỉ thị của cấp ủy, góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng.

Bốn là, đã tham gia, phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu, đề xuất với cấp ủy một số chủ trương về cơ chế, chính sách phát triển kinh tế – xã hội, về công tác nội chính và đối ngoại tại địa phương theo yêu cầu và nhiệm vụ được giao; tham gia góp ý với cơ quan nhà nước trong việc cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trên lĩnh vực kinh tế – xã hội và nội chính, phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương; phối hợp với các cơ quan chức năng tham mưu giúp ban thường vụ, thường trực cấp ủy chỉ đạo công tác nội chính, chỉ đạo xử lý các vụ việc, vụ án nghiêm trọng ở địa phương theo đúng quy định của Đảng và Nhà nước; tham mưu, đề xuất với thường trực cấp ủy giải quyết, xử lý các đơn, thư của cán bộ, đảng viên và nhân dân gửi đến cấp ủy, phối hợp tổ chức tiếp công dân tại trụ sở tiếp dân. Một số văn phòng tỉnh ủy, thành ủy đã vươn lên thực hiện việc góp ý hoặc thẩm định về nội dung một số đề án thuộc lĩnh vực kinh tế – xã hội, nội chính khi thấy cần thiết hoặc khi cấp ủy yêu cầu.

Năm là, đã phối hợp với các ban đảng có liên quan theo dõi, đánh giá tổng hợp việc nghiên cứu, quán triệt, cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của trung ương và của cấp ủy; theo dõi tình hình hoạt động của cấp ủy, đảng ủy và tổ chức đảng trực thuộc để báo cáo với ban thường vụ, thường trực cấp ủy. Ngày nay, nhiều văn phòng tỉnh ủy, thành ủy đã vươn lên làm tốt việc phối hợp với các cơ quan chức năng tham mưu giúp ban thường vụ, thường trực cấp ủy chỉ đạo, kiểm tra, sơ kết, tổng kết việc thực hiện các nghị quyết về kinh tế – xã hội, về công tác nội chính ở địa phương.

Sáu là, với chức năng 'là trung tâm thông tin tổng hợp phục vụ lãnh đạo', thông qua việc theo dõi, nắm tình hình và các sản phẩm thông tin của văn phòng (báo cáo định kỳ, báo cáo đột xuất, báo cáo chuyên đề…), các văn phòng tỉnh ủy, thành ủy đã kịp thời cung cấp thông tin nhiều chiều, đề xuất nhiều ý kiến có giá trị thực tiễn cho cấp ủy, đóng góp vào quá trình ra các quyết định quan trọng của lãnh đạo. Hầu hết văn phòng đã giúp cấp ủy thực hiện tốt chế độ cung cấp thông tin cho các cấp ủy viên; theo dõi, đôn đốc các ban đảng, cấp ủy, đảng ủy và tổ chức đảng trực thuộc thực hiện đúng chế độ thông tin, báo cáo cho cấp ủy theo quy định; giúp thường trực cấp ủy thực hiện nghiêm chế độ thông tin, báo cáo định kỳ, đột xuất lên Trung ương…

Bảy là, đã làm tốt công tác văn thư, lưu trữ; thực hiện tốt chế độ bảo vệ bí mật của Đảng và Nhà nước; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác. Nhiều văn phòng cấp ủy đã có những đổi mới, nâng cao chất lượng nghiệp vụ, góp phần thực hiện ngày càng có nền nếp, khoa học, chặt chẽ quá trình tiếp nhận, xử lý, nhân sao, in ấn và phát hành các tài liệu, văn kiện Đảng bảo đảm kịp thời, chính xác, an toàn, bí mật và tiết kiệm; từng bước nâng cao hiệu quả công tác lưu trữ, nhất là quá trình thu thập, chỉnh lý, bảo vệ và khai thác lâu dài các tài liệu, văn kiện Đảng, đáp ứng ngày càng tốt hơn cho yêu cầu lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy.

Tám là, đã tham mưu giúp cấp ủy quản lý tài chính, tài sản của đảng bộ; bảo đảm hậu cần cho hoạt động của cấp ủy và các ban tham mưu, giúp việc của cấp ủy. Đến nay, hầu hết văn phòng tỉnh ủy, thành ủy, được ban thường vụ ủy quyền là đại diện chủ sở hữu tài sản của đảng bộ; thực hiện tốt các nhiệm vụ quản lý tài chính, tài sản, các chế độ chi tiêu ngân sách của tỉnh ủy, thành ủy và các cấp ủy, cơ quan đảng trực thuộc theo quy định của Đảng và Nhà nước; bảo đảm các điều kiện vật chất và các trang thiết bị kỹ thuật phục vụ cho hoạt động của ban chấp hành, ban thường vụ và thường trực cấp ủy, bảo đảm tài chính và một số điều kiện vật chất khác cho các cơ quan đảng trực thuộc cấp ủy; phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc quản lý quy hoạch, kế hoạch đầu tư xây dựng cơ bản, đầu tư các dự án cho các cơ quan đảng theo đúng quy định của pháp luật…

Chín là, đã làm tốt công tác hướng dẫn, bồi dưỡng và kiểm tra nghiệp vụ công tác đối với văn phòng cấp ủy cấp dưới (văn phòng các quận, huyện ủy…). Nhiều văn phòng cấp ủy đã coi trọng việc tổng kết thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm về công tác văn phòng cấp ủy; trên cơ sở tài liệu và tranh thủ sự hướng dẫn, giúp đỡ của Văn phòng Trung ương, trực tiếp tổ chức bồi dưỡng và kiểm tra nghiệp vụ công tác văn phòng cấp ủy cấp mình và đối với văn phòng cấp ủy cấp dưới, văn phòng các cơ quan đảng trực thuộc tỉnh ủy, thành ủy.

Bằng những kết quả công tác trên đây, văn phòng tỉnh ủy, thành ủy đã góp phần quan trọng vào nâng cao chất lượng, hiệu quả lãnh đạo và đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy; đóng góp xứng đáng vào thành tựu chung của đảng bộ qua các thời kỳ cách mạng. Những kết quả đó cũng đã chứng minh cho lòng trung thành với lý tưởng cộng sản, về sự tận tụy, tỉ mỉ, chu đáo, không ngại khó khăn, gian khổ, đoàn kết, giữ vững nguyên tắc nhưng đầy sáng tạo trong công việc, đã tạo dựng nên truyền thống hết sức quý báu của các thế hệ cán bộ văn phòng tỉnh ủy, thành ủy.

Tự hào với những thành tích và đóng góp của văn phòng tỉnh ủy, thành ủy, trong những năm qua, chúng ta càng nhận thức rõ hơn trách nhiệm nặng nề của mình trong thời gian tới.

Bước vào thập niên thứ 2 của thế kỷ 21, là chặng đường mà toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta sẽ quyết tâm nỗ lực phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng, nghị quyết đại hội đảng bộ tỉnh, thành phố, nhiệm kỳ 2010 – 2015, Chiến lược 10 năm phát triển kinh tế – xã hội (2011 – 2020) và tiếp tục triển khai thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), theo tinh thần: Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, phấn đấu để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Để thực hiện được mục tiêu cao cả đó đòi hỏi sự lãnh đạo của toàn Đảng cũng như của từng cấp ủy phải được tăng cường về nhiều mặt với những yêu cầu mới rất cao; từ đó cũng đặt ra cho văn phòng cấp ủy nói chung và văn phòng tỉnh ủy, thành ủy nói riêng những yêu cầu ở tầm cao mới.

Ý thức được nhiệm vụ và trách nhiệm của mình; trên cơ sở giữ gìn và phát huy truyền thống 'tuyệt đối trung thành, đoàn kết, sáng tạo, tận tụy, chu đáo, giữ vững nguyên tắc', tập thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các văn phòng tỉnh ủy, thành ủy cần tiếp tục học tập nâng cao trình độ, rèn luyện phẩm chất đạo đức, đổi mới tư duy, tác phong làm việc và phương pháp công tác, hoàn thành tốt hơn nữa chức năng tham mưu, phục vụ, giúp ban chấp hành đảng bộ, trực tiếp là ban thường vụ và thường trực cấp ủy tổ chức điều hành công việc lãnh đạo của cấp ủy trong thời kỳ mới.

Với niềm tự hào, phấn khởi về những đóng góp lớn lao của mình và hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống văn phòng cấp ủy, chúng ta tin tưởng rằng, tập thể cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động trong các văn phòng tỉnh ủy, thành ủy sẽ hoàn thành xuất sắc chức năng, nhiệm vụ được giao, xứng đáng với niềm tin của đảng bộ và nhân dân địa phương.