Văn hóa ẩm thực của Lạng Sơn: Ấn tượng và cảm xúc

- Trong những năm gần đây, Lạng Sơn trở thành điểm đến xanh, an toàn, thân thiện và mến khách. Một trong những lý do du khách chọn Lạng Sơn cũng vì ẩm thực đặc sắc, phong phú và giá cả phải chăng.

Có một nền ẩm thực Lạng Sơn đặc sắc

Với mong muốn xây dựng một điểm đến văn minh, hiện đại thì ẩm thực là một phần không thể thiếu trong việc nâng tầm giá trị thương hiệu của Lạng Sơn. Nhiều món ăn nơi đây gây ấn tượng mạnh với du khách quốc tế với hương vị độc đáo như lợn quay, vịt quay mác mật, bánh ngải, bánh chưng đen, khâu nhục, phở chua, bánh cuốn… Đặc biệt, du khách đến Lạng Sơn khi thưởng thức món ăn còn ấn tượng bởi các gia vị độc đáo như lá mác mật, măng, chanh rừng... Nhờ đó, lượng khách đến nơi đây đã tăng đáng kể và đều đặn.

Với một địa phương có nền ẩm thực phong phú và độc đáo như Lạng Sơn, việc tận dụng lợi thế này để phát triển du lịch cũng là “một mũi tên trúng hai đích” bởi điều đó cũng phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của tỉnh. Việc Lạng Sơn có nhiều món ăn lọt top 100 đặc sản của Việt Nam và được bạn bè quốc tế đánh giá cao ở sự tinh tế và hương vị cũng cho thấy ẩm thực Xứ Lạng có “sức mạnh” và “giá trị” để vươn ra thế giới. Ông Lưu Bá Mạc, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn chia sẻ: “Lạng Sơn đã triển khai nhiều biện pháp kích cầu du lịch từ quảng bá ẩm thực như: tổ chức các hội thi ẩm thực; tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu đến du khách những món ăn ngon, nét độc đáo của ẩm thực Xứ Lạng. Bên cạnh đó, Lạng Sơn còn mời nghệ nhân đưa các sản phẩm ẩm thực của tỉnh trưng bày, triển lãm tại các sự kiện, hội chợ lớn ở trong và ngoài tỉnh.”

Có thể nói, Lạng Sơn đã nhận thức được thế mạnh về ẩm thực của mình, có hướng đi đánh vào “food tour” một cách bài bản, có hệ thống và tầm nhìn dài hạn.

Ẩm thực có vai trò quan trọng để nâng cao hình ảnh của một địa phương. Nhìn ra quốc tế, nhiều điểm đến được coi là thiên đường của ẩm thực đường phố với các món ăn giàu bản sắc không nơi đâu có được và tôi cũng thấy dáng dấp đó ở Xứ Lạng. Với Lạng Sơn, du lịch trở thành nguồn thu lớn và địa phương rất chú trọng việc phát triển một nền văn hóa ẩm thực, truyền bá “văn hóa của món ăn” đến du khách. Ông Lê Đình Chiến, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dạy nghề và Việc làm Đầu bếp Việt Nam đã từng chia sẻ sau chuyến khảo sát, “Lạng Sơn có những thế mạnh riêng để phát triển sản phẩm food tour. Sự khác biệt của ẩm thực Lạng Sơn là lợi thế để thu hút du khách lưu trú qua đêm”. Về phía chính quyền tỉnh, họ cũng chú trọng vào việc tuyên truyền, tập huấn, nâng cao nhận thức của người dân về việc phát huy giá trị của các sản phẩm đặc sản truyền thống. Nhờ vậy, các đầu bếp luôn tuân thủ phương pháp làm món ăn cũng như chủ động giới thiệu với du khách lịch sử của món ăn. Địa phương cũng có chiến lược phát triển thương hiệu rất tốt là dựa trên các truyền thuyết về món ăn đó, đưa yếu tố “câu chuyện” vào ẩm thực, tổ chức các lễ hội ẩm thực cũng như tổ chức tham quan đến điểm sản xuất, chế biến món ăn. Qua đó, du khách cảm thấy thoải mái dù chi nhiều tiền cho ăn uống.

Đứng trên góc độ du khách đến Lạng Sơn, tôi thực sự ấn tượng với các đặc sản nổi tiếng của địa phương, với những câu chuyện lịch sử được gắn vào món ăn. Lạng Sơn đã đi đúng theo nguyên tắc phát triển của các nền du lịch nổi tiếng, đó là thu hút được chi tiêu của khách du lịch trong chuyến đi vào khoảng 1/3 ngân sách cho việc ăn uống. Với du khách nước ngoài, họ rất cẩn thận trong việc tìm hiểu thông tin về món ăn ngay từ trước chuyến đi, vì thế tỉnh chú trọng đến xây dựng thương hiệu ẩm thực có sự đồng bộ và rộng rãi trong tạo ra và cung cấp thông tin về món ăn ở mọi lúc, mọi nơi, cả giới thiệu trực tiếp và thông tin trên mạng.

Đẩy mạnh quảng bá phát triển thương hiệu, văn hóa ẩm thực Lạng Sơn

Chúng ta hãy nhìn lại sự kiện nâng tầm rất lớn cho một món ăn của Việt Nam là bún chả Hà Nội. Chỉ cần một chuyến viếng thăm của Tổng thống Mỹ Barack Obama đến một quán bún chả cũng đủ làm danh tiếng của một món ăn được nâng tầm nhiều, nhất là thu hút được rất nhiều du khách quốc tế “đến Hà Nội chỉ để ăn món bún chả mà ông Obama đã từng ăn”. Sau nhiều năm từ sự kiện đó, bún chả đã trở nên nổi tiếng hơn trên thế giới, như một món phải thưởng thức khi đến Hà Nội.

Với một địa phương có nền ẩm thực độc đáo, phong phú, Lạng Sơn đã chú trọng tổ chức các sự kiện hấp dẫn để tạo sức bật cho ẩm thực, tạo sức bật để phát triển nền du lịch song hành với lan tỏa bản sắc văn hóa độc đáo của địa phương. Có thể kể đến các chương trình lớn được tổ chức bài bản như: Lễ hội Hoa đào Xứ Lạng do UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức hằng năm đã trở thành hoạt động văn hóa, du lịch tiêu biểu của tỉnh; Lễ hội Văn hoá ẩm thực Xứ Lạng được nâng tầm từ hội thi “Hương sắc ẩm thực Xứ Lạng” do UBND thành phố Lạng Sơn tổ chức đã quy tụ nhiều đặc sản của tỉnh Lạng Sơn cũng như các sản phẩm OCOP của các địa phương lân cận; Hội chợ Thương mại, Du lịch Quốc tế Việt - Trung do Bộ Công Thương và UBND tỉnh Lạng Sơn chỉ đạo thực hiện và được tổ chức luân phiên hằng năm giữa Lạng Sơn (Việt Nam) và Bằng Tường (Trung Quốc) là cầu nối hiệu quả để các doanh nghiệp trong và ngoài nước tăng cường hợp tác, quảng bá, giới thiệu các sản phẩm du lịch của tỉnh Lạng Sơn đến với du khách trong và ngoài nước... Một chương trình hiệu quả khác có thể kể đến là việc Lạng Sơn đã tiên phong trong việc tổ chức quảng bá, lan tỏa vẻ đẹp cảnh sắc và văn hóa của mình qua việc tổ chức buổi tập huấn du lịch Lạng Sơn trên nền tảng số, mời nhiều KOL (người có tầm ảnh hưởng), tiktoker quảng bá du lịch. Qua đó, hình ảnh của Lạng Sơn được biết đến nhiều hơn thông qua những kênh truyền thông trên mạng xã hội trong thời đại số hiện nay.

Với góc nhìn của một người khách du lịch, tôi nhận thấy Lạng Sơn đang đi trên con đường xây dựng nền văn hóa ẩm thực địa phương mình là một thiên đường của “ẩm thực dân tộc”, với đặc trưng là đậm đà bản sắc độc đáo. Sự kết hợp thưởng thức món ăn với trải nghiệm văn hóa truyền thống tại các lễ hội để tạo giá trị ẩm thực của điểm đến Lạng Sơn, nâng tầm các món ăn như lợn quay, vịt quay, khâu nhục… thành các món đặc sản có tầm khu vực bằng cách giới thiệu mạnh về lịch sử, sáng tạo và thuyết minh về truyền thuyết của đồng bào về món ăn, kết hợp với quảng bá về các nguyên liệu của món ăn vừa độc đáo vừa sạch. Một điểm ấn tượng khác của Lạng Sơn là kết hợp ẩm thực trong các lễ hội nổi tiếng như Lễ hội đầu pháo Kỳ Lừa, Lễ hội Lồng thồng Bủng Kham, Lễ hội Ná Nhèm… tạo sức thu hút du khách quốc tế.

Còn rất nhiều dư địa để phát triển nền “du lịch ẩm thực” của Lạng Sơn. Đó là quy hoạch, tổ chức, sắp xếp các tuyến phố ẩm thực, kết hợp hiệu quả với các con phố đi bộ; Xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ cho ẩm thực đường phố và ẩm thực cao cấp; quản lý tốt người bán hàng, người nấu ăn và có các chứng chỉ chứng nhận tay nghề, tạo sự yên tâm cho khách hàng… Rõ ràng, Lạng Sơn còn nhiều cơ sở để phát triển và thu về lợi ích kinh tế lớn với truyền thống và bản sắc đặc biệt của mình. Có thể kể đến việc xây dựng các nhà hàng, quán ăn giàu bản sắc đồng bào dân tộc, kết hợp bán hàng với giới thiệu lịch sử, truyền thống món ăn với du khách một cách tận tình, qua đó góp phần quảng bá Lạng Sơn và giữ chân du khách. Cũng cần phát triển ứng dụng giới thiệu ẩm thực Lạng Sơn trên mạng và điện thoại để cung cấp thông tin cho du khách và người quan tâm, bởi ngày nay du khách luôn tìm hiểu trước về món ăn. Nếu làm tốt khâu thông tin này thì chắc chắn du khách sẽ có ấn tượng tốt về ẩm thực Lạng Sơn. Cần tăng cường chuẩn hóa phong cách phục vụ của các nhà hàng ở Lạng Sơn vì khi giới thiệu món ăn cũng cần kết hợp với kể các câu chuyện về lịch sử món ăn của đồng bào dân tộc. Đó cũng là cách để nâng tầm ẩm thực Lạng Sơn. Bên cạnh đó, cần tăng cường tổ chức các tour du lịch chuyên đề về ẩm thực. Trong đó để du khách trải nghiệm quy trình làm ra món ăn trong khung cảnh cuộc sống thường ngày của đồng bào các dân tộc vùng cao. Qua đó, văn hóa ẩm thực Lạng Sơn sẽ ghi dấu ấn thông qua du lịch, góp phần nâng cao thương hiệu văn hóa và du lịch của tỉnh.

Cùng đó, cũng cần đầu tư mạnh mẽ để quảng bá các món ăn của Lạng Sơn ra quốc tế thông qua việc tích cực tham gia các lễ hội, triển lãm giới thiệu sản phẩm… được tổ chức trên thế giới. Như vậy cũng cần có kế hoạch, lộ trình để phát triển danh tiếng, thương hiệu cho món ăn. Điều này cần có sự chung tay của các hiệp hội du lịch, nhà hàng, khách sạn. Cần giới thiệu, quảng bá và nâng tầm các nghệ nhân ẩm thực, các đầu bếp, nhà hàng nổi bật làm ra món ăn ngon, hấp dẫn trên mạng, xây dựng đội ngũ lan tỏa hình ảnh về ẩm thực Lạng Sơn trên mạng xã hội. Cần tuyên truyền mạnh mẽ để người dân kinh doanh ẩm thực đường phố đẩy mạnh giữ vệ sinh an toàn thực phẩm; quản lý chặt chẽ và tăng cường cung ứng thực phẩm sạch đến chợ đầu mối cũng như các quán ăn; tăng cường đào tạo văn hóa ứng xử cho người bán hàng, người phục vụ để tạo hình ảnh đẹp về ẩm thực Lạng Sơn.

Lạng Sơn không ngủ quên trên chiến thắng và vùng đất này vẫn còn nhiều sức bật để vươn mình trở thành một điểm đến nổi tiếng trong khu vực và trên cả thế giới.