Vẫn còn khoảng trống trong điều trị viêm gan C cho người nhiễm HIV

Ngày 14/12, Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) tổ chức hội thảo “Sơ kết triển khai điều trị viêm gan C cho người nhiễm HIV và người đang điều trị methadone”.

Lồng ghép hiệu quả điều trị viêm gan C tại các cơ sở y tế điều trị người nhiễm HIV

PGS, TS Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết: Virus viêm gan C có đường lây truyền giống HIV (lây truyền qua đường máu, đường quan hệ tình dục và mẹ truyền cho con) nên người có hành vi nguy cơ cao đồng nhiễm HIV và mắc viêm gan virus C là khá phổ biến.

Người đồng nhiễm HIV và viêm gan virus C, có nguy cơ tiến triển thành xơ gan hoặc bệnh lý gan mất bù cao hơn so với người chỉ nhiễm viêm gan C.

Tại Việt Nam, theo kết quả giám sát được Bộ Y tế thực hiện năm 2018, tỷ lệ nhiễm virus viêm gan C mạn tính ở người nhiễm HIV khoảng 30% (22-44%), ở người tiêm chích ma túy từ 40-90%.

“Như vậy, hiện nay có thể thấy viêm gan virus C đang là một vấn đề sức khỏe cộng đồng, đặc biệt ở người có hành vi nguy cơ cao. Việt Nam là quốc gia đứng thứ năm trong số 10 quốc gia có tỷ lệ tử vong do ung thư gan cao nhất trên toàn cầu”, PGS, TS Phan Thị Thu Hương cho biết.

Theo ước tính của Tổ chức Y tế và Bộ Y tế, năm 2021, có khoảng 6,6 triệu người nhiễm viêm gan B (HBV) mạn tính và hơn 900.000 người nhiễm viêm gan C (HCV) mạn tính tại Việt Nam.

Xơ gan và ung thư gan tiếp tục tăng nếu không mở rộng nhanh bao phủ chẩn đoán và điều trị viêm gan B và viêm gan C. Ước tính có trên 50.000 người nhiễm HIV mắc viêm gan C mạn tính.

Hiện ở Việt Nam, thuốc trị viêm gan C còn rất đắt, và có rất ít người được tiếp cận với điều trị viêm gan C do bảo hiểm y tế chi trả.

Với sự hỗ trợ từ Quỹ Toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS, trong năm 2021-2022, có hơn 16.000 người nhiễm HIV và người đang điều trị methadone tại 36 tỉnh, thành phố, được điều trị viêm gan virus C.

Đây là các thuốc kháng virus tác dụng trực tiếp (DAAs) an toàn cao, khả năng dung nạp tốt, ít tương tác với thuốc ARV, thuốc methadone, phù hợp với mọi kiểu gene viêm gan C.

Kết quả đến hết ngày 30/11/2022 cũng cho thấy, trong số người bệnh hoàn thành điều trị đã thực hiện xét nghiệm tải lượng virus viêm gan C lần 2 (là xét nghiệm cần thiết để đánh giá kết quả điều trị viêm gan C) thì tỷ lệ khỏi điều trị viêm gan C là 96,6%.

Đồng thời cho thấy việc lồng ghép điều trị viêm gan C tại các cơ sở y tế điều trị người nhiễm HIV là khả thi, hiệu quả. Không có sự khác biệt về tỷ lệ khỏi điều trị viêm gan C giữa cơ sở y tế tuyến huyện, tuyến tỉnh và tuyến Trung ương.

“Đây là kết quả rất khích lệ, cung cấp các bằng chứng khoa học và thực hiện về hiệu quả điều trị khỏi viêm gan C ở nước ta”, bà Hương cho hay.

Báo cáo kết quả điều trị viêm gan C cho bệnh nhân HIV và đang uống Methadone.

Vẫn còn những khoảng trống

Mặc dù đã đạt được kết quả tốt sau 2 năm triển khai điều trị viêm gan C cho người nhiễm HIV và người đang điều trị methadone do Dự án Quỹ Toàn cầu hỗ trợ trên, nhưng vẫn còn các khoảng trống cần được tiếp tục thực hiện thời gian tới.

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, Việt Nam là một trong những quốc gia trong khu vực có gánh nặng viêm gan siêu vi cao. Những người nhiễm HIV và những người tiêm chích ma túy có nguy cơ mắc bệnh viêm gan C cao hơn.

“Bệnh nhân đồng nhiễm HIV/HCV có tiến triển nhanh hơn đến xơ gan và các biến chứng của nó so với bệnh nhân đơn nhiễm HCV.

Do đó, để giảm tỷ lệ tử vong trong những quần thể này, điều quan trọng là các dịch vụ viêm gan C cần phải sẵn có và những người có nhu cầu có thể tiếp cận được”, bác sĩ Angela Pratt nói.

WHO sẽ tiếp tục hỗ trợ Cục Phòng, chống HIV/AIDS giải quyết bệnh viêm gan C trong nhóm dân số chính và những người nhiễm HIV để đạt được mục tiêu quốc gia và toàn cầu về loại trừ viêm gan virus vào năm 2030.

Theo Chiến lược Y tế toàn cầu của WHO về HIV, viêm gan virus và bệnh lây truyền qua đường tình dục giai đoạn 2022-2030, để viêm gan C không còn là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng vào năm 2030, các quốc gia cần ưu tiên, tối ưu hóa đáp ứng với HIV, viêm gan virus và bệnh lây truyền qua đường tình dục trong quần thể đích, có hành vi nguy cơ cao như tiêm chích ma túy, nam quan hệ tình dục đồng giới…

Việc điều trị viêm gan C ở người nhiễm HIV cũng là một trong các mục tiêu cần phải đạt được để chấm dứt bệnh dịch AIDS vào năm 2030 ở nước ta.

PGS, TS Phan Thị Thu Hương cho biết, trong thời gian tới, để công tác này đạt hiệu quả cao, Cục Phòng, chống HIV/AIDS sẽ tiếp tục điều phối, sử dụng hiệu quả nguồn hỗ trợ từ Dự án Quỹ Toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS và huy động nguồn lực quốc tế để điều trị sớm viêm gan C cho người nhiễm HIV, người đang điều trị Methadone.

Các đại biểu tại hội thảo cũng đề xuất cần tiếp tục duy trì và mở rộng việc điều trị viêm gan C tại các tỉnh, thành phố không thuộc các tỉnh do Dự án Quỹ Toàn cầu tài trợ, hỗ trợ các tỉnh này sử dụng thuốc và các dịch vụ liên quan điều trị viêm gan C do bảo hiểm y tế chi trả.

Cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, bao gồm đơn vị cung cấp xét nghiệm tải lượng HIV, huy động sự tham gia của người bệnh, sự tham gia của các tổ chức dựa vào cộng đồng hỗ trợ người bệnh chủ động tiếp cận với điều trị xét nghiệm và điều trị viêm gan C.