Vai trò của gia đình trong việc giáo dục, hình thành nhân cách con người

Thứ 5, 05/07/2012 | 14:36:00 [(GMT +7)] A A

LSO-Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ năm 1991 Đảng ta đã xác định: “Gia đình là tế bào của xã hội, là cái nôi thân yêu nuôi dưỡng cả đời người, là môi trường quan trọng giáo dục nếp sống và hình thành nhân cách”. Tình yêu thương, sự quan tâm chăm sóc, giáo dục của cha mẹ có ảnh hưởng to lớn đến sự hình thành tính cách của con trẻ. Công viên bờ sông Kỳ Cùng - Điểm vui chơi thú vị cho trẻ - Ảnh: Thế BảoBên cạnh đó ảnh hưởng từ xã hội cũng là một phần quyết định không nhỏ cho sự phát triển toàn diện về thể chất, thẩm mỹ và nhân cách của mỗi con người. Song điều quan trọng là phải làm sao để có sự kết hợp hài hòa giữa giáo dục gia đình và xã hội. Đây là vấn đề đặt ra không chỉ ở mỗi gia đình mà còn là nhiệm vụ quan trọng trong quá trình xây dựng đất nước ngày nay. Cùng với xu hướng gia đình hạt nhân, các chức năng của gia đình Việt Nam bị suy giảm và...

Công viên bờ sông Kỳ Cùng – Điểm vui chơi thú vị cho trẻ – Ảnh: Thế Bảo

Bên cạnh đó ảnh hưởng từ xã hội cũng là một phần quyết định không nhỏ cho sự phát triển toàn diện về thể chất, thẩm mỹ và nhân cách của mỗi con người. Song điều quan trọng là phải làm sao để có sự kết hợp hài hòa giữa giáo dục gia đình và xã hội. Đây là vấn đề đặt ra không chỉ ở mỗi gia đình mà còn là nhiệm vụ quan trọng trong quá trình xây dựng đất nước ngày nay. Cùng với xu hướng gia đình hạt nhân, các chức năng của gia đình Việt Nam bị suy giảm và mất đi những giá trị cơ bản của nó. Chức năng giáo dục là chức năng bị suy giảm nhiều nhất, cha mẹ mải mê kiếm tiền không có thời gian chăm sóc con cái mặc dù đầu tư cho con cái học hành nhưng lại đẩy mọi việc cho nhà trường. Hậu quả là một bộ phận không nhỏ con trẻ hiện nay đã không hiểu được các giá trị vật chất, sức lao động dẫn đến ăn chơi, phung phí sa đọa hoặc có những gia đình đã để cho con trẻ tự bươn trải, ngày ngày đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống để tự trưởng thành sau những lần vấp ngã. Tất cả những phương pháp này chưa thực sự hoàn hảo để tạo nên một nhân cách toàn diện cho mỗi con người. Gia đình có ảnh hưởng quan trọng đến sự thành công trong tương lai của mỗi con người, đó là những ảnh hưởng từ cách sống, hành động của những người làm cha, làm mẹ. Điều này một phần do lối sống hiện đại đã len lỏi đến mọi gia đình, mọi thành viên trong gia đình đều có mối quan tâm riêng, con cái ít có thời gian quan tâm chăm sóc bố mẹ, ông bà; bố mẹ cũng vì lo phát triển kinh tế gia đình mà sao nhãng việc dành thời gian trò chuyện, chăm sóc con cái. Vì lẽ đó mà những bữa cơm có đầy đủ các thành viên trong gia đình cũng ít đi khiến cho sự gắn kết yêu thương giữa những người trong gia đình suy giảm theo thời gian. Nhân cách nền tảng của con người phải được định hình và tạo dựng từ những năm đầu đời. Các nhà khoa học cho rằng từ 1 đến 6 tuổi là khoảng thời gian quan trọng trong việc hình thành nhân cách con người. Vì thế tính cách, thái độ, hành vi, lối sống của cha mẹ và các thành viên trong gia đình đối với người khác và với xã hội thường ảnh hưởng lớn đến việc hình thành nhân cách con trẻ. Do đó môi trường gia đình có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự phát triển của mỗi con người. Điều đó cho thấy giáo dục từ phía gia đình có vai trò đặc biệt đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của con người.

Xã hội hiện nay đang có những thay đổi, sự du nhập của các yếu tố văn hóa ngoại lai, cùng các tệ nạn xã hội đang tác động hết sức mạnh mẽ đến đời sống của các gia đình như tệ nạn cờ bạc, trộm cắp, cướp giật, nhiều trẻ em phải đi xin ăn, móc túi… Hiện tượng đáng báo động hiện nay là tình trạng trẻ em nghiện game online đang đặt ra những thách thức mới đòi hỏi sự quan tâm, giáo dục của gia đình.. Đáng báo động hơn cả là tình trạng nhiều trẻ em bị ảnh hưởng từ những trò chơi game bạo lực làm gia tăng các tệ nạn xã hội. Nhiều trẻ em vi phạm pháp luật, trẻ em nghiện ma túy, trẻ em bị lạm dụng tình dục. Phải chăng do hệ thống pháp luật chưa hoàn chỉnh, do gia đình chưa giáo dục con em mình đến nơi đến chốn, hay nhà trường chưa nghiêm khắc trong việc giáo dục các em… Để giải quyết những vấn đề trên đòi hỏi các gia đình cần tăng cường quản lý, kiểm soát chặt chẽ các hành vi của con em mình; cần có sự kết hợp giữa giáo dục gia đình với giáo dục nhà trường và giáo dục xã hội sao cho thật sự lành mạnh và đúng đắn nhằm hướng con em mình trở thành một công dân thật sự có ích cho gia đình và xã hội.

Giáo dục trong gia đình chính là bước đầu tiên và rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách con người. Cách giáo dục và nuôi dưỡng đúng đắn chính là nền tảng của hạnh phúc cho mỗi gia đình và ổn định lâu dài cho xã hội.

Dương Thị Quý