Tương lai của thỏa thuận hạt nhân Iran vẫn mong manh

Theo AFP, ngày 7-6, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết, Washington vẫn chưa chắc chắn liệu Tehran có thực sự muốn trở lại tuân thủ thỏa thuận hạt nhân hay không. Phát biểu tại Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ, ông Blinken nêu rõ: “Chúng tôi đã tham gia vào các cuộc đối thoại gián tiếp và vẫn chưa rõ liệu Iran có sẵn sàng thực hiện những gì nước này cần làm để trở lại tuân thủ thỏa thuận hạt nhân hay không”.

Phản ứng ngay lập tức trước tuyên bố này của người đồng cấp Mỹ, trên trang Twitter cá nhân, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif nêu rõ: “Iran vẫn chưa rõ liệu Tổng thống Mỹ Joe Biden có sẵn sàng hủy bỏ chính sách gây sức ép tối đa của cựu Tổng thống Donald Trump và ngừng gây áp lực kinh tế đối với Tehran nhằm làm đòn bẩy thương lượng hay không”.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hoài nghi sự sẵn sàng trở lại tuân thủ thỏa thuận hạt nhân của Iran. Ảnh: Reuters.

Đây không phải lần đầu tiên Ngoại trưởng Mỹ thể hiện sự hoài nghi đối với Iran liên quan đến việc tuân thủ JCPOA. Hồi cuối tháng 5 vừa qua, trả lời phỏng vấn kênh ABC News, ông Blinken cho biết: “Tôi nghĩ Iran biết điều họ cần làm để tuân thủ thỏa thuận hạt nhân. Tuy nhiên, chúng tôi chưa thấy liệu Iran có sẵn sàng và mong muốn đưa ra một quyết định để thực hiện điều đó. Đây là một phép thử và chúng tôi chưa nhận thấy câu trả lời”.

JCPOA được ký kết vào năm 2015 giữa Iran và nhóm P5 1 (Anh, Pháp, Nga, Mỹ, Trung Quốc và Đức). Thỏa thuận này đưa ra một loạt hạn chế đối với hoạt động hạt nhân của Iran để đổi lấy việc nới lỏng các lệnh trừng phạt của Mỹ, Liên hợp quốc và Liên minh châu Âu (EU) nhằm vào Tehran. Năm 2018, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Donald Trump đã quyết định rút Mỹ khỏi thỏa thuận này, gia tăng các lệnh trừng phạt đối với Tehran. Đáp trả lại hành động của Mỹ, Iran đã đình chỉ việc tuân thủ một số cam kết trong thỏa thuận.

Ngay sau khi nhậm chức hồi tháng 1 năm nay, Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố sẵn sàng đưa nước này trở lại thỏa thuận hạt nhân lịch sử. Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Biden nhiều lần khẳng định, việc Washington trở lại tham gia JCPOA đi kèm với điều kiện Tehran phải tuân thủ trở lại các cam kết trong thỏa thuận. Trong khi đó, phía Iran đề nghị Mỹ gỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhằm vào nước này trước khi muốn Tehran tuân thủ trở lại các điều khoản của JCPOA. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh lưu ý, Tehran muốn Mỹ gỡ bỏ hoàn toàn các lệnh trừng phạt và không chấp nhận việc Washington gỡ bỏ lệnh trừng phạt từng phần. Cho đến nay, chưa bên nào chịu nhượng bộ trước.

Kể từ tháng 4 vừa qua, Mỹ và Iran đã tổ chức 5 vòng đàm phán gián tiếp do EU làm trung gian về thỏa thuận hạt nhân. Bên cạnh đó, trong bối cảnh giữa Mỹ và Iran vẫn còn nhiều căng thẳng, các bên tham gia còn lại trong JCPOA là Nga, Trung Quốc, Pháp, Đức và Anh đã tiến hành nhiều cuộc đàm phán trực tiếp với Tehran nhằm cứu vãn thỏa thuận. Tuy nhiên, việc Washington và Tehran kiên quyết giữ vững lập trường trái chiều và vẫn còn hoài nghi lẫn nhau đã gây khó khăn cho việc hồi sinh thỏa thuận hạt nhân lịch sử.