Truyền thông giúp thay đổi thực hành sản xuất và hành vi tiêu dùng

Các cơ quan báo chí, truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền, phổ biến thông tin nhằm nâng cao nhận thức của các nhà sản xuất cũng như công chúng về thúc đẩy tăng trưởng xanh.

Ngày 4/4, báo Việt Nam News (Thông tấn xã Việt Nam) và Công ty Cổ phần và Quảng cáo Hội chợ Thương mại VINEXAD đã tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất: Từ chính sách đến thực thi.”

Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) được quy định tại Ðiều 54 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và được quy định chi tiết tại Nghị định số 08/2022/NÐ-CP ngày 10/1/2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.

Theo các văn bản này, kể từ ngày 1/1/2024, các nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm dầu nhớt, pin, ắc quy, xăm lốp và các loại bao bì thương mại phải thực hiện tái chế hoặc đóng phí hỗ trợ hoạt động tái chế chất thải.

Nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm điện, điện tử thực hiện trách nhiệm tái chế từ ngày 1/1/2025; nhà sản xuất, nhập khẩu phương tiện giao thông (ôtô, xe máy) thực hiện trách nhiệm tái chế từ ngày 1/1/2027.

Phát biểu tại tọa đàm, bà Đoàn Thị Tuyết Nhung, Phó Tổng giám đốc Thông tấn xã Việt Nam, đánh giá thực hiện EPR sẽ góp phần giữ gìn nguồn tài nguyên cho tương lai, giảm thiểu rác thải gây ô nhiễm môi trường, thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và góp phần hiện thực hóa cam kết của Việt Nam tại Hội nghị lần thứ 26 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26) về đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Bởi EPR khuyến khích việc quản lý vật liệu theo phương thức tuần hoàn, trong đó các sản phẩm, bao bì thải bỏ được thu hồi, tái chế, tái sử dụng để tạo ra các sản phẩm mới thay vì được đưa đến các bãi chôn lấp.

Việc chuyển hướng dòng chất thải một mặt giúp giảm áp lực môi trường, mặt khác mang lại hiệu quả kinh tế, giúp thay đổi nhận thức trong xã hội, kích thích sự đổi mới. EPR được coi là một công cụ quan trọng trong quản lý chất thải rắn, là động lực thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn.

Bà Đoàn Thị Tuyết Nhung nhấn mạnh các cơ quan báo chí, truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền, phổ biến thông tin nhằm nâng cao nhận thức của các nhà sản xuất cũng như công chúng về thúc đẩy tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững... để từ đó thay đổi thực hành sản xuất và hành vi tiêu dùng dựa trên sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nguồn lực và tài nguyên.

"Với mong muốn tạo diễn đàn để các nhà hoạch định chính sách, các tổ chức, doanh nghiệp cập nhật thông tin, chia sẻ kinh nghiệm, đưa ra những khuyến nghị, giải pháp cũng như tạo dựng mối quan hệ hợp tác trong quá trình thực thi EPR, TTXVN giao báo Việt Nam News - tờ báo đối ngoại quốc gia, cũng là tờ báo tiếng Anh hàng ngày duy nhất ở Việt Nam - phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức cuộc tọa đàm này," bà Nhung chia sẻ.

Nói về cơ hội cho các nhà sản xuất và nhập khẩu, ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ pháp chế, Bộ Tài nguyên và Môi Trường, cho biết thời điểm này là một cơ hội để doanh nghiệp chia sẻ trách nhiệm cũng như gánh nặng mà chất thải đặt lên cộng đồng nơi họ sản xuất kinh doanh và cũng nhằm mục đích đạt được phát triển bền vững cho mô hình doanh nghiệp.

“Đối với các nhà tái chế, thì đây là một cơ hội chưa từng có vì họ sẽ có thêm nguồn hỗ trợ tài chính và dòng tài chính từ EPR, bên cạnh nguồn từ sản xuất kinh doanh,” ông Hùng chia sẻ.

Qua kinh nghiệm triển khai EPR từ quốc tế, ông Hoàng Thành Vĩnh, Cán bộ chương trình phụ trách Chất thải và Kinh tế tuần hoàn, UNDP Việt Nam cho rằng cần sớm ban hành định mức chi phí tái chế (Fs) và quy định về quản lý nguồn lực EPR; đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ các doanh nghiệp tự thu gom tái chế.

Tại tọa đàm, các chuyên gia nhận định EPR không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp phát triển bền vững hơn. Việc thực hiện EPR sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của đối tác, từ đó có cơ hội tham gia sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Mặc dù, EPR được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới để kiểm soát chất thải thải ra môi trường, nhưng Việt Nam là một trong những quốc gia Đông Nam Á đầu tiên áp dụng công cụ này.

Tuy nhiên, đó cũng là một thách thức bởi các quy định, quy trình mới luôn cần thời gian để triển khai và thực thi một cách thông suốt và hiệu quả, đòi hỏi sự vào cuộc của không chỉ các cơ quan chuyên môn mà còn cả sự đồng hành của các cơ quan báo chí, truyền thông.

Tọa đàm “Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất: Từ chính sách đến thực thi” là một trong những sự kiện quan trọng trong khuôn khổ Hội chợ Thương mại Quốc tế Việt Nam lần thứ 33 (Vietnam Expo 2024) ở Hà Nội.

Vietnam Expo là sự kiện xúc tiến thương mại trọng điểm thường niên có lịch sử lâu đời nhất tại Việt Nam do Bộ Công Thương chủ trì, Cục Xúc tiến Thương mại chỉ đạo và VINEXAD tổ chức từ năm 1991.

Vietnam Expo 2024 sẽ diễn ra tại Trung tâm Triển lãm Quốc tế Hà Nội (ICE) từ ngày 3 đến ngày 6/4/2024, với sự tham gia của 480 doanh nghiệp đến từ 16 quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp thế giới./.