Trường học đã "thân thiện" hơn, song học sinh chưa "tích cực"

Thứ 6, 27/08/2010 | 14:47:00 [(GMT +7)] A A

LSO-Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” ở tỉnh ta đã có bước phát triển khá rõ nét. Biểu hiện cụ thể ở 2 khía cạnh: công tác xây dựng, chỉnh trang trường lớp học, chỉnh trang không gian trường học, tạo môi trường sư phạm tốt và ngày càng thân thiện với học sinh.

Bên cạnh đó, công tác giáo dục toàn diện được quan tâm, đội ngũ giáo viên không chỉ cung cấp kiến thức, rèn luyện đạo đức, mà còn cung cấp kỹ năng sống, phương thức ứng xử văn hóa ở gia đình và cộng đồng cho học sinh.

Qua kết quả đánh giá theo nội dung Công văn số 1741 của Bộ GD&ĐT, trong tổng số 539 trường được đánh giá, có 116 trường đạt xuất sắc, chiếm tỷ lệ 21,5%; 184 trường loại tốt, tỷ lệ 34,1% và còn 92 trường trung bình, chiếm tỷ lệ 17%. Tuy nhiên phong trào chưa thực sự tạo sự chuyển biến nhanh và bền vững, nhất là đối với những trường vùng cao, vùng khó khăn.

Với đặc điểm học sinh dân tộc, miền núi, việc giáo dục kỹ năng sống, đặc biệt là phong cách sinh hoạt phù hợp với lối sống hiện đại gặp nhiều khó khăn. Câu chuyện xảy ra đã lâu ở Trường Phổ thông Dân tộc nội trú huyện Đình Lập: được xây dựng khá hiện đại với khu vệ sinh khép kín, song một mặt do thiếu nguồn cấp nước và chủ yếu là học sinh người dân tộc thiểu số chưa biết cách sử dụng, khi đi vệ sinh không dùng giấy tự hủy, mà dùng giấy học sinh, thậm chí dùng…que, nên thường xuyên bị tắc ống thoát, gây mất vệ sinh khu lớp học và ký túc xá.

Nhà vệ sinh của Trường THCS Khánh Long (Tràng Định)

Nay câu chuyện ấy lại xảy ra với nhiều trường vùng cao. Trường THCS xã Khánh Long được xây dựng khá đẹp và đồng bộ, trong đó khu nhà vệ sinh rộng rãi được ốp gạch men sáng bóng, phân chia ô đại tiện và tiểu tiện. Tuy nhiên, khi mới đưa vào sử dụng đã có quá nhiều bất cập, vẫn là thói quen “dùng que” và dùng giấy học sinh, bệ xí bị tắc nghẽn, và do lâu không được quét dọn, lau rửa nên quá bẩn thỉu; do chưa có nước cung cấp cho nhà vệ sinh nên mùi nồng nặc gây ô nhiễm đến tận khu lớp học và nhà ở công vụ giáo viên, rất phản cảm đối với môi trường sư phạm.

Không chỉ là “ thói quen cố hữu”, mà ngay ý thức của học sinh cũng rất yếu kém. Khu nhà vệ sinh của Trường Tiểu học xã Phú Mỹ (Văn Quan) được xây dựng đồng bộ với ngôi trường kiên cố hóa; công trình chưa được bàn giao đã “ xuống cấp” với các “ chậu rửa” bị đập phá, gạch men trắng bị cậy nham nhở…

Giáo dục kỹ năng sống gồm rất nhiều vấn đề như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng quan hệ, kỹ năng suy nghĩ tích cực, kỹ năng phát triển lòng tự trọng, kỹ năng thiết lập những giá trị cá nhân… trong đó có kỹ năng thay đổi hành vi cá nhân. Hành vi cá nhân phụ thuộc vào các yếu tố như quan hệ gia đình, dòng tộc, cộng đồng, nhà trường…Từ lâu sống trong một cộng đồng thường quen dựa vào thiên nhiên, học sinh vùng cao đã hình thành ý thức và hành vi đó. Tuy vậy, với lứa tuổi học trò, các em học sinh rất muốn học hỏi và hình thành những hành vi trong cộng đồng nhà trường, vấn đề là các thầy cô giáo cần giúp các em có được kỹ năng thay đổi hành vi trong cuộc sống. Thiết nghĩ giáo dục kỹ năng sống cho học sinh vùng cao, trước hết cần tạo sự thành thạo trong một công việc nhỏ nhất là sử dụng toalét tự hoại như thế nào. Muốn vậy, giáo viên cần cung cấp cho học sinh kiến thức về cấu tạo của bệ xí tự hoại các loại “ xổm” hay “ bệt”. Sau đó giải thích rằng nếu dùng que hoặc giấy “ cứng” như giấy vở học sinh, giấy báo cho vào bệ…khi dội nước sẽ bị tắc, hoặc sau khi vệ sinh, nếu không xả nước sẽ rất bẩn… Mặt khác, đội ngũ giáo viên có thể khai thác thông tin về giá cả vật liệu xây dựng từ ngay chính đội ngũ thợ xây dựng để giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ của công, giữ gìn vệ sinh công trình để phục vụ ngay chính bản thân mình và các bạn. Chắc chắn khi học sinh hiểu được giá một viên gạch men loại 20x25cm gần bằng… 1 cân gạo, thì sẽ nâng cao ý thức tự bảo vệ công trình xây dựng nói chung và nhà vệ sinh nói riêng.

Trường học càng “ thân thiện, hiện đại” càng có tác dụng thúc đẩy tính tích cực của học sinh. Tiếc thay, một số trường chưa làm được việc đó. Vào đầu năm học mới cần có những quy định cụ thể và kiểm tra nhắc nhở các em; sau đó sẽ “ uốn” dần vào nếp.