“Truông Bồn - Bản hùng ca huyền thoại”: Ký ức về tuyến lửa khốc liệt

Giữa mảnh đất bom cày, đạn xới, khi mà cái chết luôn cận kề, hàng vạn con người nơi đây đã sống và chiến đấu, đã vượt lên bom đạn hiểm nguy, vất vả thiếu thốn, ngày đêm bám trận địa.

Tối 29/10, tại Quảng trường Khu Di tích lịch sử quốc gia Truông Bồn, xã Mỹ Sơn, huyện Đô Lương (Nghệ An), Báo Nhân dân và tỉnh Nghệ An phối hợp tổ chức chương trình “Truông Bồn – Bản hùng ca huyền thoại” kỷ niệm 54 năm Chiến thắng Truông Bồn (31/10/1968-31/10/2022).

Tới dự buổi lễ có nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng; Đại tướng Lương Cường – Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; các Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng; lãnh đạo tỉnh Nghệ An; gia đình thân nhân liệt sỹ, nhân chứng lịch sử; Mẹ Việt Nam Anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang, Anh hùng Lao động…

Truông Bồn – Tuyến lửa khốc liệt

Đọc diễn văn tại buổi lễ, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh cho biết Truông Bồn là một đoạn đèo dốc có chiều dài 5km, độ cao gần 70m trên dãy núi Thung Nưa có đỉnh cao nhất là 450m so với mực nước biển, nằm trên tuyến đường chiến lược 15A đi qua địa phận xã Mỹ Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An.

Cung đường độc đạo Truông Bồn có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng, là nơi kết nối các huyết mạch giao thông của ta từ hậu phương lớn miền Bắc chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam.

Trong những năm đế quốc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc, nơi đây được xem là tuyến lửa khốc liệt nhất.

Giữa mảnh đất bom cày, đạn xới, khi mà cái chết luôn cận kề, hàng vạn con người nơi đây đã sống và chiến đấu, đã vượt lên bom đạn hiểm nguy, vất vả thiếu thốn, ngày đêm bám trận địa.

Với quyết tâm sắt đá “Sống bám cầu, bám đường – chết kiên cường dũng cảm,” “Tim có thể ngừng đập nhưng đường không thể tắc,” chúng ta đã giữ vững mạch máu giao thông, đào đắp hàng triệu mét khối đất đá, giúp hơn 94.000 lượt xe cơ giới lưu thông, vận chuyển và giải tỏa hơn một triệu tấn hàng vượt qua Truông Bồn, theo sát các đoàn quân vào chiến trường miền Nam.

Có lẽ trong tất cả các cuộc chiến tranh ở thế kỷ 20 trên thế giới, hiếm có một chiến trường nào mà với không gian và thời gian eo hẹp như mảnh đất vỏn vẹn 6.000m2 của Truông Bồn, bình quân 1 phút rưỡi lại phải hứng chịu sức công phá của 1 quả bom tấn – cường độ hủy diệt khủng khiếp có một không hai trong lịch sử nhân loại.

Ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh trong cuộc chiến sinh tử này, 1.240 cán bộ, chiến sỹ đã kiên cường chiến đấu và anh dũng hy sinh; tiêu biểu là sự hy sinh của 13 chiến sỹ thanh niên xung phong Đại đội 317 vào ngày 31/10/1968.

Đau đớn không chỉ bởi trận bom khủng khiếp và tàn khốc ấy đã cướp đi sinh mạng của 11 cô gái và 2 chàng trai, khi mà chỉ còn ít giờ nữa, Mỹ tuyên bố ngừng ném bom trên toàn miền Bắc, chỉ còn ít giờ nữa thôi, họ sẽ bước chân về phía hòa bình với nhiều khát vọng cho tương lai tươi sáng. Người chuẩn bị bước vào giảng đường, người chuẩn bị kết thành đôi lứa…

Cọc tiêu cho đất nước, quê hương

Trong bài diễn văn, ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh địa điểm chúng ta đang đứng đây là nơi Mai Thúc Loan biến con đường gánh vải triều cống thành con đường khởi nghĩa đánh đuổi quan quân nhà Đường, giải phóng Tống Bình (tức Hà Nội ngày nay) để giành lại độc lập cho đất nước.

Vùng đất ta đứng đây cũng là nơi khi Lê Lợi bị vây đánh ở Thanh Hóa đã kéo về Nghệ An để tuyển quân, củng cố lực lượng và giành chiến thắng oai hùng trong những trận đánh quyết định, chuyển thế từ phòng ngự sang phản công – “Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật. Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay…”

Cũng từ Thanh Nghệ, Lê Hoàn đã tiến quân đánh thắng quân Tống xâm lược, Quang Trung Nguyễn Huệ thần tốc đập tan 20 vạn quân Thanh.

Khi Đảng mới ra đời, Nghệ An đã phất cờ hưởng ứng, làm nên một cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh lừng danh, thành lập chính quyền công nông, là một cuộc tập dượt để 15 năm sau, giành chính quyền trên cả nước trong cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Nghệ An vừa là hậu phương, lại vừa là tiền tuyến.

Từ Hoàng Mai đến Bến Thủy, không có địa danh nào không là trọng điểm đánh phá của không quân và hải quân Mỹ.

Chỉ riêng ở Truông Bồn, từ tháng 6-10/1968, không lực Mỹ đã trút xuống gần 2700 quả bom các loại. Trong lửa đạn, Khu Bốn cũ, trong đó có Nghệ An, là cái nôi tôi luyện nên những con người kiên cường bất khuất.

Điều xúc động sâu xa ở Truông Bồn là sự lựa chọn lịch sử, là sự dám chết khi con người đã được thấy con đường sống với sứ mệnh đã hoàn thành nhiệm vụ.

Từ sáng 31/10/1968, chỉ đến 0 giờ ngày 1/11/1968 là ngừng bắn, là hòa bình ở Miền Bắc.

Trong tay các anh chị thanh niên xung phong ở Truông Bồn ngày ấy là giấy gọi nhập học của các trường chuyên nghiệp, là những quyết định xuất ngũ đã ký… Thế nhưng các chị không về, các anh ở lại với đất mẹ Truông Bồn.

Khi trái tim lắng nghe lời hiệu triệu từ chiến trường, tất cả đã ở lại mặt đường để không lỡ những chuyến hàng vào Nam, không lỡ tình đồng đội keo sơn, cho ngày Miền Nam giải phóng, cho ngày thống nhất non sông không lỗi hẹn.

Những tấm thân làm cọc tiêu cho xe qua ngày ấy; những tấm thân đã ngã xuống trong loạt bom tọa độ ác nghiệt trong ngày cuối của chiến tranh, chỉ trước vài giờ thời điểm ngừng bắn có hiệu lực, mãi mãi trở thành cọc tiêu cho đất nước, quê hương biết đi về đúng hướng; cho thế hệ mai sau biết đứng thẳng làm người.

Những người anh hùng đã ở lại với lòng đất mẹ nhưng tinh thần của họ vẫn luôn sống mãi. Mỗi dịp kỷ niệm về Truông Bồn, là một dịp tỏ lòng biết ơn đối với những người anh hùng đã hiến dâng máu xương mình cho Tổ quốc. Lòng biết ơn ấy cần phải được biến thành lẽ sống cao đẹp trong các thế hệ mai sau, thành những hành động cách mạng cụ thể, làm cho lý tưởng của Đảng, khát vọng của nhân dân được hiện thực hóa trên khắp mọi miền quê hương, đất nước.

Tại buổi lễ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Báo Nhân Dân, tỉnh Nghệ An phối hợp cùng các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và nhà hảo tâm trao tặng 10 căn nhà tình nghĩa (trị giá 100 triệu đồng/căn), 13 sổ tiết kiệm (mỗi sổ trị giá 3,5 triệu đồng), 20 suất quà cho các gia đình thân nhân liệt sỹ, nhân chứng lịch sử và một số hoàn cảnh đặc biệt khó khăn của tỉnh Nghệ An.

Tiếp đó, chương trình “Truông Bồn – Bản hùng ca huyền thoại” đã tái hiện những năm tháng khốc liệt qua những câu chuyện sinh động, mô tả sự hồn nhiên mà kiên cường, sự vất vả mà kiêu hùng của con người có thân hình nhỏ bé thông qua những vở kịch ngắn, những ca khúc đi cùng năm tháng để phần nào lý giải sức mạnh đã giúp họ có thể sống, chiến đấu và chiến thắng trước sự hủy diệt của bom đạn quân thù./.