Trung Quốc phát triển bền vững ngành điện mặt trời

Trạm điện mặt trời trên sông ở Chiết Giang, Trung Quốc.

Chính phủ Trung Quốc mới đây đã triển khai cơ chế “đấu thầu trợ cấp” trong ngành điện mặt trời, với mức trợ cấp thấp hơn dự đoán của thị trường. Theo kết quả đầu thầu do Tổng cục Năng lượng Trung Quốc công bố, tổng cộng có 3.921 dự án tại 22 địa phương cấp tỉnh được đưa vào danh sách nhà nước đấu thầu trợ cấp năm nay. Tổng công suất lắp đặt là khoảng 22,79 triệu Kw. Ước tính nhu cầu trợ cấp cả năm là khoảng 1,7 tỷ nhân dân tệ (NDT) (247,81 triệu USD), thấp hơn hạn ngạch ngân sách cả năm 2,25 tỷ NDT được đưa ra vào tháng 5-2019. Cơ chế đấu thầu trợ cấp được coi là một biện pháp cải cách lớn, giúp ngành điện mặt trời phát triển theo hướng thị trường hơn với việc nhà nước giảm trợ cấp rõ ràng hơn.

Do chi phí điện mặt trời khá cao, công nghệ này khó cạnh tranh với những công nghệ thông thường. Việc trợ cấp thường cần thiết ở giai đoạn phát triển ban đầu của một ngành mới. Theo từng bước điện mặt trời phát triển thành công nghệ có khả năng thương mại đầy đủ, chi phí điện mặt trời cũng như nhu cầu trợ cấp đối với ngành này ngày càng giảm.

Các dự án mới nhất được đưa vào danh sách đấu thầu trợ cấp quốc gia chỉ là một phần của chương trình xây dựng hệ thống phát điện mặt trời quốc gia năm nay. Ngoài các dự án điện mặt trời hộ gia đình, điện mặt trời giảm nghèo…, tổng công suất các dự án điện mặt trời triển khai năm nay sẽ khoảng 50 triệu kw. Khoảng 40 – 45 triệu kw sẽ được hoàn thành và hòa mạng lưới điện quốc gia ngay trong năm nay. Vì thời gian xây dựng của các dự án điện mặt trời ngắn, thị trường sẽ có nhu cầu lớn về các sản phẩm như kính điện mặt trời và vật liệu silicon.

Tính đến cuối năm 2018, công suất lắp đặt phát điện mặt trời của Trung Quốc đạt 174 triệu kw, công suất phát điện cả năm đạt 177,5 tỷ Kwh, đứng đầu thế giới. Điện mặt trời đang giữ vai trò chìa khóa trong tiến trình chuyển hóa cơ cấu năng lượng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Mặt khác, sự tăng trưởng nhanh của ngành điện mặt trời cũng kéo theo sự gia tăng trợ cấp và các vấn đề khác, cần được giải quyết để thúc đẩy chuyển hóa ngành này từ tăng trưởng tốc độ cao sang phát triển chất lượng cao. Tháng 5-2019, Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết, tổng ngân sách trợ cấp cho các dự án điện mặt trời mới là ba tỷ NDT trong năm 2019, trong đó 750 triệu NDT phân bổ cho các dự án điện mặt trời hộ gia đình (tương đương 3,5 triệu kw) và 2,25 tỷ NDT cho các dự án được đấu thầu trợ cấp (không gồm các dự án điện mặt trời giảm nghèo). Mục đích trợ cấp nhằm bảo đảm ngành công nghệ cao này duy trì tốc độ phát triển phù hợp.

Theo đà phát triển thương mại hóa của công nghệ điện mặt trời và việc Chính phủ giảm dần quy mô hệ thống trợ cấp trung ương, các chuyên gia tin rằng chỉ vài năm nữa ngành điện mặt trời của Trung Quốc sẽ hoàn toàn bỏ trợ cấp.