Trung Quốc cân đối kích thích kinh tế với duy trì an sinh xã hội

Biện pháp mới nhất được Chính phủ Trung Quốc triển khai là thực hiện chương trình thí điểm toàn quốc chuyển giao cổ phần trong các doanh nghiệp nhà nước (SOE) cho quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH).

Biện pháp này được đưa ra khi gói giảm thuế và phí BHXH của doanh nghiệp trị giá hai nghìn tỷ nhân dân tệ (NDT) (khoảng 291,55 tỷ USD) giúp giảm gánh nặng doanh nghiệp nhưng làm dấy lên những lo ngại về tính bền vững của hệ thống quỹ hưu quốc gia.

Chính phủ đã giảm phần quỹ lương doanh nghiệp đóng bảo hiểm dưỡng lão cơ bản cho người lao động thành thị xuống còn 16% từ ngày 1-5-2019, đồng thời tập trung triển khai các chính sách khác cải thiện các lợi ích BHXH.

Trong nửa đầu năm 2019, tổng chi của doanh nghiệp cho quỹ hưu cơ bản, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm thương tật do lao động giảm hơn 128,8 tỷ NDT. Bộ Nguồn nhân lực và bảo hiểm xã hội Trung Quốc cho biết, tác động của chính sách này sẽ rõ ràng hơn trong nửa cuối năm nay, hy vọng cả năm sẽ giảm tổng cộng 310 tỷ NDT hoặc hơn.

Để cải thiện đời sống nhân dân, Chính phủ duy trì mức tăng 5% lương hưu cơ bản năm nay, là năm thứ 15 liên tục tăng lương hưu, có lợi cho 118 triệu người nghỉ hưu trên toàn quốc.

Tuy nhiên, những biện pháp kích thích này tăng sức ép đối với Chính phủ và hệ thống quỹ hưu khi dân số già hóa và các nghĩa vụ BHXH ngày càng nặng. Theo báo cáo của Bệnh viện Hiệp Hòa Bắc Kinh và Hội Sức khỏe tuổi già Trung Quốc, hơn 14% tổng số dân Trung Quốc sẽ ở độ tuổi từ 65 trở lên vào năm 2026. Tỷ trọng trợ cấp quỹ hưu cơ bản trên tổng chi ngân sách của Chính phủ sẽ tăng từ 0,3 đến 0,5% hằng năm và có thể tăng vọt sau năm 2030.

Để giảm sức ép chi trả quỹ hưu, Chính phủ đang cố gắng mở rộng các nguồn thu cho quỹ hưu. Phạm vi đầu tư của quỹ BHXH được mở rộng từ các khoản tiết kiệm ngân hàng và sản phẩm tài chính lãi suất thấp tới chứng khoán và các tài sản khác.

Theo kế hoạch mới nhất, các quỹ BHXH sẽ trực tiếp nắm giữ nhiều cổ phiếu hơn trong các SOE, giúp các quỹ này hưởng cổ tức từ các tài sản do nhà nước sở hữu. Các doanh nghiệp cỡ lớn và cỡ vừa do nhà nước sở hữu hoặc nhà nước kiểm soát ở cả cấp trung ương và cấp tỉnh, cũng như các tổ chức tài chính, sẽ chuyển giao 10% cổ phần do nhà nước nắm giữ cho Quỹ BHXH quốc gia và quỹ này tương tự nhà đầu tư tài chính sẽ hưởng cổ tức từ cổ phần được chuyển giao.

Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết, có 24 SOE cấp trung ương đã hoàn thành việc chuyển giao, 35 SOE khác sẽ sớm tham gia chương trình này, và tổng vốn nhà nước được 59 SOE này chuyển giao sẽ đạt tới 660 tỷ NDT. Việc chuyển giao tài sản nhà nước sẽ giúp phát triển hệ thống quỹ hưu công bằng và bền vững hơn, đồng thời giúp Chính phủ thực hiện kế hoạch giảm thuế và phí doanh nghiệp dễ dàng hơn.