Trợ giúp ngư dân ra khơi, bám biển

Trước những khó khăn mà ngư dân địa phương đang đối mặt, các cấp chính quyền từ tỉnh đến cơ sở đã khẩn trương rà soát, kiến nghị, chủ động đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn, trợ giúp, “tiếp sức” ngư dân ra khơi, bám biển, bước đầu mang lại những kết quả rõ rệt.

Khó khăn chồng chất

“Chưa bao giờ hoạt động khai thác thủy, hải sản lại khó khăn như những năm trở lại đây”, đó là nhận xét của rất nhiều ngư dân dạn dày sóng gió mà chúng tôi có dịp tiếp xúc. Bác Đỗ Ngọc Đức, người có thâm niên gần hai mươi năm đi biển, giờ là chủ của hai cặp tàu có tổng công suất 1.800 CV, ở làng cá Phước Tỉnh, huyện Long Điền, than thở: “Bà con ngư dân giờ càng đi càng lỗ. Giá vật tư đầu vào tăng trong khi giá hải sản tăng không đáng kể. Tàu nào trúng đậm mới hy vọng có chút tiền lời chia nhau”. Thực tế, có thời điểm hơn 1.200 tàu cá của Bà Rịa – Vũng Tàu phải nằm bờ, không dám ra khơi.

Chưa hết, theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, nguồn lợi hải sản trên vùng biển Vũng Tàu đang ngày càng cạn kiệt, cộng với những diễn biến bất thường của thời tiết, khí hậu khiến nghề đi biển vốn đã rủi ro giờ phải gánh thêm nhiều rủi ro khác. Anh Nguyễn Văn Thiện, tài công của tàu cá BV 7890 TS, thở dài: “Chuyến ra khơi gần đây, tàu chúng tôi lỗ hơn 50 triệu đồng. Lênh đênh trên biển cả tháng mà đánh bắt chẳng được bao nhiêu. Tàu “đói”, anh em lầnlượt “nhảy tàu” đi bạn nơi khác”. Trước thực trạng trên, ngành nông nghiệp và pháttriển nông thôn (NN và PTNT) Bà Rịa – Vũng Tàu đã tiến hành rà soát, xác định nguyên nhân để có giải pháp phù hợp. Giám đốc Sở NN – PTNT Bà Rịa – Vũng Tàu Lê Tuấn Quốc cho biết: “Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng tàu cá nằm bờ là do giá hải sản tuy tăng nhưng không theo kịp giá xăng, dầu và các mặt hàng khác. Cụ thể, giá xăng, dầu và các chi phí khác (ngư lưới cụ, nhân công…) từ cuối năm 2010 đến nay đã tăng từ 35 đến 40%, trong khi giá hải sản chỉ tăng khoảng 20%, nên nhiều ngư dân đành phải để tàu cá nằm bờ tránh lỗ. Ngoài ra, do thiếu nguồn lao động đi biển và việc vay vốn ngân hàng gặp khó khăn, nên bà con ngư dân cũng không mấy mặn mà khi cho tàu ra khơi đánh bắt…”.

Với những người đi biển, con tàu là “đầu cơ nghiệp”. Việc cho tàu nằm bờ dài ngày không chỉ ảnh hưởng đến sinh kế của chủ tàu mà còn tác động tới cuộc sống của rất nhiều lao động nghề cá. Đằng sau con số hơn 1.200 tàu cá nằm bờ là hàng nghìn lao động rơi vào cảnh thất nghiệp. Chủ tịch Hội Nghề cá tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu Lê Văn Kháng cho biết, là địa phương có thế mạnh truyền thống về nuôi trồng và đánh bắt thủy sản,

Bà Rịa – Vũng Tàu có hàng chục nghìn lao động sống gắn bó và dựa chủ yếu vào nghề cá. Không ít hộ gia đình có chồng, con đi biển, vợ, con ở nhà tham gia chế biến, sản xuất hải sản. Tình trạng tàu cá nằm bờ đã trực tiếp “đánh vào nồi cơm” của các hộ gia đình này. Đó là chưa kể những khó khăn khi hàng loạt cơ sở chế biến hải sản địa phương bỗng chốc rơi vào cảnh “đói” nguyên liệu, sản xuất cầm chừng, nguy cơ vỡ hợp đồng rất lớn…

Tiếp sức ngư dân, bảo vệ ngư trường

Trong rất nhiều cuộc họpvới các sở, ngành, địa phương, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu luôn thể hiện quyết tâm bằng mọi cách trợ giúp ngư dân ra khơi, bám biển. Đây không chỉ là nhiệm vụ của ngành NN – PTNT mà còn là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị. Giám đốc Sở NN – PTNT Lê Tuấn Quốc khẳng định, sau khi rà soát, nghiên cứu kỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu chọn khâu đột phá để gỡ “nút thắt” này là tập trung nâng cao chất lượng của đội tàu dịch vụ, giúp ngư dân tiết kiệm và chi phí đi biển.

Bác Đỗ Ngọc Đức chia sẻ: “Có một thực tế là hầu hết các tàu đánh bắt hải sản trên biển khá đơn độc. Sau một thời gian đánh bắt, các tàu cá đều phải về bờ bán sản phẩm, mua xăng, dầu, nước đá, thực phẩm… Đây chính là nguyên nhân khiến chi phí đi biển tăng, chất lượng thủy, hải sản không bảo đảm, dễ bị tư thương ép giá”. Đồng quan điểm với bác, nhiều ngư dân ở Côn Đảo, Đất Đỏ, Long Điền cùng tâm sự: “Từ hai năm trở lại đây, chính sách hỗ trợ xăng dầu không còn được thực hiện, hoạt động đánh bắt hải sản của ngư dân vì thế cũng gặp nhiều khó khăn. Để tiếp tục ra khơi, không có cách nào khác là phải tiết kiệm chi phí cho mỗi chuyến biển”. Theo Chủ tịch Hội Nghề cá Lê Văn Kháng, những đội tàu dịch vụ này sẽ thu gom toàn bộ sản phẩm đánh bắt được của các tàu cá trên biển đồng thời cung cấp thực phẩm, nước đá, xăng, dầu và các nhu yếu phẩm cần thiết khác. Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã xây dựng kế hoạch, xác định nguồn vốn để đầu tư, đóng mới một số tàu dịch vụ hiện đại, có khả năng đi biển dài ngày, đáp ứng nhu cầu của các tàu đánh bắt xa bờ.

Trong những ngày này, ngư dân Bà Rịa – Vũng Tàu phấn khởi khi biết thông tin 270 tàu cá của địa phương được hỗ trợ lắp đặt thiết bị kết nối vệ tinh miễn phí. Anh Huỳnh Minh Chí, chủ tàu cá BV 9739 TS, phường 3 (TP Vũng Tàu), vui vẻ cho biết: “Hệ thống kết nối vệ tinh cho tàu cá là một trong những thiết bị hiện đại nhất hiện nay. Nếu được hỗ trợ lắp đặt, tôi tin hiệu quả đánh bắt của các tàu cá sẽ tăng lên rất lớn”. Theo các chuyên gia kỹ thuật, lắp đặt thiết bị kết nối vệ tinh, ngư dân dễ dàng nhận được những thông tin thời tiết, mưa bão, chủ động tìm cách phòng tránh và kiểm soát ngư trường. Thiết bị này cũng giúp các cơ quan chức năng nhanh chóng liên lạc, theo dõi chính xác tọa độ của từng tàu cá, giúp ngư dân yên tâm khi tham gia đánh bắt trên vùng biển của mình, đồng thời pháthiện và thông báo kịp thời cho các cơ quan chức năng việc xâm phạm trái phép của các tàu cá nước ngoài. Cũng từ nay đến cuối năm 2011, Bà Rịa – Vũng Tàu sẽ lắp đặt miễn phí 500 máy thu trực canh cho các tàu đang hoạt động đánh bắt. Đây chính là động lực giúp bà con ngư dân thêm vững vàng, tự tin hơn trước những chuyến đi biển dài ngày.

Nhân rộng mô hình tổ, đội đánh bắt

Bà Rịa – Vũng Tàu hiện có hơn 6.700 tàu cá với tổng công suất 757 nghìn CV, trong đó có hơn 2.500 tàu đánh bắt xa bờ. Ngoài tàu, thuyền của ngư dân Bà Rịa – Vũng Tàu, đây còn là điểm đến của ngư dân nhiều địa phương ven biển khác. Nhằm hạn chế đến mức thấp nhất những rủi ro cho ngư dân trong các hoạt động trên biển, ngay từ cuối năm 2005, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu xác định xây dựng và nhân rộng mô hình tổ, đội sản xuất trên biển là việc làm cấp bách, cần thiết, vừa giúp nâng cao hiệu quả kinh tế, vừa hạn chế những thiệt hại không đáng có về người và tài sản khi sự cố xảy ra.

Theo đó, Bà Rịa – Vũng Tàu đã xây dựng phương án tổ chức mô hình tổ, đội sản xuất trên biển; ban hành quy chế hoạt động của tổ đánh bắt xa bờ và chỉ thị về việc tổ chức cho ngư dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thành lập tổ, đội đánh bắt hải sản. Đến nay, toàn tỉnh đã có 119 tổ, đội đánh bắt thủy, hải sản trên biển. Nhiều nhất là TP Vũng Tàu với 75 tổ (gần 400 tàu, thuyền tham gia), tiếp đến là Long Điền với 26 tổ (181 tàu), Đất Đỏ chín tổ (36 tàu)… Bác Võ Văn Tổng ở Phước Tỉnh, Long Điền, cho biết: “Sau khi nghe giới thiệu về mô hình tổ đội khai thác trên biển, tôi quyết định tham gia ngay. Đây có lẽ là phương thức sản xuất hiệu quả nhất hiện nay, vừa bảo đảm tính mạng và tài sản của ngư dân, vừa tiết kiệm thời gian và chi phí đi biển”. Theo Chủ tịch UBND xã Phước Tỉnh Nguyễn Văn Sơn, việc hình thành các tổ, đội đánh bắt trên biển đã mang lại hiệu quả thiết thực. Trong quá trình đánh bắt, các thành viên trong tổ luân phiênnhau trung chuyển sản phẩm sau đánh bắt vào bờ, giảm đáng kể chi phí vận chuyển. Các tàu, thuyền trong tổ cũng thực hiện công tác cứu hộ, cứu nạn nhanh chóng, hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ nhau kịp thời hơn về vật tư, nhân lực khi cần thiết. Nhờ vậy, hiệu quả đánh bắt được nâng lên rõ rệt. Tính đến giữa tháng 9 năm nay, tổng sản lượng khai thác của ngư dân Phước Tỉnh đã đạt hơn 63 nghìn tấn, đạt 80% kế hoạch năm, tăng hơn 4% so với năm trước.

Trao đổi ý kiến với chúng tôi, đồng chí Lê Tuấn Quốc cho biết: “Chính nhờ sự tương trợ lẫn nhau giữa các thành viên mà sản lượng đánh bắt của các tàu cá tham gia tổ, đội đã tăng 12%, chi phí đi biển giảm gần 8%, chất lượng sản phẩm được bảo đảm. Các đội tàu đã mạnh dạn vươn ra khơi xa, khai thác những ngư trường mới, tiềm năng hơn”. Để tạo điều kiện thuận lợi cho bà con ngư dân ra khơi, bám biển, nhiều dự án neo đậu tránh trú bão cũng đang được địa phương triển khai thực hiện, như: dự án Khu neo đậu tránh trú bão Bến Lội – Bình Châu, khu neo đậu trú bão Côn Đảo, Sông Cửa Lấp, Sông Dinh…

Chính nhờ sự tiếp sức, hỗ trợ kịp thời của chính quyền các cấp, sự pháttriển và nhân rộng mô hình tổ, đội đánh bắt, những tàu cá của ngư dân Bà Rịa – Vũng Tàu lại tiếp tục ra khơi. Niềm vui, nụ cười và không khí tấp nập đã trở lại trên nhiều bến cá.