Triển khai thanh tra BHXH, BHYT

Ngày 31-3-2016, Chính phủ ban hành Nghị định số 21/2016/NĐ-CP quy định việc thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), BH thất nghiệp của cơ quan BHXH. Đây có thể coi là căn cứ pháp lý quan trọng giúp ngành BHXH thực hiện tốt công tác thu, giảm nợ đọng BHXH, BHYT trong thời gian tới.

BHXH Việt Nam họp với các bộ, ngành liên quan về việc triển khai thực hiện công tác thanh tra BHXH, BHYT.

Công cụ pháp lý quan trọng

Thời gian qua, mặc dù cơ quan BHXH đã tích cực, chủ động tổ chức thực hiện công tác kiểm tra và phối hợp các cơ quan liên quan thực hiện thanh tra, nhưng hiệu quả thu nộp BHXH, BHYT tại các doanh nghiệp còn thấp. Nguyên nhân, do công tác xử lý bất cập sau thanh tra, kiểm tra cũng như các biện pháp chế tài… còn hạn chế, dẫn đến tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT có chiều hướng gia tăng. Cá biệt, vẫn còn những biểu hiện người sử dụng lao động cố tình chiếm dụng quỹ BHXH, làm ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của người lao động.

Có thể nói, Luật BHXH (sửa đổi) được Quốc hội khóa XIII thông qua đã bổ sung quy định ngành BHXH được thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, đây được coi là cơ sở pháp lý quan trọng giúp ngành BHXH thực hiện tốt công tác thu, giảm nợ đọng BHXH, BHYT trong thời gian tới. Theo đó, tại Khoản 3, Điều 13 của Luật BHXH (sửa đổi) quy định: “Cơ quan BHXH thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BH thất nghiệp và BHYT theo quy định của Luật này và các quy định khác có liên quan”.

Để triển khai thực hiện hiệu quả Luật BHXH (sửa đổi), thời gian qua, BHXH Việt Nam đã tích cực, chủ động phối hợp Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội xây dựng Nghị định quy định việc thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT. Nghị định 21 được ban hành sẽ tác động trực tiếp đến việc tổ chức thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, tạo hành lang pháp lý để cơ quan BHXH xây dựng chức năng, nhiệm vụ, quy định tổ chức và hoạt động thanh tra chuyên ngành trong toàn hệ thống. Nghị định 21/2016/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ ngày 1-6-2016, gồm: 4 Chương, 14 Điều, quy định cụ thể phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, nguyên tắc hoạt động thanh tra chuyên ngành; nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành (BHXH Việt Nam, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, BHXH cấp tỉnh, giám đốc BHXH cấp tỉnh); tiêu chuẩn, chế độ, trang phục, thẻ thanh tra chuyên ngành; hoạt động thanh tra chuyên ngành; kinh phí hoạt động của cơ quan BHXH trong việc thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành…

Tập trung chuẩn bị

Để hoạt động thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT đạt hiệu quả, BHXH Việt Nam phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng khi nhận thêm trọng trách này. Vụ trưởng Thanh tra – Kiểm tra (BHXH Việt Nam) Trần Đức Long cho biết: Trước mắt là việc xây dựng chức năng nhiệm vụ, quy chế, quy định, quy trình hoạt động thanh tra chuyên ngành của hệ thống BHXH Việt Nam; tập trung đào tạo bồi dưỡng, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ thu và cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra; quy định tiêu chuẩn chuyên môn, trang phục, thẻ thanh tra…, để hoạt động thanh tra có thể triển khai được ngay từ 1-6-2016.

Để kịp thời triển khai Nghị định này, hiện BHXH Việt Nam đang gấp rút xây dựng chức năng, nhiệm vụ của Vụ Thanh tra- Kiểm tra; quy chế, quy định hoạt động thanh tra chuyên ngành trong hệ thống. Đồng thời, đã phối hợp Thanh tra Chính phủ mở lớp đào tạo và cấp chứng chỉ cho hơn 500 cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra và công tác thu. Đến tháng 6-2016, sẽ tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành cho hơn 300 cán bộ; mở một lớp nghiệp vụ để cấp chứng chỉ thanh tra viên cho gần 100 cán bộ công chức là lãnh đạo ngành, lãnh đạo Vụ Thanh tra – Kiểm tra, lãnh đạo BHXH các tỉnh, thành phố để thực hiện chức năng xử lý vi phạm theo quy định của Luật Thanh tra.

Theo Vụ trưởng Trần Đức Long, sau khi giao chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT cho cơ quan BHXH, cần phân định rõ chức năng thanh tra việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT của các cơ quan quản lý Nhà nước với chức năng thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT của cơ quan BHXH. Đồng thời, cần phối hợp trong quản lý giữa BHXH Việt Nam với các ngành: Lao động – Thương binh và Xã hội, Thuế, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng… thông qua các hoạt động thanh tra, kiểm tra, cung cấp thông tin và xử lý, nhằm tránh chồng chéo hay bỏ sót sai phạm. Đồng thời, về phía ngành BHXH cần đào tạo, xây dựng lực lượng cán bộ thanh tra chuyên ngành cùng với hệ thống cán bộ quản lý thu bám sát đơn vị, thì việc tổ chức thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT và xử lý sai phạm mới phát huy hiệu quả.

Về việc thời gian vừa qua, Tòa án nhân dân tối cao có hướng dẫn tòa án các địa phương trả lại cơ quan BHXH những hồ sơ khởi kiện đòi nợ BHXH chưa thụ lý (để giao cho tổ chức công đoàn khởi kiện theo đúng quy định của Luật BHXH sửa đổi), đồng chí Trần Đức Long cho rằng: Việc thực hiện khởi kiện đơn vị nợ BHXH xuất phát từ việc bảo vệ quyền lợi cho người lao động. Tuy nhiên, tổ chức công đoàn chưa đại diện đầy đủ cho tất cả người tham gia BHXH, BHYT. Bởi người tham gia BHXH, BHYT không chỉ là người lao động tại các đơn vị, doanh nghiệp, mà còn thuộc thành phần kinh tế tập thể, cá thể, hộ gia đình, người tham gia BHXH, BHYT tự nguyện và các đối tượng có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước… Cơ quan BHXH là đại diện hợp pháp cho toàn thể người lao động tham gia BHXH, BHYT cũng như lợi ích công của toàn xã hội. Vì vậy, BHXH Việt Nam sẽ có buổi làm việc với TAND tối cao để thống nhất việc thực hiện chức năng khởi kiện theo quy định của pháp luật.

Năm 2015, BHXH Việt Nam thực hiện kiểm tra BHXH tại 14 tỉnh, kiểm tra đột xuất công tác giám định, thanh quyết toán chi phí BHYT tại ba tỉnh, thành phố. Qua kiểm tra đã phát hiện 1.117 lao động chưa tham gia BHXH, BHYT bắt buộc; 10.808 lao động đóng thiếu mức đóng, thời gian đóng; thu hồi về quỹ BHXH hơn 1,6 tỷ đồng, quỹ BHYT hơn 21 tỷ đồng chi không đúng quy định và hơn 11 tỷ đồng trả chế độ BHXH cho người đã nghỉ việc. Tại BHXH các địa phương đã kiểm tra 16.950 đơn vị, phát hiện 43.268 lao động chưa tham gia BHXH bắt buộc, 1.309 lao động truy đóng không đúng quy định và đề nghị thu hồi hơn 69 tỷ đồng.

Theo Nhandan.org.vn