Triển khai giải pháp khắc phục những bất cập trong xây dựng nông thôn mới

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Trung ương Chương trình MTQG XDNTM, tính đến hết tháng 5/2016, cả nước có 1.965 xã đạt chuẩn NTM (chiếm 22%), tăng 4,9% so với cuối năm 2015; còn 326 xã đạt dưới 5 tiêu chí (chiếm 3,65%). Bình quân cả nước đạt 13 tiêu chí/xã, tăng 8,3 tiêu chí so với năm 2010 và 3 tiêu chí so với cùng kỳ năm 2015.

Với cấp huyện, đã có 23 đơn vị được Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định công nhân đạt chuẩn NTM (tăng thêm 8 huyện so với cuối năm 2015). Hiện nay, còn 10 đơn vị cấp huyện đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ, thủ tục để tiếp tục trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, công nhận đạt chuẩn.

Về kết quả huy động nguồn lực thực hiện chương trình năm 2016, dự kiến cả nước huy động được khoảng 263.127 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương đã bố trí 7.374 tỉ đồng. Qua thời gian thực hiện chương trình xây dựng NTM, bộ mặt của nhiều xã, huyện trên địa bàn cả nước đã có nhiều khởi sắc rõ rệt.

Bên cạnh những kết quả đạt được, chương trình xây dựng NTM hiện nay đang gặp phải nhiều vấn đề khó khăn. Trong đó, tính đến nay, cả nước có 42,4% số xã đạt tiêu chí môi trường. Tuy nhiên, qua kết quả kiểm tra, đánh giá ở các địa phương, chất lượng đạt chuẩn tiêu chí môi trường chưa thực sự bền vững và đang là vấn đề bức xúc của xã hội, kể cả với những địa phương (huyện, xã) đã được công nhận đạt chuẩn.

Hiện nay, tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản trong xây dựng NTM tại nhiều địa phương đang là vấn đề lớn, vẫn chưa có giải pháp xử lý dứt điểm. Theo báo cáo của 52/62 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, tổng số nợ đọng, tính đến hết 31/1/2016 khoảng 15.212 tỷ đồng.

Tại Hội nghị, vấn đề xây dựng NTM ở các tỉnh miền núi, các địa bàn khó khăn với đặc thù vùng, miền khác nhau cũng được các đại biểu quan tâm.

Vụ trưởng Vụ Nông nghiệp Nông thôn Nguyễn Văn Tiến (Ban Kinh tế Trung ương) cho rằng, với 326 xã đạt dưới 5 tiêu chí, tập trung chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc, cần có các đề án riêng để các xã và các huyện này tập trung đầu tư theo hướng riêng phù hợp với điều kiện vùng, miền đặc thù.

Nhìn nhận về vấn đề nợ tiêu chí ở các xã xây dựng NTM, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long kiến nghị, cần có những đánh giá sát sao hơn để giải quyết vấn đề này cũng như về vấn đề duy trì các tiêu chí đã đạt được ra sao khi các tiêu chí như: thu nhập của người dân luôn biến động; đồng thời, cần đánh giá những tiêu chí khó đạt nhất để có những biện pháp tháo gỡ, ví dụ như các tiêu chí về xử lý rác thải, vệ sinh môi trường.

Đặc biệt, trước vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm đang là mối quan tâm bức xúc của người dân, cộng đồng xã hội, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long đề xuất bổ sung thêm tiêu chí về yêu cầu an toàn vệ sinh thực phẩm trong các tiêu chí xây dựng NTM, do người dân ở nông thôn chủ yếu sản xuất các sản phẩm nông sản.

Về bất cập trong việc giải quyết những vấn đề còn tồn đọng về khen thưởng trong xây dựng NTM, đại diện Ban Thi đua khen thưởng Trung ương cho biết, hiện đã có quyết định khen thưởng đối với 13 tỉnh, 59 huyện và 548 xã đạt thành tích xuất sắc trong xây dựng NTM. Tuy nhiên, đến nay, thực hiện theo Quyết định 1620/QĐ-TTg mới chỉ 2 huyện được nhận tiền thưởng. Với số tiền thưởng 30 tỷ đồng/tỉnh, 10 tỷ đồng/huyện, 1 tỷ đồng/xã, hiện nay, ngân sách Trung ương vẫn đang còn nợ 13 tỉnh, 57 huyện, 521 xã với tổng số tiền 1.481 tỷ đồng. Với số tiền nợ khen thưởng này, Ban Thi đua khen thưởng Trung ương đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, đơn vị liên quan có trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ này.

Tại Hội nghị, Ban Chỉ đạo Trung ương Chương trình MTQG XDNTM cũng đưa ra mục tiêu phấn đấu đến cuối năm 2016, cả nước có khoảng 25% số xã đạt chuẩn NTM, 30-35 huyện được công nhận đạt chuẩn NTM, số tiêu chi bình quân tại các xã trong cả nước tăng thêm 1- 1,2 tiêu chí so với năm 2015; số xã đạt dưới 10 tiêu chí còn khoảng 25%.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đánh giá cao những kết quả của các bộ, ngành, địa phương trong quá trình xây dựng NTM thời gian qua. Bộ mặt nông thôn của nhiều nơi đã có những khởi sắc rõ rệt. Đời sống của người dân được nâng lên về vật chất và tinh thần.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị các bộ, ngành cần đưa các nhiệm vụ, mục tiêu xây dựng NTM vào trong hoạt động của đơn vị, từ đó, phát huy tính chủ động, sáng tạo của các bộ, ngành trong xây dựng NTM.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị, cần rà soát công tác quy hoạch, nâng cao hơn nữa chất lượng công tác quy hoạch để đảm bảo bố trí và phát huy nguồn lực hiệu quả hơn. Đồng thời, trong giai đoạn tới, với những nhiệm vụ quan trọng, rất cần kiện toàn Ban Chỉ đạo Trung ương và các cấp để nhanh chóng thực hiện các nhiệm vụ đề ra.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, cần linh động trong đề xuất các tiêu chí với các vùng, nên phân bổ trách nhiệm về các tỉnh, thành phố để đảm bảo các chỉ tiêu phù hợp với điều kiện các vùng miền. Đồng thời, với vấn đề nợ đọng trong xây dựng NTM, Phó Thủ tướng đề nghị cần phân tích rõ các nguyên nhân và chấn chỉnh kịp thời tình trạng trên.