“Trấn Nam Quan đã trở thành Hữu Nghị quan”

LSO - “...Ngày nay trong cục diện mới, nước nhà đang đổi mới. Trấn Nam Quan đã trở thành Hữu Nghị quan. Mong rằng đồng bào và chiến sỹ Lạng Sơn noi gương những người con ưu tú, anh Hoàng Văn Thụ và biết bao anh hùng, liệt sỹ, năng động và sáng tạo, hăng hái vươn lên xây dựng và bảo vệ tỉnh nhà...”. Những dòng chữ ấy Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã viết gửi nhân dân Lạng Sơn, năm ấy ông 84 tuổi.

LSO – “…Ngày nay trong cục diện mới, nước nhà đang đổi mới. Trấn Nam Quan đã trở thành Hữu Nghị quan. Mong rằng đồng bào và chiến sỹ Lạng Sơn noi gương những người con ưu tú, anh Hoàng Văn Thụ và biết bao anh hùng, liệt sỹ, năng động và sáng tạo, hăng hái vươn lên xây dựng và bảo vệ tỉnh nhà…”. Những dòng chữ ấy Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã viết gửi nhân dân Lạng Sơn, năm ấy ông 84 tuổi.

Ông Đinh Ích Toàn với những bức ảnh và hồi ức về Đại Tướng

Hơn 20 năm trôi qua, nhưng hình ảnh buổi gặp đầu tiên với Đại tướng Võ Nguyên Giáp vẫn không phai mờ trong ký ức của ông Đinh Ích Toàn, nguyên Phó trưởng Ban tuyên giáo Tỉnh ủy. Ấy là thời điểm tháng 9/1993, thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy Lạng Sơn về sưu tầm tư liệu, nghiên cứu viết cuốn sách Bác Hồ với nhân dân Xứ Lạng, ban biên tập sách do ông Đinh Ích Toàn làm Trưởng ban đã xin gặp Đại tướng. Đây có thể coi là quyết định đúng đắn của ban biên tập vào giai đoạn đầu sưu tầm tư liệu cho cuốn sách. Nhắc lại việc xưa, ông Toàn xúc động: khi đoàn đến đăng ký xin gặp, Đại tướng đồng ý ngay và trong quá trình trao đổi, Đại tướng đã cung cấp cho ban biên tập rất nhiều thông tin quý giá, đồng thời cũng dặn dò rất kỹ để cuốn sách Bác Hồ với nhân dân các dân tộc Lạng Sơn vừa chính xác, vừa phong phú và có chiều sâu.

Có một chi tiết mà đoàn viết sách khi ấy không thể nào quên, đó là sau này thư ký của Đại tướng có nói lại: lúc đoàn Lạng Sơn đến, Đại tướng đang làm việc với đoàn khách của quân đội, biết thông tin, Đại tướng đã dừng cuộc làm việc để tiếp các đồng chí Lạng Sơn. Đại tướng cho rằng các đồng chí Lạng Sơn ở xa, có mấy khi đến được, lại đến tìm hiểu để viết sách về Bác Hồ là điều rất quý, vì vậy tạm hoãn lại các cuộc làm việc khác. Cũng trong ban biên tập khi ấy, nhà báo Nguyễn Quang Huynh, nguyên Phó Giám đốc Đài PT-TH tỉnh bồi hồi nhớ lại: phòng tiếp khách của Đại tướng rất giản dị, nhưng ấm cúng và gần gũi, Đại tướng thăm hỏi mọi người trong đoàn ân cần và tình cảm.

Ngay từ cuộc gặp đầu tiên này, ban biên tập cuốn sách đã mạnh dạn đặt Đại tướng viết bài cho cuốn sách. Ông vui vẻ đồng ý, nhưng yêu cầu ban biên tập cho xem trước những bài đã có. Trưởng ban biên tập Đinh Ích Toàn kể: cụ cẩn thận lắm, xem trước để tránh viết trùng lặp các bài khác. Cũng bởi thế mà mãi hơn 2 năm sau, khi những trang tư liệu cuốn sách đã tương đối đầy đặn, Đại tướng mới đặt bút viết. Cũng phải nói thêm là khi viết bài này Đại tướng đang rất bận để hoàn thành cuốn sách những chặng đường lịch sử. Khi đoàn làm sách của Lạng Sơn đến, Đại tướng hẹn chắc chắn đến tháng 8/1995 sẽ có bài. Đúng hẹn, Đại tướng đã có bản thảo cho ban biên tập sách, ông yêu cầu Trưởng ban biên tập Đinh Ích Toàn: chú đọc lại để mọi người cùng nghe, góp ý và xem có cần sửa chỗ nào không. Đại tướng đã cẩn thận sửa lại hai chữ trong bản thảo.

Lần hồi lại cuốn sách Bác Hồ với nhân dân các dân tộc Lạng Sơn xuất bản năm 1995, những người làm sách để nguyên bản thảo của Đại tướng và đặt trang trọng thành lời tựa. Những nét chữ rắn rỏi, thẳng đều, văn phong giản dị nhưng thắm đượm tình cảm của Đại tướng dành cho nhân dân nơi mảnh đất địa đầu.

“Lạng Sơn là một tỉnh lớn ở địa đầu phía bắc nước ta, nằm trên đường giao thông lớn nối liền nước ta với nước bạn. Thiên nhiên kỳ vĩ, lịch sử hiển hách. Đồng bào các dân tộc vừa lao động cần cù, vừa có tinh thần yêu Tổ quốc quê hương. Từ khi Bắc Sơn dựng cờ khởi nghĩa, vị trí Lạng Sơn càng quan trọng. Căn cứ địa Cao Bắc Lạng dưới sự quan tâm của Bác và Trung ương nhanh chóng trở thành căn cứ địa vững mạnh, sau này cùng Thái Hà Tuyên trở thành bộ phận của Khu giải phóng, hình ảnh thu nhỏ của nước Việt Nam ngày nay.

Trong suốt hai cuộc kháng chiến, đồng bào và chiến sỹ Lạng Sơn đã có những cống hiến lớn về người và của, hy sinh, đóng góp làm nên những chiến công vang dội, tiêu biểu là con đường lửa số 4. Chiến dịch biên giới, Bác Hồ ra trận đã từng thăm bộ đội và dân công cho đến gần Thất Khê. Sau này Bác cũng đã mấy lần về thăm tỉnh nhà. Bác đã có lời khen ngợi. Ngày nay trong cục diện mới, nước nhà đang đổi mới. Trấn Nam Quan đã trở thành Hữu Nghị quan. Mong rằng đồng bào và chiến sỹ Lạng Sơn noi gương những người con ưu tú, anh Hoàng Văn Thụ và biết bao anh hùng, liệt sỹ, năng động và sáng tạo, hăng hái vươn lên xây dựng và bảo vệ tỉnh nhà. Mọi người dân, mọi gia đình đều có quyết tâm làm ăn thật tốt, hăng hái tiến lên làm sao cho đời sống ngày càng được cải thiện; giáo dục, y tế và môi trường đều tốt lên; chính quyền cần kiệm, liêm khiết, đảng bộ vững mạnh; thanh niên, phụ nữ, cựu chiến binh ..v.v.. đều đoàn kết và hăng hái phấn đấu. Quyết tâm làm cho Lạng Sơn trở thành một trong những tỉnh của căn cứ địa Việt Bắc sớm tiến kịp miền xuôi, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng và văn minh, đáp ứng lời mong ước của Bác Hồ”.

Bài, ảnh: Vũ Như Phong