Tổng thống Joe Biden đề xuất cải cách sâu rộng Tòa án Tối cao Mỹ

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố kế hoạch thúc đẩy cải cách sâu rộng đối với Tòa án Tối cao của nước này.

Reuters ngày 30-7 đưa tin, Tổng thống Joe Biden cho biết sẽ làm việc với Quốc hội nhằm thực hiện hàng loạt cải cách, trong đó có giới hạn nhiệm kỳ và một bộ quy tắc ứng xử mang tính ràng buộc đối với các thẩm phán Tòa án Tối cao Mỹ.

Theo đó, ông chủ Nhà Trắng đề xuất nhiệm kỳ thẩm phán Tòa án Tối cao Mỹ là 18 năm, thay vì trọn đời như hiện nay. Reuters cho biết, hầu hết các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đều quy định giới hạn nhiệm kỳ hoặc độ tuổi nghỉ hưu bắt buộc hoặc là áp dụng cả hai đối với các thẩm phán tòa án tối cao.

Không giống những thành viên khác trong hệ thống tư pháp liên bang, các thẩm phán Tòa án Tối cao Mỹ không có bộ quy tắc ứng xử mang tính ràng buộc. Hồi tháng 11 năm ngoái, Tòa án Tối cao Mỹ thông qua bộ quy tắc ứng xử đầu tiên sau khi thẩm phán Clarence Thomas bị phát hiện đã không công khai vụ việc nhận tài trợ các chuyến du lịch từ một tỷ phú.

Những người phản đối cho rằng bộ quy tắc là chưa đủ vì không có cơ chế thực thi. Trong bối cảnh đó, Tổng thống Biden kêu gọi Quốc hội Mỹ thông qua các quy định "mang tính ràng buộc và có thể thực thi", yêu cầu các thẩm phán Tòa án Tối cao Mỹ công khai các món quà, không hoạt động chính trị công khai và rút khỏi các vụ án mà bản thân họ hoặc vợ/chồng họ có xung đột về lợi ích. "Chúng ta cần những cải cách này nhằm khôi phục niềm tin vào Tòa án Tối cao Mỹ", Reuters dẫn lời Tổng thống Biden tuyên bố.

Cùng với những cải cách liên quan tới Tòa án Tối cao Mỹ, ông chủ Nhà Trắng cũng kêu gọi sửa đổi Hiến pháp nhằm giới hạn quyền miễn trừ của Tổng thống Mỹ. Hồi tháng 6 vừa qua, Tòa án Tối cao Mỹ phán quyết cựu Tổng thống Donald Trump được hưởng một số quyền miễn trừ trong vụ kiện liên quan tới cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol hồi đầu năm 2021.

Phán quyết này khiến quá trình xét xử ông Trump với cáo buộc tìm cách lật ngược kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020 bị trì hoãn. Tổng thống Biden cảnh báo phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ "tạo tiền lệ nguy hiểm, có thể dẫn tới sự lạm dụng nghiêm trọng trong tương lai".

Phản ứng về các đề xuất của ông chủ Nhà Trắng, Phó tổng thống Kamala Harris khẳng định sẽ đồng hành với vị Tổng thống thứ 46 của Mỹ trong nỗ lực cải cách Tòa án Tối cao, đồng thời tuyên bố "không ai được phép đứng trên luật pháp". Trong khi đó, Đảng Cộng hòa đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ. Cựu Tổng thống Donald Trump cho rằng, đương kim Tổng thống Joe Biden không nhận được đủ sự ủng hộ từ Quốc hội Mỹ để hiện thực hóa kế hoạch cải cách.

ABC News dẫn lời ông Trump tuyên bố Tổng thống Biden thừa biết kế hoạch của mình "sẽ không đi tới đâu cả". Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cho rằng các đề xuất của Tổng thống Biden "làm mất tính hợp pháp" của Tòa án Tối cao Mỹ; khẳng định "trò chơi nguy hiểm" sẽ "chết yểu" và Hạ viện Mỹ sẽ không xem xét các đề xuất nói trên. Bình luận về phản ứng của Chủ tịch Hạ viện Johnson, ông chủ Nhà Trắng tuyên bố sẽ tìm cách để kế hoạch được thông qua.

Theo Reuters, để được thông qua, các đề xuất của Tổng thống Biden cần nhận được sự ủng hộ từ 2/3 các nghị sĩ tại Quốc hội Mỹ. Một phương án khác là cần có 2/3 số bang của Mỹ đồng ý triệu tập một hội nghị và sau đó các đề xuất được cơ quan lập pháp của 38 bang phê chuẩn. Reuters nhận định kế hoạch của Tổng thống Biden khó qua được ải Quốc hội khi mà Đảng Cộng hòa hiện đang kiểm soát Hạ viện nước này.