Tổng cục Khí tượng Thủy văn tăng cường giám sát, dự báo thiên tai năm 2025

Tổng cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Tài nguyên và Môi trường) dự báo, năm 2025, Việt Nam sẽ có khoảng 5-6 cơn bão ảnh hưởng đến đất liền và khoảng 20 đợt mưa lớn trên diện rộng. Để góp phần hiệu quả cho công tác phòng, chống, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai, Tổng cục Khí tượng Thủy văn đang tích cực triển khai các giải pháp nhằm tăng cường giám sát, dự báo thiên tai.

Có khoảng 5-6 cơn bão ảnh hưởng đến đất liền

Dự báo về tình hình thời tiết năm 2025, đồng chí Hoàng Phúc Lâm, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia (Tổng cục Khí tượng Thủy văn) cho biết: Năm 2025, theo nhận định, mùa bão trên khu vực Biển Đông có khả năng xuất hiện tương đương so với trung bình nhiều năm (TBNN) (khoảng tháng 6), số lượng bão, áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng đến đất liền có khả năng ở mức xấp xỉ TBNN (TBNN trên Biển Đông khoảng 11-13 cơn, ảnh hưởng đến đất liền khoảng 5-6 cơn).

Cùng với đó, hiện tượng nắng nóng có khả năng xuất hiện tương đương so với TBNN: Nắng nóng có khả năng bắt đầu xuất hiện tại khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên vào khoảng nửa đầu tháng 3; khu vực Tây Bắc Bắc Bộ, vùng núi phía Tây Bắc Trung Bộ vào khoảng tháng 4 và phía Đông Bắc Bộ, khu vực ven biển Trung Bộ từ khoảng tháng 5 trở đi. Nhiều khả năng, nắng nóng trong năm 2025 sẽ không gay gắt và kéo dài như năm 2024.

Về không khí lạnh, năm 2025, dự báo hoạt động tương đương TBNN, nên sẽ có khả năng xảy ra rét đậm, rét hại trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 3, trong đó cần đề phòng xuất hiện các đợt không khí lạnh có cường độ mạnh gây rét đậm, rét hại trên diện rộng, băng giá, sương muối ở khu vực vùng núi phía Bắc.

"Ngoài ra, trong năm 2025, số đợt mưa lớn diện rộng xảy ra trên toàn quốc và ở mức xấp xỉ với TBNN (khoảng 20 đợt). Các đợt mưa lớn diện rộng có khả năng bắt đầu từ tháng 6 ở Bắc Bộ, sau đó chuyển dần về phía Nam và kết thúc vào khoảng tháng 12 ở các tỉnh Trung Bộ", đồng chí Hoàng Phúc Lâm nhấn mạnh.

Trong mùa khô đầu năm 2025, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long ở mức cao hơn TBNN; từ tháng 2 đến tháng 4, xâm nhập mặn tăng cao gây ảnh hưởng đến dân sinh, nông nghiệp tại các địa phương, tuy nhiên tình trạng xâm nhập mặn không nghiêm trọng như mùa khô năm 2015-2016 và 2019-2020. Từ tháng 3 đến tháng 7, tình hình khô hạn, thiếu nước cục bộ ngoài vùng cấp nước của các công trình thủy lợi có khả năng xảy ra tại các tỉnh Phú Yên đến Bình Thuận, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk.

Tăng cường giám sát, dự báo thiên tai trong năm 2025

Theo đồng chí Hoàng Đức Cường, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn, để chủ động dự báo và cung cấp kịp thời thông tin về tình hình thiên tai có khả năng diễn biến phức tạp, gia tăng về tần suất và cường độ trong bối cảnh tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu, Tổng cục đã có chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường công tác theo dõi, giám sát diễn biến của trạng thái khí quyển - đại dương và phát tin cảnh báo, thông báo về các thiên tai khí tượng thủy văn khi số liệu quan trắc và dự báo đạt ngưỡng chỉ tiêu theo quy định.

Theo dõi sát tình hình khí tượng thủy văn trong phạm vi cả nước, đặc biệt tập trung quan tâm đối với khu vực chịu ảnh hưởng của mỗi đợt thiên tai có nguy cơ gây tác động lớn như: Bão, ATNĐ, mưa lớn, ngập lụt diện rộng, hạn hán… chủ động có công văn gửi thông tin nhận định sớm đến Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương để cung cấp thông tin phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành.

Các đơn vị dự báo khí tượng thủy văn chủ động bổ sung các dự báo chuyên đề, dự báo từ sớm, từ xa để chính quyền và người dân địa phương biết, chủ động trong phòng, chống. Nhất là đối với các cơn bão mạnh, mức độ ảnh hưởng lớn và các đợt mưa lũ lớn, diện rộng. Ví dụ như bản tin dự báo riêng cho huyện đảo Bạch Long Vĩ, Trường Sa, Lý Sơn,… như đã từng thực hiện.

Tăng cường cung cấp thông tin cho cơ quan truyền thông, báo chí nhằm truyền tải khách quan, kịp thời các thông tin về thiên tai nói chung và bão, ATNĐ, mưa lũ nói riêng để cộng đồng chủ động phòng tránh. Các Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh chủ động tăng cường công tác truyền thông đến các địa phương trên địa bàn tỉnh.

Thường xuyên cập nhật thông tin dự báo, cảnh báo trên các trang thông tin điện tử, hệ thống cảnh báo lũ quét, sạt lở đất theo thời gian thực tại địa chỉ: http://luquetsatlo.nchmf.gov.vn; hệ thống cảnh báo sớm dông sét, mưa lũ tại địa chỉ: https://iweather.gov.vn và mạng xã hội.

Nâng cao chất lượng các công nghệ dự báo, cảnh báo sớm

Một trong những giải pháp được Tổng cục Khí tượng Thủy văn đặc biệt chú trọng đó là nâng cao chất lượng các công nghệ dự báo, cảnh báo sớm. Cụ thể, Tổng cục tăng cường số lượng và chất lượng các trạm quan trắc khí tượng, thủy văn, hải văn đặc biệt ở các khu vực trọng điểm, trên biển và các khu vực có nguy cơ cao xảy ra thiên tai theo hướng hiện đại hóa, tự động hóa. Tăng cường các quan trắc hiện đại như ra-đa thời tiết, ra-đa biển, ứng dụng ảnh mây vệ tinh,…

Phát triển các công nghệ dự báo, cảnh báo hiện đại tiệm cận với các nước phát triển về khí tượng thủy văn như mô hình số phân giải cao dự báo bão, dự báo mưa, lũ, cảnh báo lũ quét, sạt lở đất. Tích hợp các tác động của biến đổi khí hậu đến diễn biến thiên tai vào các phương án dự báo khí tượng thủy văn.

Nghiên cứu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong dự báo, cảnh báo thiên tai, trước mắt là đối với dự báo bão, mưa và các hiện tượng nguy hiểm ít xảy ra theo quy luật thông thường. Việc sử dụng AI sẽ giúp cải thiện khả năng phân tích dữ liệu lớn (quan trắc, ra-đa, vệ tinh, mô hình số,...) và sử dụng hiệu quả nhất trong dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn.

Tăng cường hợp tác quốc tế trong trao đổi thông tin dữ liệu, đặc biệt là trên biển đối với bão và ở thượng nguồn các dòng sông chảy vào Việt Nam cũng tiếp nhận, phát triển các công nghệ, quy trình dự báo tiên tiến, hiện đại của các nước thông qua hợp tác song phương và đa phương.

Ứng dụng các phương tiện, công nghệ hiện đại trong công tác truyền tin dự báo, cảnh báo thiên tai đến các đối tượng chịu tác động khác nhau trên các nền tảng công nghệ thông tin phù hợp. Thông tin được diễn giải theo hướng dễ hiểu, dễ tiếp cận, dễ hình dung tác động với mức độ chi tiết nhất có thể. Bên cạnh đó, Tổng cục cũng tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao ở trong và ngoài nước; tăng cường công tác truyền thông và phổ biến kiến thức về thiên tai khí tượng thủy văn; tăng cường xã hội hóa để thu hút các nguồn lực;…