Tiềm ẩn rủi ro từ du lịch trải nghiệm tự phát

Nắm bắt được nhu cầu, thị hiếu của du khách, thời gian qua, các “tour du lịch khám phá đảo hoang trên Vịnh Hạ Long” hay “dịch vụ câu mực đêm” đang nở rộ công khai trên mạng xã hội.

Đó là những hoạt động du lịch tự phát, trái phép, ngang nhiên hoạt động tại thành phố Hạ Long, tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất trật tự an toàn giao thông trên tuyến biển và tác động, ảnh hướng xấu đến hình ảnh ngành du lịch tỉnh Quảng Ninh.

Khoảng 12 giờ đêm, Phòng cảnh sát đường thủy Công an tỉnh Quảng Ninh tuần tra phát hiện 2 đò khách, 1 tàu cá chở khoảng 8 hành khách đang có hoạt động câu mực đêm trên Vịnh Hạ Long. Những hành khách tuyệt nhiên không một ai mặc áo phao bảo hộ. Nhận thấy nhiều dấu hiệu vi phạm, lực lượng chức năng đã yêu cầu các phương tiện dừng hoạt động đưa khách quay trở lại đất liền để đảm bảo an toàn.

Tại cơ quan Công an, đại diện các phương tiện trên không xuất trình được giấy phép hoạt động cũng như chứng chỉ hành nghề. Lực lượng chức năng đã tạm đình chỉ 3 phương tiện, lập biên bản xử lý về hành vi sử dụng phương tiện không đúng công dụng theo đăng kiểm cùng nhiều vi phạm khác.

Qua công tác nắm tình hình thường xuyên, Thượng tá Nguyễn Tiến Duật – Phó trưởng phòng Cảnh sát đường thủy cho biết thời gian qua có hiện tượng các đò chở khách, các phương tiện thủy đăng ký khai thác thủy sản lợi dụng chở khách đi tham quan du lịch ở các đảo, các khu vực danh lam thắng cảnh chưa được công bố. Lợi dụng việc đi khai thác thủy sản cho khách du lịch tham gia trải nghiệm câu cá, câu mực. Ngoài ra, một số phương tiện cá nhân xuồng cao tốc chưa đăng ký, đăng kiểm, hoặc đăng kiểm hết hạn nhưng chưa đăng kiểm lại hoạt động trên tuyến đường thủy. Đây cũng là một trong những cái tiềm ẩn mất an toàn giao thông trên tuyến đường thủy.

Theo tìm hiểu được biết tại khu vực bến đỗ ven bờ Vịnh Hạ Long có gần 600 tàu cá đang hoạt động. Những tàu này thường có hoạt động móc nối với khách tham quan hoặc tự phát đưa người thân đi tham quan hay câu mực vào ban đêm tại các điểm trên Vịnh Hạ Long.

“Đối với các phương tiện này chưa đăng ký, đăng kiểm thì họ không được vào những bến cảng để mà có sự quản lý của cơ quan chức năng như cảng vụ thủy nội địa, cho nên họ chủ yếu hoạt động ở các bến tự phát. Đặc điểm tuyến đường thủy của tỉnh Quảng Ninh thì rất dài từ Đông Triều đến Móng Cái, và có chiều dài khoảng 250 km, riêng đối với khu vực ven bờ thì khoảng 195km. Và trên dọc các tuyến đó thì ở bất cứ chỗ nào nước dâng đến đâu thì các phương tiện này cập vào được đến đó. Bến tự phát cũng rất nhiều, lực lượng chức năng trên tuyến đường thủy thì rất mỏng, nên việc quản lý rất khó khăn, nhất là các phương tiện đi vào đêm tối hay những khu vực hẻo lánh, lực lượng chức năng ít có điều kiện đi đến để tuần tra kiểm soát” – Thượng tá Nguyễn Tiến Duật – Phó trưởng phòng Cảnh sát đường thủy cho biết thêm.

Quảng cáo chuyên nghiệp nhưng cẩu thả trong thực hiện

Đi dọc ven đường bao biển Trần Quốc Nghiễn, chúng tôi nhận ra Youtuber nổi tiếng Phương Hữu Dưỡng, người có tài khoản youtube hơn 7,06 triệu lượt đăng ký cùng êkip vừa được một đò khách chở cập bến sau chuyến du lịch trải nghiệm tại đảo hoang trên vịnh Hạ Long. Trao đổi nhanh với Youtuber này được biết cả êkip gồm 3 người vừa thực hiện xong chuyến cắm trại vài ngày tại một hòn đảo trên Vịnh mà họ không hề biết tên.

Vài ngày sau, truy cập vào tài khoản youtube của nhân vật này thấy ngay sản phẩm là một video dài hơn 53 phút review trải nghiệm về chuyến cắm trại trên đảo hoang. Video thu hút gần 1 triệu lượt xem, hơn 1.500 lượt bình luận, xếp thứ 24 trên tab thịnh hành chỉ sau một ngày xuất bản. Như vậy dù là vô tình hay cố ý nhưng nhân vật nổi tiếng này đã tiếp tay quảng bá cho những chuyến du lịch đảo hoang đến đông đảo tín đồ du lịch trải nghiệm.

Những tour “Câu mực đêm Hạ Long” hay “tour du lịch đảo hoang – Vịnh Hạ Long” được quảng cáo nhiều trên các trang mạng xã hội Facebook, tiktok với đầy đủ thông tin rõ ràng. Chi phí cho tour du lịch cũng đa dạng tùy theo số lượng khách và nhu cầu của du khách. Khách du lịch ở khu vực nào thì tàu sẽ qua đón nơi gần nhất cho tiện. Cuộc hành trình thường được tô vẽ với hứa hẹn nhiều điều thú vị nhưng trên thực tế nhiều khách hàng đã phải hối hận vì đặt niềm tin nhầm chỗ.

Anh Ngô Văn Hưng từ huyện Kiến Thụy, Hải Phòng tới Hạ Long để trải nghiệm chuyến câu mực đêm sau khi liên hệ với một đơn vị tổ chức quảng cáo trên Facebook không khỏi thất vọng cho biết: “Trong cả chuyến đi không hề câu được con mực nào. Không những vậy trời còn mưa, chúng tôi phải quay trở về sớm, sợ phương tiện không đảm bảo an toàn. Tôi khuyên mọi người đừng nên bỏ tiền lãng phí vào những chuyến du lịch kiểu như thế này mà hãy tìm hiểu kỹ trước khi quyết định có nên đi hay không.”

Không ít các phương tiện chở khách đi tham quan nhưng không trang bị các trang thiết bị an toàn cần thiết như áo phao, thiết bị PCCC. Hoặc nếu có thì đã hết hạn, thậm chí hỏng hóc không sử dụng được.

Anh Nguyễn Văn Lân, trú tại phường Hồng Hà, TP. Hạ Long, Quảng Ninh lái tàu thuê cho một tàu cá chở khách đi câu mực đêm trên Vịnh vừa bị lực lượng chức năng phát hiện, lập biên bản xử lý. Tại cơ quan Công an, anh Lân cho biết bản thân không có chứng chỉ lái tàu. Vì đã từng học qua bằng lái xe và cũng là dân biển nên anh Lân cũng sơ qua lái được và hành nghề chui.

Học qua bằng lái xe, nhưng lại lái những chiếc tàu cá chở khách du lịch trải nghiệm, đó không chỉ là sự bất chấp pháp luật của những chủ phương tiện mà còn là sự cẩu thả với sự an toàn của chính bản thân các hành khách.

Quyết liệt vào cuộc

Trước thực trạng trên, ngày 31/12/2022, UBND thành phố Hạ Long đã ra văn bản về việc tăng cường quản lý các hoạt động du lịch tự phát trên địa bàn. Ngày 11/7/2023, UBND thành phố Hạ Long đã ban hành văn bản số 5304/UBND-VHTT về việc chấn chỉnh xử lý các tour du lịch tự phát trên vịnh Hạ Long.

Theo đó, trong 6 tháng đầu năm 2023, Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy đã tăng cường kiểm tra, phát hiện, lập biên bản xử lý 28 trường hợp, trong đó có 15 đò khách, 10 tàu cá, 03 tàu cao tốc có hành vi chở khách câu mực đêm, tham quan trái phép trên vịnh Hạ Long với nhiều hành vi vi phạm Nghị định số 139/NĐ-CP, ngày 31/12/2021 của Chính phủ, xử phạt với tổng số tiền trên 84 triệu đồng. Tước 07 chứng chỉ chuyên môn các loại.

Bên cạnh việc tăng cường công tác đấu tranh xử lý các phương tiện vi phạm, lực lượng Cảnh sát giao thông đường thủy cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, ký cam kết về việc không tổ chức hoạt động câu mực đêm, chở khách tham quan vịnh Hạ Long trái phép cho 87 lượt phương tiện hoạt động trên tuyến, qua đó góp phần nâng cao nhận thức cho các chủ phương tiện phòng ngừa vi phạm.

Theo quy định hiện hành, đối với các hoạt động du lịch trải nghiệm trên vịnh Hạ Long thông thường phải đáp ứng được các yếu tố nhất định như phải thực hiện theo đúng quy hoạch bảo tồn và tôn tạo giá trị di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long. Thứ hai là phải có các phương tiện đảm bảo quy chuẩn để đưa khách tham quan thực nghiệm. Đồng thời trong quá trình thực hiện thì phải có quy chế, quy định riêng cho mỗi loại hình hoạt động.

Mọi hoạt động du lịch tự phát trên vịnh Hạ Long đều là những hành vi vi phạm pháp luật và đáng lên án, bởi nó không chỉ đe dọa đến những giá trị bền vững của di sản mà còn tiềm ẩn những nguy hiểm đối với sự an toàn của du khách. Lựa chọn những đơn vị tổ chức du lịch uy tín, chất lượng là đảm bảo quyền lợi cho chính mình và góp phần chung tay bảo vệ, xây dựng di sản vịnh Hạ Long mãi là điểm đến hấp dẫn đối với du khách.