Tích cực phát huy giá trị di tích Thủy Môn Đình

– Di tích Thủy Môn Đình (thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc) nổi tiếng là ngôi đình cổ, linh thiêng nơi địa đầu Tổ quốc. Nằm trong di tích này có bia Thủy Môn Đình là chứng tích lịch sử quý báu, khẳng định chủ quyền đất nước. Tấm bia là một trong 215 bảo vật quốc gia, đây là niềm vinh dự, tự hào của Nhân dân Xứ Lạng. Thời gian qua, di tích đã được ngành chức năng và các cấp chính quyền huyện Cao Lộc quan tâm, triển khai nhiều biện pháp bảo tồn và phát huy giá trị.

Di tích địa điểm Thủy Môn Đình nằm ở sườn núi Phia Mạt, sát quốc lộ 1A thuộc khu Vườn Sái, thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc, cách trung tâm thành phố Lạng Sơn khoảng 15 km và cách Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị 2 km, tựa lưng vào núi, quay mặt về hướng Tây Nam.

Du khách tham quan di tích Thủy Môn Đình

Di tích bao gồm công trình nhà bia và bia đá, được xây dựng trên diện tích khoảng 60 m2, Nhà bia Thủy Môn Đình có lối kiến trúc dạng Phương Đình, để thoáng bốn mặt. Nâng đỡ toàn bộ kiến trúc mái là các hạng mục gỗ thuộc nhóm gỗ tứ thiết (lim, nghiến), gồm có 4 cột cái và 4 cột quân được thiết kế kê trên các chân tảng bằng đá, kết cấu bộ vì kèo theo kiểu giá chiêng – chồng rường, đế ghép; các xà thượng, bẩy hiên được chạm trổ các hình tượng (long, ly, quy, phượng).

Bia Thủy Môn Đình, được dựng trong nhà bia, cao 130 cm, rộng 84 cm, dày 25 cm; trán bia hình bán nguyệt cao 20 cm. Bia được chế tác bằng đá núi nguyên khối, màu xám xanh. 2 mặt bia được tạo tác rất quy chuẩn, cân đối; chữ sắc nét, hình trang trí chạm khắc đẹp và công phu. Bia do ông Nguyễn Đình Lộc – một viên quan triều Lê Trung Hưng có công tạo dựng tại đình Thủy Môn (Đồng Đăng, châu Văn Uyên) vào năm Cảnh Trị thứ 8 (năm1670). Nội dung bia Thủy Môn Đình đã nổi bật lên những giá trị lịch sử đặc biệt quan trọng bởi cụm từ “Việt Nam hầu thiệt. Trấn Bắc ải quan” (dịch nghĩa: Là cửa ngõ và yết hầu của nước Việt Nam, là ải quan trấn giữ phương Bắc). Việc sử dụng 2 chữ Việt Nam trên bia mang ý nghĩa hành chính rất quan trọng, khẳng định rằng Quốc hiệu Việt Nam đã được sử dụng từ trước những năm 1670.

Nhà bia Thủy Môn Đình đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh năm 2002 theo Quyết định số 41/2002/QĐ-UB của UBND tỉnh. Đến năm 2015, bia Thủy Môn Đình nằm trong di tích đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia; ngày 29/6/2021, di tích lịch sử địa điểm Thủy Môn Đình tiếp tục được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích cấp quốc gia.

Ông Lưu Quang Công, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Đồng Đăng, Phó Trưởng Ban quản lý di tích địa điểm Thủy Môn Đình cho biết: Thời gian qua, trung bình mỗi năm, di tích Thủy Môn Đình thu hút hơn 1.000 lượt nhà nghiên cứu, du khách ở trong và ngoài nước tham quan, tìm hiểu. Hằng năm, UBND thị trấn đã giao cho Đoàn thanh niên thị trấn, Chi đoàn thanh niên Trường THCS Đồng Đăng thường xuyên tổ chức quét dọn nhà bia Thủy Môn Đình và dâng hương tưởng niệm vào thứ 2 hằng tuần. Hoạt động được các em học sinh, đoàn viên thanh biên tích cực hưởng ứng tham gia.

Nhằm phục hồi, bảo quản và phát huy giá trị di tích, năm 2020, UBND huyện Cao Lộc đã khảo sát, đánh giá thực trạng di tích, thu thập ý kiến người dân, lập hồ sơ để hoàn thiện báo cáo kinh tế – kỹ thuật tu bổ di tích Thủy Môn Đình và trình UBND tỉnh xem xét, phê duyệt. Đến ngày 12/5/2021, UBND tỉnh có Quyết định 962/QĐ-UBND về việc phê duyệt Báo cáo kinh tế – kỹ thuật tu bổ di tích Nhà bia Thuỷ Môn Đình. Theo đó, cuối tháng 6, di tích đã được khởi công tu bổ, xây dựng lại với các hạng mục gồm: nhà bia, bãi đỗ xe, bổ sung hệ thống lan can dọc lối lên khu di tích, xây dựng lại biển chỉ dẫn… với kinh phí đầu tư trên 2 tỷ đồng.

Bà Hoàng Thị Phương Huệ, Trưởng Phòng Văn hóa – Thông tin huyện Cao Lộc cho biết: Thời gian tới, chúng tôi tiếp tục quan tâm đến công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của Nhân dân trong bảo tồn, phát huy giá trị di tích cấp quốc gia địa điểm Thủy Môn Đình. Đồng thời, xây dựng di tích trở thành điểm du lịch hấp dẫn của huyện, kết nối điểm di tích này với các điểm di tích nổi tiếng khác trên địa bàn huyện, tỉnh để tạo thành chuỗi sản phẩm du lịch phong phú, hấp dẫn người dân, du khách tham quan