Thuốc lá là tai ương

Khoa học đã chứng minh thuốc lá gây hại cho con người, không chỉ với người hút thuốc mà còn ảnh hưởng đến cả những người xung quanh.

Để ngăn chặn tác hại của thuốc lá, nhiều chuyên gia đã khuyến cáo: “Hãy đưa thuốc lá thành lịch sử, đừng để thuốc lá thành tương lai”. Thực tế, các bệnh do thuốc lá đang gây ra những mối nguy hại, tai ương cho cộng đồng.

Ngăn chặn nguy cơ

Bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, Việt Nam đã tham gia Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) gần 20 năm, trong đó điều 5.3 có nội dung về việc quy định các chính sách không bị lợi ích về thương mại và các lợi ích khác tác động, đồng thời phù hợp với quy định của quốc gia. FCTC là công ước quốc tế đầu tiên về sức khỏe, là công cụ kiểm soát thuốc lá hiệu quả nhất thế giới được thương thảo với sự bảo trợ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Cho đến nay, đã có 182 quốc gia tham gia và Việt Nam phê chuẩn FCTC từ năm 2004.

Theo bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, Văn phòng WHO tại Việt Nam cho biết, chúng ta đang đối mặt với vấn đề nghiêm trọng, đó là giới trẻ có hành vi mới là sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Đây là điều cực kỳ nguy hiểm. Các sản phẩm này không chỉ chứa nicotine là chất độc mà còn là môi trường tốt để kẻ xấu trộn ma túy tổng hợp vào để kiếm lợi trên trẻ nhỏ. "Mọi người cần nâng cao ý thức để ngăn chặn nguy cơ với giới trẻ, trong đó có con em chúng ta", bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm nhấn mạnh.

Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm cho biết thêm, các sản phẩm thuốc lá đang gây ra 8 triệu ca tử vong mỗi năm, chiếm 14% số ca tử vong trên thế giới. Một điểm rất quan trọng là 8 triệu ca tử vong này lẽ ra không xảy ra nếu chúng ta loại trừ được sản phẩm thuốc lá. Chuyên gia WHO thông tin, thuốc lá cũng liên quan đến 11 loại ung thư khác nhau, trong đó chủ yếu là ung thư phổi. Tại Việt Nam, ung thư phổi là bệnh ung thư đứng hàng đầu ở nam giới. Hút thuốc lá thụ động gây ra hàng triệu ca tử vong, trong đó trẻ em cũng là nạn nhân.

Giảm tỷ lệ hút thuốc lá

Thực tế, các sản phẩm thuốc lá mới có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe, đặc biệt là đối với não bộ đang phát triển của trẻ vị thành niên. Cộng đồng y tế toàn cầu cũng ghi nhận một số trường hợp tổn thương phổi do thuốc lá điện tử.

Là một bác sĩ thường xuyên phải tiếp nhận điều trị cho nhiều bệnh nhân ngộ độc từ thuốc lá điện tử, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Người sử dụng có thể tự ý tăng tỷ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác để sử dụng nên khó bị phát hiện. Không chỉ nicotine mà còn nhiều chất khác có hại cho sức khỏe người dùng. Chi phí điều trị cho những ca ngộ độc thuốc lá điện tử trộn ma túy cấp tính tiêu tốn trung bình từ 10 triệu đồng đến hàng trăm triệu đồng. Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cũng cho rằng, Việt Nam cần khẩn cấp cấm việc sản xuất, lưu hành thuốc lá điện tử. Như vậy mới phòng tránh được một loạt vấn đề lớn và nghiêm trọng về sức khỏe với người dân.

Bà Phan Thị Hải, Phó giám đốc phụ trách Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, có 25 căn bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá như: Đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi... là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam. Về gánh nặng kinh tế do sử dụng thuốc lá, ước tính năm 2020, người Việt dành 49.000 tỷ đồng/năm để mua thuốc lá. Ước tính sơ bộ của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam, năm 2022, tổng chi phí liên quan đến khám, chữa bệnh, ốm đau, tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng/năm.

Đại diện Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho rằng, việc cho phép bán các sản phẩm thuốc lá mới là đi ngược lại các nguyên tắc giảm cung cấp sản phẩm thuốc lá và giảm nhu cầu của FCTC mà Việt Nam là thành viên. Việc cho phép bán các sản phẩm thuốc lá mới này cũng đi ngược lại với mục tiêu giảm cung cấp và giảm sử dụng các sản phẩm thuốc lá quy định tại Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030 và Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Việc cho phép các sản phẩm thuốc lá mới lưu hành cũng sẽ làm tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá trở lại, gây khó khăn cho công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá và nỗ lực cai nghiện thuốc lá; tốn kém về cả nhân lực và tài chính, ảnh hưởng đến phát triển bền vững của đất nước.