Thúc đẩy quan hệ giữa Phi-li-pin với Mỹ và Ca-na-đa

Phát biểu ý kiến trước thềm chuyến thăm, Tổng thống A-ki-nô tuyên bố sẽ nắm lấy cơ hội này để tăng cường hợp tác với Mỹ và Ca-na-đa vì mục tiêu chung, cũng như kêu gọi các doanh nghiệp hai nước trên đầu tư nhiều hơn vào Phi-li-pin. Tại chặng dừng chân ở TP Chi-ca-gô, bang I-li-noi, vùng đô thị lớn thứ ba tại Hoa Kỳ với hơn 9,5 triệu dân trong đó có tới 90 nghìn người Phi-li-pin sinh sống, Tổng thống A-ki-nô cam kết sẽ tạo thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có Mỹ tới Phi-li-pin làm ăn kinh doanh. Về phần mình, các doanh nghiệp Mỹ bày tỏ hài lòng được hợp tác với Phi-li-pin và làm việc với lực lượng lao động thông minh và chăm chỉ của nước này; đồng thời, quan tâm thúc đẩy đầu tư vào thị trường gần 100 triệu dân đang phát triển ở Đông – Nam Á.Tuy nhiên họ nhấn mạnh, Phi-li-pin cần cải thiện hệ thống kết nối, mở rộng các tuyến đường cao tốc, cải cách hành chính mạnh mẽ, nâng cấp hệ thống đường sắt và tăng cường kết nối với chuỗi phân phối toàn cầu.

Rời Mỹ, Tổng thống Phi-li-pin A-ki-nô thăm cấp nhà nước Ca-na-đa ba ngày. Đây là chuyến thăm cấp nhà nước lần đầu của một vị Tổng thống Phi-li-pin đến Ca-na-đa kể từ sau chuyến thăm của Tổng thống Ph. Ra-mốt năm 1997. Phi-li-pin là đối tác thương mại lớn thứ sáu của Ca-na-đa ở Đông – Nam Á, với kim ngạch thương mại hai chiều đạt 1,8 tỷ USD trong năm 2014 và là một thị trường ưu tiên trong Kế hoạch Hành động thị trường toàn cầu của Ca-na-đa. Nhân chuyến thăm, Thủ tướng Ca-na-đa X.Ha-pơ và Tổng thống Phi-li-pin A-ki-nô đã công bố hàng loạt sáng kiến mới nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ hai nước, nhất là thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực thương mại – đầu tư, phát triển và an ninh. Về thương mại, hai nhà lãnh đạo tuyên bố khởi động nghiên cứu tiềm năng thỏa thuận thương mại tự do (FTA) và đàm phán nâng cấp thỏa thuận thúc đẩy và bảo hộ đầu tư (FIPA) được khởi xướng từ năm 1996. Ca-na-đa cam kết tạo điều kiện để Phi-li-pin tiếp cận Cơ sở thương mại và phát triển Ca-na-đa (CTDF), cơ quan thuộc Bộ Ngoại giao, ngoại thương và phát triển (DFATD) có chức năng hỗ trợ các nước đang phát triển trong đàm phán và triển khai các thỏa thuận thương mại – đầu tư với Ca-na-đa và các nước khác. Lãnh đạo hai nước cũng ký Khung trách nhiệm chung năm năm (đến tháng 2-2020), tái khẳng định nền tảng hợp tác bền vững, hiệu quả và minh bạch trong lĩnh vực trợ giúp phát triển. Trong lĩnh vực an ninh, Ca-na-đa công bố ba sáng kiến với tổng nguồn quỹ 3,58 triệu USD tăng cường hợp tác với Phi-li-pin nhằm đối phó các mối đe dọa khu vực và toàn cầu, trong đó có sáng kiến về xây dựng khả năng thu thập, phân tích và chia sẻ thông tin về an ninh biển với INTERPOL.Về tình hình Biển Đông, phát biểu ý kiến tại cuộc họp báo chung với Thủ tướng Ca-na-đa Ha-pơ, Tổng thống A-ki-nô nhấn mạnh, việc bảo đảm quyền tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông có ý nghĩa cực kỳ quan trọng và là lợi ích của các nước trong khu vực. Đây là khu vực có tầm quan trọng sống còn không chỉ với Đông – Nam Á mà với cả cộng đồng quốc tế. Thủ tướng Ha-pơ cho rằng, không nên có những hành động khiêu khích và đơn phương tại khu vực này, đồng thời chỉ rõ tất cả các bên cần tôn trọng các trách nhiệm quốc tế cũng như bất cứ phán quyết nào của quốc tế về vấn đề này.

Một trong những trọng tâm trong hành trình thăm Mỹ và Ca-na-đa của Tổng thống A-ki-nô là nội dung các cuộc tiếp xúc với đông đảo cộng đồng người Phi-li-pin tại Bắc Mỹ. Tổng thống A-ki-nô nhấn mạnh, năm 2014 Phi-li-pin đạt mức tăng trưởng GDP 6,3%, cao hàng đầu khu vực và thế giới và Chính phủ đang nỗ lực nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 7% trong năm nay. Ông kêu gọi kiều dân Phi-li-pin đầu tư mạnh mẽ vào trong nước và cam kết tạo thuận lợi hơn cho cộng đồng người Phi-li-pin ở nước ngoài về nước đầu tư, kinh doanh và đóng góp cho sự phát triển chung của đất nước.

Giới quan sát nhận định, toàn bộ những thỏa thuận và cam kết đạt được nhân chuyến thăm của Tổng thống Phi-li-pin A-ki-nô tới Mỹ và Ca-na-đa vừa qua góp phần tích cực giúp chính quyền Ma-ni-la thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, củng cố an ninh, quốc phòng, qua đó giúp đảng Tự do cầm quyền của Tổng thống A-ki-nô giành thêm lợi thế trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2016.