Thủ tướng: Xử lý văn bản 'cài cắm lợi ích', 'không quản được thì trói'

Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng phát biểu tại cuộc làm việc.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng, Tổ trưởng Tổ công tác của Thủ tướng nhấn mạnh nội dung này tại buổi kiểm tra chiều 22/3 với 12 Bộ, cơ quan về việc xây dựng, trình ban hành và ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh đã có hiệu lực và sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2019.

Mở đầu cuộc làm việc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng cho biết Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa chủ trì cuộc họp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, trong đó nhấn mạnh nhiệm vụ tập trung hoàn thiện thể chế, xây dựng các văn bản còn nợ đọng để hướng dẫn các luật, pháp lệnh.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhắc lại tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng về công tác này, với 5 nội dung.

Thứ nhất, các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ phải trực tiếp chỉ đạo, tập trung các nguồn lực, nâng cao chất lượng, bảo đảm tiến độ chương trình xây dựng luật, pháp lệnh cũng như các văn bản quy định chi tiết thi hành.

Thứ hai, các thành viên Chính phủ nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc xem xét, cho ý kiến với các dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.

“Vừa qua, các Bộ được giao chủ trì xây dựng các luật, pháp lệnh và các văn bản hướng dẫn đã tích cực hoàn thành nhưng Thủ tướng nhắc các Bộ trưởng phải xem xét kỹ, tránh việc khi ban hành có những nội dung không thực tiễn, không đi vào cuộc sống, có sự chồng chéo, gây phiền hà, khó khăn hơn, thủ tục trói buộc hơn, không quản được thì trói, không quản được thì buộc. Thủ tướng nhắc đây là vấn đề rất quan trọng”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh.

Thứ ba, Bộ Tư pháp tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng thẩm định các dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.

“Vừa qua chúng ta đã cắt bỏ nhiều điều kiện kinh doanh, thủ tục kiểm tra chuyên ngành nhưng việc gây khó khăn cho doanh nghiệp vẫn còn, hay cắt điều kiện kinh doanh nhưng biến tướng thành quy chuẩn, tiêu chuẩn”, Tổ trưởng Tổ công tác phát biểu.

Đặc biệt, Bộ Tư pháp phải có cách thức hiệu quả, sâu sát và thẳng thắn hơn trong việc kiểm tra đối với các thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương; kịp thời phát hiện và kiến nghị xử lý văn bản có quy định trái pháp luật hoặc cài cắm bảo vệ lợi ích của ngành, địa phương, không vì lợi ích chung, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, cản trở sự phát triển kinh tế – xã hội.

Thứ tư, các Bộ, cơ quan ngang Bộ phải coi việc rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật thuộc ngành, lĩnh vực được phân công là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên; kịp thời phát hiện và xử lý các quy định trái pháp luật không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế – xã hội.

Theo Bộ trưởng, các văn bản khi trình Quốc hội nói chung là tốt, nhưng có những vấn đề khi ban hành nghị định hướng dẫn thì vướng. Ví dụ, liên quan tới Luật Quy hoạch, hiện nay việc triển khai đang rất vướng.

Thứ năm, từng cán bộ làm công tác thể chế, kể cả cấp chuyên viên, cấp vụ đều phải trách nhiệm, tâm huyết, tận tâm, công tâm, khách quan; tham mưu, đề xuất phải xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, từ đòi hỏi của cuộc sống; phải tháo gỡ giải quyết được những khó khăn, vướng mắc về thể chế đang gặp phải, không cài cắm lợi ích công vụ, lợi ích ngành, địa phương.

Các thành viên Tổ công tác tại cuộc họp.

Theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, thời gian qua các Bộ, cơ quan đã nỗ lực xử lý tốt vấn đề văn bản nợ đọng, nhưng nếu không nỗ lực thường xuyên thì việc chậm trễ, nợ đọng sẽ quay lại và trở thành rào cản với tăng trưởng.

“Một số văn bản được ban hành mà tính khả thi chưa cao. Một số văn bản gây tranh cãi, thậm chí phản ứng mạnh mẽ, những nội dung nhạy cảm không đánh giá hết tác động. Thông tư 08, 09 năm 2018 về nhập khẩu phế liệu gây ách tắc, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã xử lý rất nhanh, nhưng Thủ tướng phải ra văn bản yêu cầu hủy bỏ, không nên để như vậy, trách nhiệm của ngành rất lớn”, Tổ trưởng Tổ công tác nói.

Hiện các Bộ, cơ quan còn nợ đọng 16 văn bản hướng dẫn chi tiết thi hành luật, pháp lệnh có hiệu lực từ 1/1/2019, gồm 14 nghị định, 1 quyết định và 1 thông tư. Ngoài ra, từ 1/7/2019, có thêm 16 luật, pháp lệnh sẽ có hiệu lực, nếu không đẩy nhanh tiến độ xây dựng thì sẽ tiếp tục có thêm các văn bản hướng dẫn bị nợ đọng.

Bảng: Tình hình nợ đọng văn bản của các Bộ, cơ quan và yêu cầu xây dựng văn bản có hiệu lực từ 1/7/2019

Tổ trưởng Tổ công tác đề nghị các Bộ, cơ quan nêu rõ lý do chậm trễ, các khó khăn, vướng mắc ở đâu, đồng thời phải nêu giải pháp khắc phục và “chốt” thời gian cuối cùng để hoàn thành các dự thảo văn bản.

Còn kẽ hở để một số doanh nghiệp lợi dụng, tổn hại lợi ích chung

Với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tổ trưởng Tổ công tác lưu ý nhiệm vụ xây dựng Nghị định về Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa để thực hiện Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hiện đã chậm tới 1 năm 5 tháng 20 ngày.

Cùng với đó là Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Quy hoạch. “Hiện các ngành đều kêu rất vướng. Những quy hoạch đang làm dở có làm tiếp không, làm rồi có phê duyệt không, đã phê duyệt rồi có được điều chỉnh bổ sung không?”, Tổ trưởng Tổ công tác nêu thực tế và lưu ý thêm, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã đề cập rất nhiều lần về các quy định chuyển tiếp như thế nào để tháo gỡ các vướng mắc trong thực tế.

Với Bộ Công Thương, Tổ trưởng Tổ công tác lưu ý về những kẽ hở chính sách để một số doanh nghiệp lạm dụng vị thế khống chế thị trường, làm tổn hại đến lợi ích chung của xã hội. Rồi tình trạng kiểm tra chuyên ngành “trong lô hàng thì chọn cái áo tốt nhất, đắt nhất để lấy mẫu, lấy rồi không trả lại”, hay đáng ra chỉ lấy đủ mẫu theo quy định thì cán bộ lại lấy nhiều hơn, vượt số mẫu cần thiết.

“Bộ Công Thương từng được nhắc đến là bộ tiên phong trong cắt giảm điều kiện kinh doanh, nhưng giờ nếu sinh ra việc kiểm tra chuyên ngành mà gây khó khăn cho doanh nghiệp ngược lại thì rất nguy hiểm”, Tổ trưởng Mai Tiến Dũng lưu ý.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cũng nêu rõ, với các văn bản hướng dẫn thi hành Luật An ninh mạng do Bộ Công an chủ trì, tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng là “không cần vội”, phải lấy ý kiến, đánh giá tác động rất kỹ. Thủ tướng đã cho phép lùi thời hạn trình các văn bản này, với yêu cầu vừa phải bảo đảm an ninh quốc gia, vừa bảo đảm các điều kiện phát triển kinh tế – xã hội.

Còn Bộ Tài chính cần sớm xây dựng các biểu thuế mới để thực hiện các hiệp định thương mại, việc này có ảnh hưởng rất lớn, tiến độ là hết sức quan trọng, Thủ tướng rất quan tâm, “nếu chậm sẽ rất kẹt cho các doanh nghiệp”.

Kết luận buổi kiểm tra, Tổ trưởng Tổ công tác nêu rõ tinh thần là chậm nhất tới 15/4, các Bộ phải trình các dự thảo, VPCP sẽ xử lý, trình Chính phủ ban hành để tới 15/5 không còn văn bản nợ đọng, nếu còn nợ đọng thì chỉ nợ đọng với các văn bản thi hành Luật An ninh mạng, Luật Tín ngưỡng, tôn giáo vì đây là những vực rất nhạy cảm, cần rất thận trọng.

“Trong 16 văn bản nợ đọng, có 3 loại văn bản rất cần tháo gỡ sớm cho tăng trưởng. Đó là nghị định về thanh toán nhà đầu tư BT; việc xây dựng các biểu thuế khi tham gia Hiệp định CPTPP; thứ ba là các văn bản liên quan tới Luật Quy hoạch”, Tổ trưởng Tổ công tác nêu rõ.

“VPCP làm chậm thì VPCP chịu trách nhiệm, nếu các Bộ chậm thì các Bộ chịu trách nhiệm, rất sòng phẳng như vậy. Chúng tôi sẽ báo cáo đầy đủ tại phiên họp Chính phủ tháng 3 để các Bộ trưởng biết Bộ nào đã hứa thời hạn thế nào, làm được đến đâu”, Tổ trưởng Tổ công tác phát biểu.