Khó khăn trong thu hồi nợ đọng thuế xuất nhập khẩu

- Tính đến trung tuần tháng 10, tổng số nợ chuyên thu quá hạn (nợ đọng thuế xuất nhập khẩu - XNK) đối với các tờ khai đã thông quan tại Cục Hải quan tỉnh là hơn 171 tỷ đồng. Trong đó, số đã thực hiện khoanh nợ là 93,9 tỷ đồng, số nợ cần phải thu là khoảng 77,1 tỷ đồng. Thời gian qua, mặc dù Cục Hải quan tỉnh đã áp dụng nhiều biện pháp nhưng việc thu hồi nợ đọng thuế XNK vẫn đang là bài toán khó.

Năm 2024, chỉ tiêu thu hồi nợ mà Cục Hải quan tỉnh giao cho các chi cục hải quan trực thuộc là 31,692 tỷ đồng, trong đó nợ khó thu là 22,9 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến ngày 16/10, các đơn vị chỉ thu được hơn 7,5 tỷ đồng.

Tỷ lệ thu hồi nợ đạt thấp

Ngay từ đầu năm 2024, việc triển khai thực hiện công tác quản lý, thu hồi nợ đọng thuế XNK đã được các chi cục hải quan thuộc Cục Hải quan tỉnh quan tâm thực hiện như: kiện toàn tổ đôn đốc và thu hồi nợ thuế và thu khác do lãnh đạo chi cục làm tổ trưởng; cắt cử 1 cán bộ chuyên trách đảm nhiệm theo dõi, tham mưu để triển khai công việc và đôn đốc doanh nghiệp trả nợ; xây dựng kế hoạch, rà soát các doanh nghiệp nợ đọng thuế XNK, triển khai, áp dụng các biện pháp đôn đốc, thu hồi nợ đọng… Tuy vậy, đến ngày 16/10, số tiền nợ đọng thuế XNK thu hồi được của cơ quan hải quan tỉnh vẫn rất thấp.

Như tại Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế (CKQT) Hữu Nghị, đến 16/10, tổng số nợ thuế chuyên thu quá hạn là 103,74 tỷ đồng nhưng chi cục mới thu hồi được hơn 5,3 tỷ đồng.

Ông Phùng Văn Ba, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan CKQT Hữu Nghị cho biết: Nợ phát sinh trong năm 2024 của chi cục không nhiều, hầu hết các khoản nợ đọng chủ yếu phát sinh từ các năm trước. Chi cục đã thực hiện quyết liệt các biện pháp đôn đốc thu hồi nhưng kết quả vẫn còn thấp. Nguyên nhân do nhiều doanh nghiệp nợ đọng thuế đã tạm ngừng kinh doanh, ngừng hoạt động, giải thể và không còn ở địa chỉ đã đăng ký kinh doanh...

Theo thống kê của Phòng Thuế XNK, Cục Hải quan Lạng Sơn, các khoản nợ đọng thuế XNK đã thông quan chủ yếu phát sinh tại Chi cục Hải quan CKQT Hữu Nghị (hơn 300 hồ sơ nợ thuế) và Chi cục Hải quan Ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng do ấn định thuế mặt hàng nguyên liệu thuốc bắc, xe máy, linh kiện xe máy… từ nhiều năm trước.

Qua trao đổi với lãnh đạo một số chi cục hải quan trong tỉnh, chúng tôi được biết, công tác thu hồi nợ đọng thuế XNK gặp nhiều khó khăn. Trước hết là thời gian doanh nghiệp nợ thuế đã lâu, những thông tin về người đại diện pháp luật, giám đốc doanh nghiệp, người góp vốn của doanh nghiệp nợ thuế không rõ ràng về địa chỉ, nhân thân… nên cơ quan hải quan không thể gửi thông báo nợ thuế cũng như áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định về quản lý thuế.

Tiếp nữa là khi cơ quan hải quan đi xác minh tài sản của những doanh nghiệp nợ đọng thuế XNK thì nhiều doanh nghiệp đã giải thể, tài sản hầu hết đã chuyển đổi chủ sở hữu nên không thể triển khai giải pháp kê biên tài sản. Còn đối với những doanh nghiệp nợ đọng thuế có thể xác minh được trị giá tài sản thì lại không thể xác minh được số góp vốn của các thành viên liên quan nên việc thực hiện cưỡng chế bằng biện pháp kê biên tài sản cũng chưa thể thực hiện.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, việc thu hồi nợ đọng thuế XNK của cơ quan hải quan tỉnh đạt hiệu quả chưa cao một phần nữa là do công tác phối hợp giữa địa phương nơi doanh nghiệp đăng ký kinh doanh, giữa các ngân hàng thương mại, giữa các lực lượng chức năng khác… với cơ quan hải quan của tỉnh còn hạn chế; các địa phương, ngân hàng và cơ quan chức năng khác chưa hỗ trợ tích cực cho yêu cầu quản lý và thu hồi nợ đọng thuế XNK.

Đơn cử như việc phối hợp với các ngân hàng xác minh tài khoản của đại diện pháp luật doanh nghiệp nợ đọng thuế để phong tỏa tài sản nhằm triển khai hoạt động cưỡng chế thuế thường khó thực hiện do những quy định bảo mật từ phía ngân hàng.

Ông Bế Thái Hưng, Phó Trưởng Phòng Thuế XNK, Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết: Qua nắm tình hình và xác minh các doanh nghiệp nợ đọng thuế XNK thì thời điểm này, các doanh nghiệp nợ đọng cơ bản đều tạm dừng hoạt động, nhất là những doanh nghiệp nợ tiền thuế XNK mặt hàng thuốc bắc, mặt hàng xe máy. Còn những doanh nghiệp đang hoạt động thì cũng đang có những khoản nợ tiền thuế lớn khác đối với cơ quan thuế nội địa; các doanh nghiệp này cũng cam kết sẽ trả nợ nhưng trả theo hình thức trả dần hằng tháng với số tiền rất nhỏ. Do vậy tỷ lệ thu hồi nợ đọng thuế XNK hằng năm đạt thấp.

Kiên trì thực hiện các biện pháp thu hồi

Trước những khó khăn trên, Cục Hải quan Lạng Sơn xác định phải kiên trì trong thực hiện thu hồi nợ đọng thuế XNK. Theo đó, hằng năm, lãnh đạo Cục Hải quan tỉnh chỉ đạo các chi cục, đơn vị nghiệp vụ tập trung rà soát tất cả các doanh nghiệp đang có nợ thuế quá hạn, đánh giá chi tiết từng khoản nợ, tình trạng thực tế của doanh nghiệp nợ… để xây dựng kế hoạch thu nợ đối với từng doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Hữu Vượng, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết: Lãnh đạo Cục Hải quan tỉnh thường xuyên chỉ đạo các chi cục, các phòng nghiệp vụ trực thuộc tổ chức xác minh thông tin cá nhân là chủ doanh nghiệp, đại diện pháp luật, các thành viên góp vốn chủ chốt… của các doanh nghiệp đang nợ đọng thuế XNK. Qua đó có thông tin đầy đủ để ban hành thông báo nợ thuế, văn bản cưỡng chế thu nợ, thực hiện xác minh tài sản và đặc biệt là phối hợp với cơ quan công an để thực hiện tạm hoãn xuất nhập cảnh đối với cá nhân là chủ doanh nghiệp, đại diện pháp luật hoặc các thành viên góp vốn chủ chốt… chây ì, không thực hiện nghĩa vụ ngân sách nhà nước.

Song song với đó, cơ quan hải quan tỉnh tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các ngân hàng, cơ quan chức năng khác để thực hiện biện pháp cưỡng chế thu hồi nợ thuế như: trích tiền từ tài khoản, phong tỏa tài khoản, ngừng sử dụng hóa đơn… của chủ doanh nghiệp đang nợ thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế; tiếp tục đăng công khai thông tin nợ thuế XNK của các doanh nghiệp đang nợ đọng thuế XNK.

Bên cạnh đó, để chống thất thu và thu hồi số thuế nợ đọng từ các doanh nghiệp chây ỳ, cơ quan hải quan tỉnh phối hợp với các cơ quan hải quan trên toàn quốc dừng làm thủ tục hải quan đối với doanh nghiệp nợ đọng thuế XNK; thông báo tình trạng nợ đọng thuế XNK của doanh nghiệp đến các sở kế hoạch và đầu tư (nơi doanh nghiệp đăng ký kinh doanh) để nắm thông tin cụ thể về doanh nghiệp, từ đó lưu ý tạm dừng cấp phép thành lập doanh nghiệp mới cho các cá nhân là những thành viên chủ chốt của các doanh nghiệp đang nợ đọng thuế XNK.

Ngoài các biện pháp mạnh nhằm đốc thu tiền nợ đọng thuế XNK quá hạn đã và đang thực hiện, hiện nay cơ quan hải quan tỉnh Lạng Sơn đang tiếp tục cử cán bộ đến những địa phương mà doanh nghiệp nợ tiền thuế có trụ sở đăng ký kinh doanh để phối hợp với chính quyền, công an địa phương xác minh, truy tìm người đại diện pháp luật của các doanh nghiệp nợ đọng thuế quá hạn, từ đó đưa ra biện pháp cưỡng chế thu hồi nợ phù hợp.

Có thể thấy, việc tìm lời giải cho bài toán thu hồi nợ đọng thuế XNK của cơ quan hải quan tỉnh Lạng Sơn vẫn đang gặp nhiều khó khăn nhưng Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn vẫn đang kiên trì triển khai các giải pháp để thu hồi tiền nợ đọng thuế XNK của các doanh nghiệp cho ngân sách nhà nước.