Thông qua Luật Tố cáo (sửa đổi), giữ hình thức tố cáo như Luật hiện hành

Sáng 12-6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Tố cáo (sửa đổi) với 468/469 đại biểu tán thành, chiếm tỷ lệ 96,1%. Có một đại biểu không tán thành (0,21%).

Ngày 24-5, Quốc hội đã thảo luận tại Hội trường về dự thảo Luật Tố cáo (sửa đổi). Ngay sau phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Ủy ban Pháp luật phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo và các cơ quan, tổ chức hữu quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, lấy ý kiến các bộ, ngành, cơ quan hữu quan về các nội dung có liên quan trong dự thảo Luật.

Sáng nay, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định đã trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Luật Tố cáo (sửa đổi) với nhiều nội dung liên quan đến hình thức tố cáo; trình tự, thủ tục giải quyết tố cáo; bảo vệ người tố cáo…

Hình thức tố cáo là một trong những nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội phát biểu tại hội trường. Theo đó, đa số ý kiến đề nghị giữ hình thức tố cáo như Luật hiện hành là tố cáo bằng đơn và tố cáo trực tiếp để bảo đảm tính khả thi. Tuy nhiên, cũng có một số ý kiến đề nghị mở rộng hình thức tố cáo qua thư điện tử, fax, điện thoại, tin nhắn điện thoại…

Trả lời về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội, giữ hình thức tố cáo như Luật hiện hành. Đối với những thông tin có nội dung tố cáo được phản ánh không theo hình thức nêu trên, nếu có nội dung rõ ràng về người có hành vi vi phạm pháp luật, có tài liệu, bằng chứng cụ thể về hành vi vi phạm pháp luật thì cơ quan tiếp nhận thông tin phải tiến hành việc kiểm tra, thanh tra, xử lý theo thẩm quyền hoặc chuyển đến cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét giải quyết, xử lý để không bỏ sót, bỏ lọt các hành vi vi phạm pháp luật (Điều 25 của dự thảo Luật).

Kết quả Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Tố cáo (sửa đổi).

Về trình tự, thủ tục giải quyết tố cáo, có ý kiến đề nghị bỏ đoạn 2, điểm d, khoản 1, Điều 29 để tránh tạo ra sự phân biệt đối xử giữa người tố cáo nói chung và người tố cáo xuất phát từ vụ việc khiếu nại. Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, thực trạng khá phổ biến hiện nay là nhiều đơn tố cáo xuất phát từ vụ việc khiếu nại đã được giải quyết đúng trình tự, thủ tục, thẩm quyền theo quy định của pháp luật, người khiếu nại không đồng ý, chuyển sang tố cáo người giải quyết khiếu nại nhưng không cung cấp được bằng chứng, thông tin chứng minh hành vi vi phạm, khiến cho tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, khó giải quyết dứt điểm. Do đó, việc bổ sung quy định này vào dự thảo Luật là cần thiết để khắc phục tình trạng nói trên, đáp ứng yêu cầu giải quyết tố cáo hiện nay.

Tại phiên thảo luận về Luật Tố cáo (sửa đổi) trước đó, có ý kiến đề nghị không nên quy định về rút tố cáo. Có ý kiến đề nghị chỉ cho phép rút tố cáo trong giai đoạn xác minh nội dung tố cáo để hạn chế tình trạng lạm dụng quyền rút tố cáo để gây rối trật tự công cộng. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, việc tố cáo và rút tố cáo là quyền của cá nhân người tố cáo, được pháp luật bảo đảm. Tuy nhiên, để chặt chẽ trong quy định về rút tố cáo, tránh việc rút tố cáo do bị dụ dỗ, mua chuộc, ép buộc hoặc rút tố cáo để trốn tránh trách nhiệm do cố ý tố cáo sai sự thật, gây thiệt hại cho cơ quan, tổ chức, cá nhân như ý kiến đại biểu nêu, dự thảo Luật đã quy định cụ thể điều kiện, yêu cầu của việc rút tố cáo, trách nhiệm giải quyết tố cáo khi hành vi bị tố cáo vẫn có dấu hiệu vi phạm pháp luật, việc xử lý hành vi cố ý tố cáo sai sự thật kể cả trong trường hợp rút tố cáo.

Với những nội dung liên quan đến bảo vệ người tố cáo tại chương VI của Luật, về đối tượng và phạm vi bảo vệ (Điều 47), có ý kiến đề nghị giữ đối tượng được bảo vệ như Luật hiện hành. Một số ý kiến đề nghị bổ sung đối tượng được bảo vệ là người cung cấp thông tin, người làm chứng, người nắm giữ các tài liệu quan trọng liên quan đến nội dung tố cáo, người trực tiếp xác minh và người giải quyết tố cáo…

Trả lời vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết: Điều 47 của dự thảo Luật xác định đối tượng được bảo vệ theo hướng làm rõ phạm vi “ người thân thích của người tố cáo”trong quy định của Luật hiện hành. Quy định này vừa kế thừa Luật hiện hành, vừa bảo đảm tính cụ thể, chặt chẽ của điều luật, đồng thời tập trung nguồn lực cho công tác bảo vệ, bảo đảm tính khả thi, đáp ứng yêu cầu giải quyết tố cáo. Đối với các đối tượng khác, pháp luật hiện hành vẫn có đủ cơ chế để bảo vệ khi quyền, lợi ích hợp pháp của họ bị xâm phạm.

Về ý kiến đề nghị bổ sung quy định về bảo vệ người tố cáo tại nơi cư trú, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết: việc xác định nội dung bảo vệ tại Chương VI là căn cứ vào các quyền và lợi ích hợp pháp của người được bảo vệ mà không phụ thuộc vào địa điểm cần bảo vệ. Do đó, xin được chỉnh lý khoản 3, Điều 47 của dự thảo Luật theo hướng không quy định về địa điểm bảo vệ.

Một số ý kiến đề nghị quy định cụ thể về chế tài, trách nhiệm bồi thường thiệt hại, khen thưởng và xử lý vi phạm pháp luật về tố cáo. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, đây là các vấn đề đã được các luật có liên quan trong từng lĩnh vực điều chỉnh, do đó, không quy định lại nội dung này trong dự thảo Luật.

Ngoài các nội dung nêu trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội và chỉnh lý cụ thể trong dự thảo Luật. Luật Tố cáo (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ 1-1-2019.