Thống kê Việt Nam tăng cường hội nhập quốc tế

Kể từ những ngày đầu mới thành lập (1946) đến nay, sau gần 65 năm, hoạt động hợp tác quốc tế của Tổng cục Thống kê luôn được chú trọng và ngày càng phát triển. Trong những ngày đầu, thống kê Việt Nam đã nhận được nhiều sự giúp đỡ của các chuyên gia thống kê Liên Xô, Trung Quốc và các nước khác về phương pháp luận thống kê cũng như về kinh nghiệm giảng dạy, đào tạo cán bộ thống kê.

Không chỉ được trợ giúp về chuyên môn, nghiệp vụ, thống kê Việt Nam còn nhận được sự trợ giúp về cơ sở vật chất kỹ thuật từ các nước bạn Liên Xô, Trung Quốc, CHDC Đức, Tiệp Khắc… Trong đó, dàn máy tính điện tử Minsk 32 của Liên Xô, là một trong hai dàn máy tính hiện đại nhất Việt Nam lúc bấy giờ và hai dàn máy tính Mini 6 hiện đại của Cộng hòa Pháp, sau khi máy tính Minsk 32 hết thời hạn sử dụng, đánh dấu sự phát triển về chất trong xử lý thông tin của thống kê Việt Nam giai đoạn 1970-1980.

Trong thời kỳ đổi mới, thống kê Việt Nam đã ngày càng hội nhập sâu, rộng vào hoạt động của thống kê thế giới, góp phần vào thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển của Đảng và Nhà nước ta.

Với chủ trương tăng cường hội nhập để phát triển, Tổng cục Thống kê đã tích cực, chủ động tham gia các hoạt động thống kê quốc tế trong khuôn khổ thống kê Liên hợp quốc (UNSD), các tổ chức của Liên hợp quốc như UNDP, UNFPA, UNIDO, FAO, UNESCO, UNICEF, ILO và các tổ chức quốc tế khác như WB, ADB, Viện Thống kê Quốc tế (ISI)… Trong đó có việc đáp ứng các nhu cầu thông tin thống kê, góp phần để Chính phủ Việt Nam hoàn thành tốt nghĩa vụ là thành viên Liên hợp quốc.

Các số liệu thống kê của Việt Nam phục vụ giám sát thực hiện các mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDGs) của Liên hợp quốc được các tổ chức quốc tế sử dụng, đánh giá cao và Tổng cục Thống kê đã hoàn thành tốt vai trò là điều phối quốc gia trong Hệ thống phổ biến số liệu chung (GDDS) của IMF.

Đặc biệt, thống kê Việt Nam đã tham gia tích cực vào các hoạt động thống kê khu vực ASEAN, ESCAP, Đông Á và thường xuyên có những đóng góp quan trọng để thúc đẩy hoạt động thống kê khu vực.

Cùng với các hoạt động hợp tác đa phương, thống kê Việt Nam còn chủ động đẩy mạnh hợp tác song phương với thống kê các nước nhằm trao đổi kinh nghiệm và góp phần thắt chặt quan hệ hữu nghị trên quan điểm là bạn và đối tác tin cậy. Trên quan điểm đó, thống kê Việt Nam đã ký kết thỏa thuận tăng cường hợp tác song phương với thống kê nhiều nước như Lào, Nga, Trung Quốc, Hàn Quốc, Ba Lan, Cộng hòa Séc, Xlô-va-ki-a, Hung-ga-ri…

Thông qua các dự án hỗ trợ kỹ thuật, thống kê Việt Nam đã nhận được sự giúp đỡ to lớn của cộng đồng quốc tế về chuyên môn, nghiệp vụ và cơ sở vật chất, trong đó phải kể đến các dự án Hỗ trợ Tổng điều tra dân số của Quỹ dân số Liên hợp quốc (UNFPA); Dự án Hỗ trợ chuyển đổi từ hệ thống cân đối vật chất sang Hệ thống Tài khoản quốc gia của Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP); Tăng cường năng lực thống kê kinh tế (SIDA, Thụy Điển); Dự án 'Hỗ trợ giám sát phát triển kinh tế – xã hội' do UNDP tài trợ, nhằm nâng cao năng lực quốc gia trong việc giám sát các kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội (SEDP), các mục tiêu Phát triển Việt Nam (VDGs) và các mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ (MDGs); Dự án Hiện đại hóa thống kê Việt Nam của Ngân hàng Thế giới…

Với nỗ lực phấn đấu, cùng sự giúp đỡ, hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, của Chính phủ các nước, năng lực thống kê Việt Nam đã ngày càng được cải thiện, trước hết là trong việc áp dụng các phương pháp thống kê tiên tiến và xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật. Đồng thời, đội ngũ cán bộ thống kê ở cả Trung ương và địa phương ngày càng được nâng cao trình độ về chuyên môn, tin học, ngoại ngữ thông qua các khóa đào tạo, khảo sát, trao đổi kinh nghiệm được tổ chức ở trong và ngoài nước… Nhờ vậy, vị thế của thống kê Việt Nam trong cộng đồng quốc tế đã được nâng lên một cách rõ rệt.

Tuy nhiên, để hội nhập sâu rộng hơn nữa và tiếp tục nâng cao vị thế của mình trên trường quốc tế, thống kê Việt Nam còn rất nhiều việc phải làm. Trước hết, cần phải chủ động hơn nữa trong hoạt động hợp tác quốc tế, cũng như tham gia tích cực hơn trong việc thực hiện các cam kết đối với các nước và các tổ chức quốc tế. Trong xu thế thương mại hóa và toàn cầu hóa đòi hỏi cơ quan thống kê các nước phải hợp tác, cùng nghiên cứu để đưa ra các phương pháp thống kê phù hợp. Chính vì vậy, cộng đồng thống kê quốc tế đã khẳng định, hợp tác quốc tế là một trong bốn trụ cột của hội nhập thống kê đầu thế kỷ 21.

Theo đó, tăng cường hợp tác quốc tế là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành thống kê Việt Nam. Điều này đã được khẳng định trong Đề án đổi mới đồng bộ các hệ thống chỉ tiêu thống kê, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 312/QĐ-TTg ngày 2-3-2010.

Để đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thống kê, trước hết ngành thống kê phải thực hiện tốt nhiệm vụ bảo đảm thông tin phục vụ lãnh đạo, quản lý của Đảng và Nhà nước và cần thực hiện tốt những việc sau đây:

Một là, tập trung vào nhiệm vụ trọng tâm là tiếp thu phương pháp thống kê hiện đại và học tập kinh nghiệm thành công của các nước tiên tiến để hoàn thiện phương pháp nghiệp vụ chuyên môn thống kê, đổi mới và hoàn chỉnh các hệ thống chỉ tiêu thống kê phù hợp với tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế.

Hai là, đẩy mạnh trao đổi thông tin thống kê giữa nước ta với các nước, các tổ chức quốc tế, thực hiện đầy đủ cam kết về thống kê với các nước và các tổ chức quốc tế.

Ba là, tăng cường phổ biến thông tin thống kê nước ngoài và phương pháp luận, tiêu chuẩn quốc tế. Chủ động tham gia vào các diễn đàn thống kê khu vực và quốc tế, trước mắt là tổ chức thành công Hội nghị Thủ trưởng cơ quan thống kê các quốc gia thành viên ASEAN (AHSOM 11).

Bốn là, tăng cường kêu gọi và triển khai có hiệu quả các dự án hỗ trợ cho ngành thống kê.

Kỷ niệm Ngày thống kê thế giới lần thứ nhất (20-10-2010) cũng là lúc ngành thống kê Việt Nam đang hướng tới Kỷ niệm 65 năm Ngày thành lập

(6-5-1946 – 6-5-2011). Đây không chỉ là dịp tôn vinh những đóng góp của các thế hệ cán bộ thống kê, mà còn là dịp để cán bộ, công chức toàn ngành tổng kết, đánh giá và rút ra những bài học kinh nghiệm để thực hiện đổi mới thống kê Việt Nam, đưa vị thế thống kê Việt Nam lên tầm cao mới.