Thời điểm lịch sử để phát triển đột phá kinh tế tư nhân

Nghị quyết của Bộ Chính trị về kinh tế tư nhân sắp được ban hành sẽ định hướng quan điểm và nhận thức trong cả hệ thống chính trị về vai trò của kinh tế tư nhân như là động lực tăng trưởng quan trọng hàng đầu của đất nước.

Nghị quyết được kỳ vọng sẽ tạo tinh thần đổi mới, khí thế mới và sự hứng khởi, quyết tâm cao độ không chỉ ở khu vực kinh tế tư nhân mà trong toàn xã hội, đưa nền kinh tế phát triển đột phá, xây dựng nước ta trở thành quốc gia thịnh vượng và phát triển.

Chiều 21/3, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Báo Nhân Dân, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (HUBA) phối hợp tổ chức Hội thảo “Tháo gỡ bất cập chính sách để phát huy vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế Việt Nam”. Tham dự có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Phan Văn Mãi, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội; Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; Thái Thanh Quý, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chính sách, chiến lược Trung ương.

XÂY DỰNG NỀN HÀNH CHÍNH PHỤC VỤ

Hội thảo đã phác họa bức tranh toàn cảnh về kinh tế tư nhân ở nhiều góc nhìn khác nhau. Các diễn giả nêu nhiều ý kiến thực tiễn, góp tiếng nói cùng các cơ quan chức năng xây dựng dự thảo Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị sắp được ban hành.

Phát biểu ý kiến khai mạc hội thảo, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân Lê Quốc Minh cho biết: Để khơi dậy, phát huy tiềm năng, sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới, Bộ Chính trị sẽ ban hành Nghị quyết khuyến khích, hỗ trợ và định hướng sự phát triển của kinh tế tư nhân với những cải cách đột phá về thể chế, chính sách, môi trường kinh doanh để kinh tế tư nhân trở thành động lực tăng trưởng quan trọng hàng đầu của đất nước.

Toàn bộ ý kiến của các chuyên gia, doanh nghiệp tại hội thảo lần này sẽ được ban tổ chức gửi đến các cơ quan chức năng nhà nước nhằm đóng góp ý kiến cho dự thảo Nghị quyết về kinh tế tư nhân sắp được ban hành. Khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam hiện có khoảng 940 nghìn doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, đóng góp hơn 50% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước, tạo việc làm cho hơn 80% tổng số lao động trong cả nước.

Nhiều doanh nghiệp khẳng định được thương hiệu và năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế, góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam. Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Tập đoàn Du lịch-Hàng không Vietravel Nguyễn Quốc Kỳ cho rằng, thực tế thời gian qua, còn xảy ra tình trạng ứng xử chưa thật sự công bằng giữa các khu vực doanh nghiệp. Vì thế, ông Kỳ rất tâm đắc với nội dung bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng” của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Trong bài viết, Tổng Bí thư yêu cầu phải có những chính sách hỗ trợ hiệu quả hơn để kinh tế tư nhân tiếp cận nguồn lực một cách thuận lợi, công bằng, bình đẳng; đồng thời phải kiến tạo được nền hành chính “phục vụ doanh nghiệp” và đó là những điểm mấu chốt mà doanh nghiệp hết sức trông đợi. Theo ông Kỳ, muốn xây dựng được nền hành chính phục vụ, trước hết phải thay đổi nhận thức của những người làm công tác quản lý. Bên cạnh đó, khi xây dựng các cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân cần nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi ban hành.

Quá trình thực thi phải liên tục với mục tiêu cụ thể, mốc thời gian rõ ràng. Chính phủ có thể xem xét, nghiên cứu thành lập các tổ chuyên trách cấp Trung ương để việc triển khai chính sách mang lại hiệu quả. Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Cấn Văn Lực cho rằng, đóng góp của khối tư nhân vào GDP năm 2005 đạt hơn 47%, nhưng từ đó đến nay vẫn chỉ quanh quẩn ở mức 50% và chưa thể bứt lên.

Có nhiều nguyên nhân cả khách quan và chủ quan dẫn đến thực trạng này, nhưng Tiến sĩ Cấn Văn Lực nhấn mạnh vào hai điểm: Tư duy, nhận thức và quan điểm của cơ quan quản lý cũng như môi trường đầu tư- kinh doanh vẫn còn nhiều hạn chế, chưa thật sự bình đẳng giữa doanh nghiệp tư nhân và các khu vực doanh nghiệp khác. Để giải quyết những bất cập này, Tiến sĩ Cấn Văn Lực đề xuất đẩy nhanh hoàn thiện thể chế, tạo môi trường đầu tư-kinh doanh lành mạnh, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, trong đó hết sức quan tâm khâu thực thi.

Theo Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Cơ khí xây dựng thương mại Đại Dũng Trịnh Tiến Dũng, để thúc đẩy kinh tế tăng trưởng và phát triển bền vững, cần tập trung vào ba trụ cột: Đầu tư công và cơ sở hạ tầng trọng điểm, nhất là ở các thành phố lớn; thu hút FDI đi kèm với chính sách ưu đãi hợp lý và cơ chế giám sát hiệu quả để bảo đảm cân đối, tránh ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp trong nước; kinh tế tư nhân cần được quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho phát triển.

Để hiện thực hóa các mục tiêu này, Nhà nước cần triển khai đồng bộ các giải pháp như đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian cấp phép cho các dự án đầu tư; có chiến lược phát triển phù hợp và chính sách ưu đãi cho từng nhóm doanh nghiệp riêng biệt, từ doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp vừa và nhỏ đến các hộ kinh doanh cá thể. Nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cần được khuyến khích, ưu tiên hỗ trợ để phát huy nội lực.

Thay mặt đơn vị xây dựng dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Phó Cục trưởng Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể (Bộ Tài chính) Bùi Thu Thủy cho biết: Trong những vấn đề doanh nghiệp và chuyên gia kinh tế nêu tại hội thảo, nhiều vấn đề đã được Tổ soạn thảo nhận diện và đề xuất giải pháp tháo gỡ. Cụ thể, làm rõ nội dung “không hình sự hóa quan hệ kinh tế” để thực hiện được trong thực tế; có chính sách hỗ trợ cụ thể, phù hợp theo nhóm doanh nghiệp.

Dự thảo Nghị quyết đã đề xuất nhóm giải pháp hỗ trợ để doanh nghiệp lớn tham gia giải quyết vấn đề lớn của quốc gia thông qua cơ chế đặt hàng; hỗ trợ hình thành 1.000 doanh nghiệp quy mô vừa; đề xuất xem xét bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh và dự kiến miễn thuế 3 năm đầu thành lập cho doanh nghiệp; đề xuất doanh nghiệp vay vốn Quỹ Bảo lãnh tín dụng không phải thế chấp;…

Đây là lần đầu , dự thảo Nghị quyết có cách tiếp cận mới, với những nội hàm chính sách cụ thể để triển khai thực hiện ngay sau khi Nghị quyết được ban hành.

PHÁT TRIỂN ĐỘT PHÁ KINH TẾ TƯ NHÂN

Để tạo thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp, Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp tỉnh Bình Dương Mai Hữu Tín đề xuất, Nhà nước nên tập trung nâng tỷ lệ đầu tư cho phát triển cơ sở hạ tầng trong các năm tới, đồng thời ứng dụng Chính phủ điện tử một cách tích cực để xóa bỏ tình trạng “xin-cho” trong cấp phép.

Đồng thời, cần tập trung cho giáo dục, coi đây là quốc sách hàng đầu và huy động mọi nguồn lực trong xã hội để phát triển giáo dục, biến nguồn lực về con người - tài nguyên quý giá nhất của đất nước hơn 100 triệu dân, thành giá trị. Ông Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPPG) cho biết, doanh nghiệp nhà nước sở hữu nhiều diện tích mặt bằng kinh doanh trung tâm thương mại lớn, tại vị trí đắc địa nhưng khai thác chưa hiệu quả, trong khi doanh nghiệp chật vật không có nổi mặt bằng, dẫn đến tình trạng “người có không cần, người cần lại không có”.

Ông đề xuất giải pháp nên cân nhắc bàn giao cho tư nhân một số mặt bằng, tạo sự bình đẳng cho kinh tế tư nhân tiếp cận các bất động sản đặc thù và đội ngũ doanh nhân sẵn sàng chia sẻ trách nhiệm cùng với Nhà nước.

Đại diện khối hợp tác xã, một thành phần quan trọng của kinh tế tư nhân, ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam, Tổng Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã Thành phố Hồ Chí Minh (Saigon Co.op) kiến nghị Chính phủ sớm hoàn thiện nền tảng pháp lý cho hoạt động của hợp tác xã.

Hiện nay, kinh tế tập thể và hợp tác xã có nguồn lực từ khối tư nhân, xã hội vẫn coi hợp tác xã là đơn vị của Nhà nước, trong khi chính Nhà nước lại cho rằng hợp tác xã không quản lý vốn nhà nước. Đây là rào cản lớn nhất cho sự phát triển của hợp tác xã. Theo Tiến sĩ Nguyễn Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Kinh tế Việt Nam, đây là giai đoạn có tính chất lịch sử để phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam.

Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, kinh tế tư nhân có sứ mệnh mới, trở thành động lực quan trọng nhất của tăng trưởng và phát triển kinh tế, bảo đảm năng lực cạnh tranh quốc gia và nền kinh tế độc lập, tự cường. Muốn vậy, doanh nghiệp Việt phải hình thành cấu trúc mới, không thể 98% là quy mô nhỏ và siêu nhỏ như hiện nay.

Doanh nghiệp tư nhân phải là nền tảng, các tập đoàn kinh tế tư nhân là trụ cột, dẫn dắt các doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu. Ở góc độ nghiên cứu và tham vấn chính sách, Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho rằng, để thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân trong thời gian tới, cần xây dựng, tổ chức thực hiện Nghị quyết và cải cách môi trường đầu tư.

Trong khâu triển khai thực hiện, Quốc hội và Chính phủ phải đổi mới, cụ thể hóa các chỉ tiêu để dễ dàng giám sát kết quả thực hiện; tránh thành lập quá nhiều cơ quan chỉ đạo, sử dụng nhiều bộ máy chồng chéo nhưng không có người chịu trách nhiệm cụ thể.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của kinh tế tư nhân, đồng chí Thái Thanh Quý đánh giá, các ý kiến trao đổi tại hội thảo cho thấy, bằng sự năng động, sáng tạo của mình, khu vực kinh tế tư nhân đã vượt qua mọi khó khăn, thách thức, vươn lên trở thành động lực quan trọng để phát triển nền kinh tế. Sau 40 năm đổi mới, kinh tế tư nhân đóng góp lớn nhất cho nền kinh tế Việt Nam.

Để tháo gỡ các điểm nghẽn và phát huy tiềm năng, sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, Bộ Chính trị sẽ sớm ban hành Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân với các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể và cơ chế kiểm tra, giám sát, xử lý việc thực hiện.