Thấu hiểu văn hóa

Bóng đá Việt Nam từng sở hữu “thế hệ vàng” làm nên kỳ tích tại giải U.23 châu Á, giành hai huy chương vàng SEA Games, vô địch AFF Cup dưới thời huấn luyện viên (HLV) Park Hang-seo.

Chúng ta luôn muốn thuê chiến lược gia người nước ngoài để có trình độ, cái uy dẫn dắt được một đội tuyển gồm rất nhiều tính cách và cái tôi lớn. Bên cạnh những người đạt được thành công như Henrique Calisto, Park Hang-seo thì hầu hết HLV người nước ngoài đều nhận thất bại và mới nhất là ông Philippe Troussier. Vì sao vậy?

HLV là một nghề khó về vấn đề quản trị nhân sự. Một đội bóng gồm nhiều cầu thủ với mỗi người một suy nghĩ, quan điểm sống khác nhau. Họ có cái tôi và cũng không loại trừ một số cầu thủ mắc bệnh ngôi sao. Để dung hòa được hết cái tôi đó trong một tập thể, HLV trưởng (người nước ngoài) phải am hiểu văn hóa nước sở tại, tính cách mỗi cầu thủ. Chính HLV là cầu nối để các cầu thủ giải quyết những mâu thuẫn trong phòng thay đồ, tạo nên đội bóng đoàn kết và phát huy hết tài năng của từng cầu thủ.

HLV cũng phải là một chuyên gia tâm lý. Có người vận hành đội bóng theo một lộ trình khoa học, kỷ luật. Có người lại xây dựng tập thể gắn kết như một gia đình với sự cởi mở và gần gũi. Nhưng điểm chung là các HLV đều phải là những người quản lý bậc thầy để có thể nắm bắt được tính cách cũng như suy nghĩ của từng cầu thủ nhằm quản lý đội bóng, đưa ra phương pháp huấn luyện phù hợp nhất cho từng đội bóng.

Nếu trong đội hình có vài cái tôi cao ngút, nảy sinh bệnh ngôi sao thì HLV cùng ban huấn luyện viên sẽ rất mệt. Duy trì kỷ luật nghiêm cứng nhắc hay tâm tình, thủ thỉ, ngọt nhẹ động viên? Khó mà ứng xử gay gắt để kìm hãm những cái đầu nóng, cái tôi ngông cuồng của tuổi trẻ.

Đó cũng là lý do vì sao các HLV đến từ châu Á thường am hiểu văn hóa và đạt được thành công khi dẫn dắt bóng đá Việt Nam. Trái lại, những HLV đến từ châu Âu lại đi theo triết lý nặng về kỹ thuật, thể hình, thể lực nên đôi khi nhiều cầu thủ khó lòng đáp ứng được yêu cầu. Khi HLV hết lòng vì cầu thủ, cầu thủ sẽ "xả thân" đá vì thầy.

Trong tiêu chí tuyển chọn HLV trưởng đội tuyển quốc gia, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam nhấn mạnh yếu tố am hiểu văn hóa và phù hợp với bóng đá Việt Nam. Hiểu văn hóa nước sở tại thì mới thấu hiểu được các học trò, nắm bắt được tâm lý để phát huy họ một cách tốt nhất.

Đây là yếu tố đã giúp HLV Park Hang-seo rất được lòng các học trò, các quan chức bóng đá, người hâm mộ để từ đó đạt được những thành công. Xét ở khía cạnh này, những nhà cầm quân đến từ Hàn Quốc và Nhật Bản phù hợp hơn với bóng đá Việt Nam.