Thắt chặt quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - LB Nga

Chuyến thăm chính thức LB Nga đầu tiên của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trên cương vị mới, từ ngày 29-11 đến 2-12, diễn ra trong bối cảnh hai nước đang kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược (2001-2021).

Lịch sử cho thấy mối quan hệ giữa Việt Nam với Liên Xô và với LB Nga ngày nay luôn nồng ấm, tin cậy, vượt qua mọi thử thách của thời gian và sự biến động của thời đại. Liên Xô là một trong những nước đầu tiên trên thế giới công nhận và chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào ngày 30-1-1950, đặt nền móng cho tình hữu nghị bền chặt và quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai nước sau này.

Quang cảnh buổi hội kiến giữa hai nhà lãnh đạo Việt Nam-Nga hồi tháng 5 năm 2019. Ảnh:TTXVN

Quan hệ hai nước bước vào giai đoạn phát triển mới sau khi ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và LB Nga ngày 16-6-1994. Khuôn khổ quan hệ Việt Nam-LB Nga trong thế kỷ 21 đã được chính thức hóa bằng việc ký Tuyên bố chung về quan hệ đối tác chiến lược nhân dịp Tổng thống V.Putin thăm Việt Nam (từ ngày 28-2 đến 2-3-2001). Ngày 27-7-2012, hai nước ra Tuyên bố chung về tăng cường hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện.

Trong những năm qua, trao đổi đoàn cấp cao diễn ra thường xuyên, tạo động lực mạnh mẽ cho việc phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và LB Nga, trong đó có thể kể đến chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống V.Putin (năm 2001, 2006, 2013), của Thủ tướng D.Medvedev (năm 2012, 2015, 2018); các chuyến thăm LB Nga của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (năm 2014, 2018), của Thủ tướng (nay là Chủ tịch nước) Nguyễn Xuân Phúc (năm 2016, 2019)…

Từ năm 2020, mặc dù đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, các cuộc tiếp xúc cấp cao giữa các lãnh đạo chủ chốt của hai nước vẫn được duy trì thường xuyên thông qua điện đàm, hội nghị trực tuyến, như: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Tổng thống V.Putin (tháng 4-2021), Phó chủ tịch Hội đồng an ninh Nga, Chủ tịch Đảng nước Nga thống nhất D.Medvedev (tháng 2-2021); Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc điện đàm với Tổng thống V.Putin (tháng 9-2021); Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điện đàm với Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Valentina Matvienko (tháng 6-2021)…

Bên cạnh đó, hai bên duy trì nhiều cơ chế phối hợp và đối thoại như Đối thoại chiến lược Ngoại giao-Quốc phòng-An ninh thường niên cấp Thứ trưởng thường trực Ngoại giao; Đối thoại chiến lược quốc phòng cấp Thứ trưởng Quốc phòng… Hai bên đồng quan điểm về nhiều vấn đề quốc tế và khu vực, phối hợp chặt chẽ và ủng hộ nhau trên các diễn đàn quốc tế, như: Liên hợp quốc, Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương, Diễn đàn hợp tác Á-Âu, Diễn đàn khu vực ASEAN…

Quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại Việt Nam-LB Nga thời gian qua phát triển năng động, nhất là khi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á-Âu có hiệu lực từ tháng 10-2016. Kim ngạch thương mại song phương năm 2020 đạt gần 4,85 tỷ USD, tăng gần 9% so với năm 2019.

Trong 9 tháng đầu năm 2021, kim ngạch thương mại song phương đạt 3,6 tỷ USD, tăng gần 5% so với cùng kỳ năm 2020. Về đầu tư, tính đến tháng 4-2021, LB Nga đứng thứ 25 trong số các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 144 dự án và tổng số vốn đăng ký khoảng 944 triệu USD.

Bên cạnh việc triển khai những dự án trong các lĩnh vực hợp tác truyền thống như năng lượng, dầu khí, hai bên đang mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mới mà Nga có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu như khoa học công nghệ cao và nghiên cứu khoa học, thúc đẩy các dự án trọng điểm, khuyến khích và tạo điều kiện cho các liên doanh Việt-Nga cũng như doanh nghiệp hai nước đầu tư vào mỗi nước.

Kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát cho đến nay, hai nước phối hợp chặt chẽ trong ứng phó dịch bệnh, đặc biệt trong cung ứng và chuyển giao công nghệ, sản xuất vaccine ngừa Covid-19 trong giai đoạn hiện nay, bắt đầu triển khai các hợp đồng cung cấp vaccine Sputnik V của Nga cho Việt Nam và hợp tác sản xuất vaccine Nga tại Việt Nam.

Hợp tác giáo dục-đào tạo tiếp tục là điểm sáng trong quan hệ hai nước. Trước đây, Liên Xô đã giúp Việt Nam đào tạo gần 40.000 cán bộ và chuyên gia giỏi thuộc nhiều chuyên ngành. Hiện nay, LB Nga tiếp tục hỗ trợ Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực.

Từ năm 2019, LB Nga đã tăng số học bổng cho Việt Nam lên khoảng 1.000 suất/năm. Hiện có khoảng hơn 5.000 sinh viên Việt Nam du học tại Nga. Các hoạt động giao lưu văn hóa được tổ chức thường xuyên, góp phần tăng cường hiểu biết, hữu nghị giữa nhân dân hai nước.

Cùng với sự phát triển tốt đẹp của quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời, đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-LB Nga, quan hệ quốc phòng song phương tiếp tục được củng cố và tăng cường theo tinh thần “tin cậy, thiết thực, toàn diện, hiệu quả”.

Việt Nam và LB Nga duy trì Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kỹ thuật quân sự cấp Thứ trưởng Bộ Quốc phòng. Hai bên đã tiến hành Đối thoại chiến lược Quốc phòng cấp Thứ trưởng, gần đây nhất diễn ra vào tháng 12-2019. Hai bên tiếp tục ủng hộ và tích cực tham gia các hoạt động đa phương quốc tế do Bộ Quốc phòng hai nước tổ chức, nhất là trong khuôn khổ Hội thao Quân sự quốc tế (Army Games).

Do yếu tố lịch sử, cộng đồng người Việt Nam đã tồn tại và làm ăn, sinh sống tại LB Nga 3 thập kỷ. Với số lượng khoảng 60.000-80.000 người, cộng đồng người Việt Nam tại LB Nga có những đóng góp đáng kể cho đất nước, luôn đi đầu trong các hoạt động từ thiện. Họ chính là những cầu nối quan trọng, thúc đẩy quan hệ song phương Việt Nam-LB Nga phát triển trên mọi lĩnh vực.

Trong bối cảnh quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước phát triển mạnh mẽ, chúng ta tin tưởng rằng, chuyến thăm chính thức LB Nga của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc sẽ thành công tốt đẹp, góp phần thắt chặt quan hệ đối tác chiến lược toàn diện hai nước trong nhiều lĩnh vực hợp tác, như: Chính trị, thương mại-đầu tư, quốc phòng-an ninh, giáo dục-đào tạo, văn hóa, du lịch… đồng thời khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam coi LB Nga là đối tác ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại.