Thảo luận thật sự dân chủ, trách nhiệm, xây dựng, tâm huyết và sôi nổi

Kính thưa Quốc hội,

Kính thưa đại biểu khách quý,

Kết thúc thảo luận về kinh tế – xã hội đã có 79 đại biểu Quốc hội phát biểu ý kiến tại Hội trường, 7 vị Bộ trưởng, trưởng ngành đã báo cáo giải trình thêm một số vấn đề mà các vị đại biểu Quốc hội quan tâm; Còn 4 vị đại biểu Quốc hội do thời gian chưa trực tiếp phát biểu tại Hội trường, rất mong các đại biểu thông cảm gửi ý kiến bằng văn bản cho Đoàn Thư ký để tổng hợp. Sau phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo chuẩn bị dự thảo Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2011 gửi xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội, sau đó hoàn chỉnh và trình Quốc hội xem xét thông qua tại phiên họp cuối cùng của kỳ họp.

Thay mặt Đoàn chủ tọa, tôi xin có một số ý kiến kết thúc phần thảo luận.

Đánh giá chung, hoạt động của Quốc hội nói chung và ý kiến thảo luận của các vị đại biểu nói riêng thực sự dân chủ, trách nhiệm, xây dựng, tâm huyết và sôi nổi ngay từ phút đầu tiên. Dư luận chung của cử tri và nhân dân cả nước đánh giá cao về sự đổi mới trong điều hành, phương thức hoạt động của Quốc hội, kết quả ấn tượng của phiên họp thảo luận về kinh tế – xã hội.

Về những nội dung cụ thể, đối với đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về kinh tế – xã hội năm 2010, xin khái quát những nét cơ bản sau đây:

Một là, trong điều kiện quốc tế và trong nước có nhiều khó khăn và thách thức, về cơ bản chúng ta sẽ đạt được mục tiêu chung. Theo đó, nổi lên là tổng thể vĩ mô nói chung ổn định, kinh tế phục hồi nhanh, tăng cao hơn kế hoạch; nguồn lực nhà nước và bằng nhiều nguồn lực khác với nhiều phương thức, trong đó nguồn lực nhà nước là chủ công đã đầu tư tương đối khá cho phúc lợi và an sinh xã hội; chính trị, quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; hoạt động ngoại giao quốc tế được mở rộng, đóng góp có trách nhiệm, hiệu quả vào nhiều vấn đề của khu vực và thế giới. Do đó đã nâng tầm vai trò và vị trí của Việt Nam.

Kết quả đó là sự nỗ lực vượt bậc, đóng góp to lớn của toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo bằng các quyết định đúng đắn của Đảng, Nhà nước; sự chỉ đạo quyết liệt, liên tục, năng động, sáng tạo của Chính phủ và chính quyền các cấp; sự ủng hộ, tạo điều kiện của Quốc hội, các cơ quan dân cử; sự đề cao trách nhiệm của các cơ quan tư pháp; sự tự tin cùng hợp tác và phát triển của cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam.

Hai là, kết quả, mặt tốt là cơ bản, xuyên suốt mọi mặt của đời sống kinh tế – xã hội. Bên cạnh đó, còn có những vấn đề chúng ta chưa hài lòng, chưa vui. Khái quát lại là: tính ổn định của nền kinh tế chưa vững chắc; hiệu quả và phát triển trong trật tự, sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp; lạm phát, giá cả nhiều mặt hàng và xét về mặt bằng chung tăng cao hơn thu nhập danh nghĩa của số đông dân cư và người lao động, do đó đời sống thực tế của họ không được cải thiện nhiều, có một bộ phận khó khăn; nhập siêu và bội chi ngân sách Nhà nước còn ở mức cao; bạo lực xã hội, môi trường ô nhiễm, tai nạn giao thông, tệ nạn xã hội, tội phạm chưa được ngăn chặn có hiệu quả, có mặt gia tăng; quản lý nguồn lực Nhà nước chưa thật chặt chẽ, còn để thất thoát; tiết kiệm trong chi tiêu và sử dụng tài sản công, chi tiêu trong xã hội còn quá cái mà mình có; chống và xử lý tham nhũng làm chưa được nhiều; giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân còn nhiều việc phải làm, v.v.

Ba là, đi sâu hơn vào một số ngành, lĩnh vực thì thấy: đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn chưa đủ tầm và tương xứng với vị trí, vai trò chiến lược của khu vực này. Do đó, mặc dù đạt nhiều thành tựu nhưng vẫn là ngành, là khu vực trình độ phát triển còn thấp, đời sống nông dân nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn.

Bốn là, đất nước ta mới chỉ có 35 năm thống nhất, xây dựng và phát triển đất nước trong hòa bình. So với lịch sử hình thành và phát triển của một quốc gia thì thời gian đó còn rất ngắn. Đất nước lại đang trong quá trình chuyển đổi, hội nhập ngày càng sâu rộng nhiều mặt vào đời sống khu vực và quốc tế. Nhà nước ta đã có nhiều cố gắng xây dựng hệ thống pháp luật, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nên hệ thống pháp luật chưa thể đầy đủ, đồng bộ và kín kẽ ngay được. Có lẽ trên thế giới, không nước nào kể cả các nước phát triển khẳng định là đã có hệ thống pháp luật đầy đủ, đồng bộ và thật kín kẽ.

Nhìn lại thực tế thời gian qua ở nước ta, vấn đề cốt lõi, quyết định là trách nhiệm phải cao, tâm phải sáng của người được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao nhiệm vụ. Các đại biểu Quốc hội và nhân dân yêu cầu: việc cống hiến, đóng góp cũng như khuyết điểm, sai lầm cần được xác định rõ đâu là của tập thể và đâu là của cá nhân, không nên nói do cơ chế, pháp luật, tập thể một cách chung chung.

Năm là, về vụ việc của Tập đoàn công nghiệp tàu thủy Vinashin: Cơ quan có thẩm quyền đã khởi tố vụ án, đã bắt tạm giam một số đối tượng để điều tra. Cơ quan an ninh Bộ Công an đang thụ lý vụ án, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng đang làm theo chức năng của mình. Việc thành lập hay không thành lập Ủy ban lâm thời của Quốc hội để điều tra về vụ án này cũng còn có ý kiến khác nhau trong các vị đại biểu Quốc hội, phải được xem xét kỹ các quy định của pháp luật, bảo đảm đúng quy trình. Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin được báo cáo Quốc hội vào phiên họp khác tại kỳ họp này.

Đối với dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2011, xin được khái quát những nét lớn như sau:

Một là: đa số ý kiến đại biểu Quốc hội nhất trí với những dự báo bối cảnh trong năm 2011. Cần phải tổ chức theo dõi, cập nhật thông tin một cách kịp thời, đầy đủ, chính xác; phân tích sâu sắc tình hình trong và ngoài nước để có sự điều chỉnh định hướng mục tiêu, biện pháp, cơ chế, chính sách kịp thời và hợp lý.

Hai là: về phương hướng, mục tiêu tổng quát: ý kiến chung của đại biểu Quốc hội nhất trí với nội hàm cơ bản nêu trong Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội. Vấn đề chỉ là nhấn mạnh mục tiêu nào và đặt mục tiêu nào được ưu tiên hơn.

Ba là: về các chỉ tiêu chủ yếu: Một số chỉ tiêu còn có ý kiến khác nhau; một số ý kiến còn băn khoăn về căn cứ và tính khả thi. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ gửi phiếu xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội về mục tiêu, phương hướng chung, các chỉ tiêu để thể hiện trong Nghị quyết của Quốc hội, theo hướng: tổng thể vĩ mô các mặt phải tăng tính ổn định, phát triển nhanh hơn và bền vững hơn, đời sống nhân dân ở mọi vùng ổn định và được cải thiện.

Bốn là: các đại biểu Quốc hội cơ bản nhất trí với các nhóm giải pháp do Chính phủ trình và những nội dung nhấn mạnh, bổ sung nêu trong Báo cáo thẩm tra của các cơ quan Quốc hội. Nhiều đại biểu Quốc hội cũng phân tích sâu hơn và đề xuất thêm một số giải pháp.

Năm là: các đại biểu Quốc hội lưu ý nhiều vấn đề từ xây dựng đến tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2011. Xin được khái quát 9 nhóm vấn đề dưới đây:

– Nhóm vấn đề thứ nhất, bằng các chủ trương, biện pháp, cơ chế, chính sách mạnh mẽ hơn để tạo ra được bước chuyển biến mang tính đột phá về cơ sở hạ tầng, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, việc làm, đời sống vật chất và tinh thần, an ninh trật tự, v.v., trong nông nghiệp, nông thôn, nông dân, tương xứng với vai trò quan trọng, vị trí chiến lược của khu vực này.

– Nhóm vấn đề thứ hai, phát triển công nghiệp, dịch vụ theo hướng phát triển nền kinh tế sạch. Cần có sự lựa chọn, định hướng và quản lý đầu tư thông minh hơn, đáp ứng yêu cầu trước mắt và phát triển bền vững về lâu dài. Coi trọng thỏa đáng ngành tạo ra nhiều và nhanh giá trị gia tăng. Đặt vị trí xứng đáng cho các địa bàn kinh tế trọng điểm, các khu công nghiệp, khu kinh tế; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các vùng khác khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế của mình.

– Nhóm vấn đề thứ ba, tạo môi trường bình đẳng về pháp luật và trên thực tế giữa các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Tạo điều kiện củng cố, tăng cường sức mạnh, phát triển bền vững của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước trên cơ sở rà soát, đánh giá kỹ, chấn chỉnh một cách toàn diện, sắp xếp lại một cách căn bản, nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các tập đoàn, tổng công ty, đi đôi với tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ của các cơ quan nhà nước.

Cần xác định đúng vị trí, vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ để có cơ chế, chính sách, tạo sự phát triển có hiệu quả, bền vững của cộng đồng doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cần nhận thức đúng xu hướng phát triển tất yếu để tạo điều kiện phát triển đa dạng các hình thức kinh tế hợp tác.

– Nhóm vấn đề thứ tư, nền kinh tế nước ta còn ở trình độ thấp, quy mô nhỏ mà phải cạnh tranh bình đẳng trong điều kiện hội nhập đầy đủ vào đời sống kinh tế quốc tế. Do đó, phải rất coi trọng sự ổn định và phát triển bền vững, kết hợp hài hòa giữa tăng trưởng nhanh và tăng tính bền vững, tăng tính tự chủ của nền kinh tế đi đôi với đẩy mạnh hợp tác, liên kết khu vực và quốc tế, hạn chế rủi ro ở mức cao nhất.

Với tinh thần trên, các đại biểu Quốc hội đặc biệt lưu ý đến vấn đề nợ Chính phủ, nợ công, bội chi ngân sách Nhà nước, nhập siêu còn đang ở mức cao; giá cả, lạm phát rậm rịch tăng cao trở lại; hiệu quả đầu tư thấp; chi tiêu công chưa thật chặt chẽ và tiết kiệm, trong cả khu vực Nhà nước và trong xã hội; ô nhiễm môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm chưa được cải thiện nhiều, có mặt trầm trọng hơn; cần có sự kết hợp nhuần nhuyễn hơn nữa giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, v.v. Cần thống nhất về nhận thức, ý thức chấp hành, biện pháp thật tích cực, chỉ đạo kiên quyết để cải thiện rõ rệt tình hình trên sớm nhất và nhanh nhất.

– Nhóm vấn đề thứ năm, huy động đa dạng các nguồn lực, áp dụng đồng bộ biện pháp, cơ chế, chính sách để tăng tiềm lực khoa học – công nghệ quốc gia; tăng khả năng hấp thụ và mạnh dạn áp dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật hiện đại trong từng ngành, từng khâu, từng đơn vị, góp phần xứng đáng vào làm thay đổi cơ cấu và chất lượng của tăng trưởng.

– Nhóm vấn đề thứ sáu, bằng nguồn lực của Nhà nước, bằng sự ủng hộ, tham gia tích cực tạo ra sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc để tăng khả năng chủ động và sẵn sàng chiến đấu của lực lượng quân đội, công an nhân dân, xử lý thành công mọi tình huống, đặc biệt là góp phần quyết định giữ vững ổn định chính trị; bảo vệ vững chắc lãnh thổ quốc gia; ngăn chặn và trấn áp mạnh mẽ các ổ nhóm tội phạm có tổ chức; bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

– Nhóm vấn đề thứ bảy, bàn công việc của một năm nhưng cũng phải đặt trong một tầm nhìn ít nhất là trung hạn để việc phát triển đi đúng hướng, chủ động và có hiệu quả cao, các đại biểu Quốc hội lưu ý đến vấn đề quy hoạch; phát triển khoa học – công nghệ; nguồn nhân lực có chất lượng cao; trí tuệ, bản lĩnh, lương tâm và tính chuyên nghiệp của đội ngũ cán bộ, công chức Nhà nước; thu hút nhân tài; hoàn thiện thể chế theo hướng hiện đại và dân tộc; đi trước và giải quyết căn bản những yêu cầu bức thiết nhất về cơ sở hạ tầng kinh tế – xã hội, nhất là về đường, về điện; không để chênh lệch về sự phát triển và chênh lệch giàu nghèo quá lớn giữa các vùng, giữa các tầng lớp dân cư; áp dụng đồng bộ biện pháp mạnh, xử lý kiên quyết để kìm chế, chống tham nhũng một cách có hiệu quả hơn.

– Nhóm vấn đề thứ tám, đối với giáo dục – đào tạo: coi trọng giáo dục toàn diện, trong đó đặc biệt giáo dục trách nhiệm công dân; tăng khả năng thực hành cho học sinh; xây dựng văn hóa trường học; tiếp tục và khẩn trương hơn chương trình kiên cố hóa trường, lớp học; xúc tiến hợp lý quy định của pháp luật về phát triển giáo dục mầm non; quan tâm đào tạo nghề cho lao động nông thôn, thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự.

Đối với y tế, chăm sóc sức khỏe của nhân dân: cần quan tâm thỏa đáng hơn và có lộ trình cụ thể để cải thiện tình trạng quá tải ở một số bệnh viện của một số tuyến, ở các bệnh viện chuyên khoa chữa trị bệnh hiểm nghèo; tăng khả năng bảo đảm để chủ động phát hiện và xử lý kịp thời, hiệu quả các dịch bệnh.

Đối với người có công: tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, pháp luật và triển khai quyết liệt, đúng với pháp luật và chính sách trên thực tế.

Tiếp tục đẩy mạnh chương trình xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm giảm nghèo bền vững.

– Nhóm vấn đề thứ chín, tiếp tục kiên trì, chỉ đạo quyết liệt hơn chương trình cải cách thủ tục hành chính, vừa tạo điều kiện thuận lợi nhất cho công dân và doanh nghiệp, giảm chi phí xã hội, vừa bảo đảm yêu cầu quản lý ngày càng cao, hiệu lực, hiệu quả của các cơ quan quản lý Nhà nước.

Kính thưa Quốc hội,

Kính thưa các đại biểu khách quý,

Hai ngày qua, Quốc hội làm việc thật sự tận tụy, bàn thảo về các vấn đề lớn trên các lĩnh vực của quốc gia, dân tộc, nhưng cũng rất cởi mở, trên dưới trọn vẹn lý và tình. Trong tiết thu thật đẹp của Thăng Long – Hà Nội, ai cũng ấm lòng, Đoàn Chủ tịch xin cảm ơn và chúc sức khỏe các đại biểu Quốc hội, các vị đại biểu khách quý. Xin kết thúc chương trình thảo luận hai ngày về kinh tế – xã hội tại đây.

(*) Đầu đề là của Báo Nhân Dân.