Tháo gỡ vướng mắc trong tổ chức và hoạt động thi hành án dân sự

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường nhấn mạnh: Thi hành án dân sự (THADS) có vai trò quan trọng trong hoạt động tố tụng nói chung và quá trình giải quyết vụ án nói riêng. Đây là công đoạn cuối cùng của hoạt động tố tụng, bảo đảm cho bản án, quyết định của Tòa án được chấp hành nghiêm chỉnh, góp phần tăng cường tính nghiêm minh của pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và Nhà nước. Qua đó, góp phần giữ vững ổn định chính trị – xã hội, tăng cường hiệu lực, hiệu quả của bộ máy Nhà nước.

Theo báo cáo, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác thi hành Luật THADS bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, thậm chí yếu kém. Kết quả THADS có tăng lên so với trước khi có Luật nhưng chưa thật bền vững: Năm 2013 đạt thấp hơn so với năm 2012 và chưa hoàn thành chỉ tiêu theo Nghị quyết số 37/2012/QH13 của Quốc hội).

Lượng án tồn đọng tuy có giảm nhưng số việc và tiền chuyển kỳ sau vẫn còn rất lớn và có xu hướng tăng lên: Năm 2013 còn tồn 239.144 việc, tăng so với năm 2012 tồn 211.832 việc.

Với những quy định được sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật Sửa đổi lần này, việc phân công trách nhiệm giữa Tòa án với cơ quan thi hành án trong việc thi hành bản án, quyết định của tòa án là rõ ràng, hợp lý; đồng thời bảo đảm để Tòa án – cơ quan thực hiện quyền tư pháp – có đầy đủ trách nhiệm, quyền hạn và công cụ pháp lý để kiểm soát đầu vào (quyết định đưa bản án, quyết định có hiệu lực ra thi hành), đầu ra (báo cáo, thống kê về án thi hành xong) của quá trình thi hành án.

Về xã hội hóa hoạt động thi hành án dân sự, dự thảo Luật bổ sung quy định về xã hội hóa trong hoạt động THADS, theo đó Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện thực hiện việc xã hội hóa trong hoạt động THADS.

Về tương trợ tư pháp trong thi hành án dân sự, dự thảo Luật quy định cụ thể hơn về thẩm quyền, trình tự, thủ tục yêu cầu nước ngoài tương trợ tư pháp về dân sự trong thi hành án, việc tiếp nhận và xử lý ủy thác tư pháp về thi hành án của nước ngoài trong thi hành án (khoản 75 Điều 1).

Theo đó, cơ quan THADS trong quá trình thi hành bản án, quyết định có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền nước ngoài thực hiện tương trợ tư pháp, cơ quan THADS tiếp nhận và xử lý yêu cầu tương trợ tư pháp của cơ quan có thẩm quyền nước ngoài liên quan đến THADS.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện cho rằng: Trong dự thảo, cần xác định những vấn đề thật sự cấp thiết, phát sinh trong thực tiễn đã và đang ảnh hưởng lớn đến hiệu lực, hiệu quả của công tác THADS.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý yêu cầu cần rà soát lại thật kỹ tính hợp hiến, tính hợp pháp của Dự thảo luật.

“Các nội dung sửa đổi, bổ sung phải bảo đảm thống nhất, tương thích với hệ thống pháp luật, với Hiến pháp, nhất là các đạo luật liên quan trực tiếp đến hoạt động THADS” – Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý nêu rõ.

Các ủy viên Thường vụ Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về năm vấn đề còn có ý kiến khác nhau, về: Phạm vi sửa đổi, bổ sung; Trách nhiệm, quyền hạn của TAND trong THADS; Trách nhiệm xác minh điều kiện thi hành án; Về khoản tiền chậm thi hành án…