Tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy kinh tế tư nhân bứt phá

Thời gian qua, những chỉ đạo quyết liệt, mang tính chiến lược của Tổng Bí thư Tô Lâm về phát triển kinh tế tư nhân, cùng với việc thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án phát triển kinh tế tư nhân, cho thấy nhận thức của Đảng, Nhà nước ta về vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân, cũng như quyết tâm chính trị trong tháo gỡ khó khăn, rào cản, tạo động lực thúc đẩy khu vực này phát triển, trở thành trụ cột của nền kinh tế.

Kinh tế tư nhân - động lực quan trọng nhất trong tăng trưởng kinh tế

Kinh tế tư nhân được chính thức thừa nhận trong Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VI (tháng 12-1986) và tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí trong các Nghị quyết sau này của Đảng. Đặc biệt, Nghị quyết số 10-NQ/TW, khóa XII xác định phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Trong bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng”, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ: Nếu như trong giai đoạn đầu đổi mới, kinh tế tư nhân chỉ giữ vai trò thứ yếu, nền kinh tế chủ yếu dựa vào khu vực nhà nước và vốn đầu tư nước ngoài, thì trong hai thập niên trở lại đây, nhất là khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 09 năm 2011 và Trung ương ban hành Nghị quyết 10 năm 2017 về phát triển kinh tế tư nhân, khu vực kinh tế này đã trỗi dậy mạnh mẽ, trở thành một trong những trụ cột quan trọng hàng đầu của nền kinh tế và ngày càng thể hiện là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Tính đến hết năm 2024, khu vực kinh tế tư nhân có hơn 6,1 triệu cơ sở kinh doanh, trong đó có khoảng 940.000 doanh nghiệp đang hoạt động và hơn 5,2 triệu hộ kinh doanh. Mặc dù đối mặt nhiều khó khăn, nhưng kinh tế tư nhân liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng khá, tiếp tục là khu vực có đóng góp lớn nhất trong nền kinh tế, chiếm tỷ trọng khoảng 50% GDP; đóng góp hơn 56% trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội, tạo ra hơn 40 triệu việc làm (chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế).

Với đóng góp hơn 30% tổng kim ngạch xuất khẩu, khu vực kinh tế tư nhân đã giúp Việt Nam mở rộng thị trường và đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu, tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do, nâng cao giá trị gia tăng và vị thế của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Sự phát triển của các doanh nghiệp tư nhân đã tạo ra hàng triệu cơ hội việc làm mới mỗi năm, góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp, nâng cao thu nhập của người lao động. Đồng thời, việc chuyển dịch cơ cấu lao động từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, quá trình đô thị hóa và hiện đại hóa nông thôn cũng được thúc đẩy, nhờ sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp tư nhân.

Nhờ sự nhạy bén, linh hoạt, nhiều doanh nghiệp tư nhân đã đi đầu áp dụng công nghệ mới, đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, qua đó nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, ra mắt nhiều sản phẩm, dịch vụ mới… Điều này giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế và tạo dựng thương hiệu quốc gia trên phạm vi toàn cầu.

Bên cạnh đó, sự cạnh tranh và đổi mới không ngừng trong khu vực tư nhân đã tạo động lực cho việc nâng cao kỹ năng, cải tiến quy trình sản xuất, không chỉ nâng cao thu nhập của người lao động, mà còn mang lại cho người tiêu dùng nhiều sự lựa chọn hàng hóa với giá cả hợp lý hơn, chất lượng ngày càng tốt hơn.

Còn nhiều rào cản

Mặc dù có những đóng góp đáng kể cho tăng trưởng kinh tế, nhưng khu vực kinh tế tư nhân vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản phát triển. Tại buổi làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương về phát triển khu vực kinh tế tư nhân, ngày 7-3-2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu lên một số hạn chế của khu vực kinh tế này, như: Hạn chế về quy mô, tiềm lực và năng lực cạnh tranh, đặc biệt là trong cạnh tranh quốc tế.

Theo Phó thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú, mặc dù khu vực kinh tế tư nhân đã có sự phát triển mạnh mẽ, nhưng các doanh nghiệp vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Phần lớn các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa (chiếm 98%), hạn chế về tiềm lực tài chính và khả năng cạnh tranh. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến khả năng tiếp cận vốn của các doanh nghiệp tư nhân vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, mặc dù môi trường kinh doanh ở Việt Nam gần đây đã được cải thiện, nhưng vẫn còn nhiều rào cản cần được tháo gỡ để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tư nhân. Việt Nam đã xuất hiện doanh nghiệp tỷ USD, vươn tầm toàn cầu, nhưng số lượng chưa nhiều, chưa trở thành động lực dẫn dắt cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Do quy mô nhỏ và vừa, thiếu nguồn lực đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, dẫn đến khả năng đổi mới sáng tạo còn thấp, khả năng cạnh tranh quốc tế cũng vì thế bị hạn chế. Ngoài ra, vấn đề tuân thủ pháp luật, quản trị doanh nghiệp một cách minh bạch chưa được thực hiện nghiêm túc; sự liên kết, hợp tác, chia sẻ thông tin giữa các doanh nghiệp còn yếu, dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, giảm hiệu quả kinh tế.

Tháo gỡ điểm nghẽn, tạo động lực phát triển mạnh mẽ

Tại buổi làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương về phát triển khu vực kinh tế tư nhân, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo, cần có chiến lược rõ ràng cho phát triển kinh tế tư nhân, phù hợp với trình độ phát triển hiện nay của nền kinh tế và bối cảnh địa kinh tế, địa chính trị mới của đất nước. Tổng Bí thư nhấn mạnh việc xóa bỏ mọi nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ, định kiến về kinh tế tư nhân, đồng thời khuyến khích xây dựng tư duy công nghiệp, tư duy lớn và phong trào kinh doanh, khởi nghiệp trong toàn xã hội. Tổng Bí thư cũng đề cập đến việc tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, xóa bỏ các rào cản đối với sự phát triển của doanh nghiệp.

Để phát triển kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, ngày 6-3-2025, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 526/QĐ-TTg về việc thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án Phát triển kinh tế tư nhân (Ban Chỉ đạo) do Thủ tướng làm Trưởng Ban. Hơn một tuần sau, ngày 15-3-2025, Ban Chỉ đạo đã họp, thảo luận các nội dung chính của Đề án. Trong đó, các đại biểu đặc biệt nhấn mạnh việc phải tìm ra các giải pháp để khơi thông các điểm nghẽn, tháo gỡ rào cản thể chế; tạo ra môi trường thuận lợi, an toàn, minh bạch; huy động tối đa nguồn lực; thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao sức cạnh tranh của kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới.

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, phải xây dựng Đề án với các chính sách đủ mạnh, mang tính đột phá, có tính khả thi cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ thời kỳ mới, với nội dung cụ thể, rõ ràng, bảo đảm ngắn gọn, súc tích, có trọng tâm, trọng điểm, có giải pháp đột phá tháo gỡ điểm nghẽn nổi cộm cản trở sự phát triển của kinh tế tư nhân. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp tư nhân và 1.000 doanh nghiệp lớn có vai trò dẫn dắt, tiên phong trong các lĩnh vực.

Trước ngưỡng cửa kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, với định hướng chiến lược của Đảng, sự vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt của Chính phủ và các bộ, ngành, kinh tế tư nhân sẽ tiếp tục đóng vai trò động lực quan trọng trong phát triển kinh tế, đóng góp xứng đáng vào mục tiêu tăng trưởng hai con số.