Thành phố Lạng Sơn: “Mập mờ” trong cách thu thuế hộ kinh doanh

– Thời gian gần đây, theo phản ánh của một số hộ kinh doanh trên địa bàn xã Quảng Lạc và Mai Pha, thành phố Lạng Sơn, họ tỏ ra bức xúc và thấy lạ bởi cách thu thuế “mập mờ” của người tự giới thiệu là cán bộ thuế trên địa bàn thành phố Lạng Sơn.

Mặc cả như mua rau

Theo phản ánh của một số hộ kinh doanh, khoảng tháng 5/2022, có một người phụ nữ giới thiệu là cán bộ thuế đến các hộ này để thực hiện việc thu thuế và lệ phí môn bài. Người này mặc đồng phục ngành thuế và có biển tên. Tuy nhiên điều đáng nói là thay vì phải thu, nộp theo quy định thì việc thu thuế lại diễn ra theo kiểu mặc cả, xin-cho.

Bà Từ Thị S, hộ kinh doanh ở xã Mai Pha bức xúc kể lại: Ngày 16/5/2022, có một cô giới thiệu là cán bộ thuế, mặc đồng phục của cơ quan thuế đến thu thuế. Do gia đình kinh doanh, lại thấy các hộ khác cũng đã nộp nên gia đình nghiêm chỉnh chấp hành mà không có nghi ngờ gì cả. Tuy nhiên, người tự giới thiệu là cán bộ thuế yêu cầu gia đình phải nộp 2,1 triệu đồng/tháng, cộng với lệ phí môn bài 300 nghìn đồng. Gia đình bán bánh giò, bánh rán, cộng với hoàn cảnh khó khăn do chồng ốm đau nên bà đã đề nghị tính lại để giảm mức đóng. Tính đi, tính lại, xin lên, xin xuống, cuối cùng gia đình tôi được giảm xuống còn phải nộp 600 nghìn đồng/tháng. Số thuế phải nộp từ tháng 2-6 là 2,4 triệu đồng, cộng với lệ phí môn bài nên gia đình phải đóng tổng cộng 2,7 triệu đồng.

Phóng viên trao đổi thông tin với đại diện hộ kinh doanh trên địa bàn xã Mai Pha

Tương tự gia đình bà S, gia đình chị Trần Thị Thu T, kinh doanh thức ăn chăn nuôi ở xã Mai Pha cũng không khỏi ngạc nhiên: Trước đây, gia đình tôi chỉ phải nộp thuế 150 nghìn đồng/tháng. Từ khi có dịch bệnh, gia đình tạm ngừng kinh doanh. Đến giữa tháng 6/2022, có người giới thiệu là cán bộ thuế xuống thu (qua hình ảnh người dân cung cấp cho phóng viên thì vẫn là người thu thuế tại nhà bà S) với mức thuế 500 nghìn đồng/tháng. Tuy nhiên qua trao đổi, số thuế của gia đình phải nộp 300 nghìn đồng/tháng, cộng với lệ phí môn bài là 600 nghìn đồng. Trong khi trước khi thu, gia đình không nhận được bất cứ thông báo nào về việc thu thuế.

Cùng với 2 hộ kinh doanh kể trên, một số hộ kinh doanh khác cũng đã nộp thuế cho người giới thiệu là cán bộ thuế kể trên mà không nắm rõ thông tin. Theo một số hộ kinh doanh, trước khi có người xuống thu thuế, họ không nhận được thông báo về việc thu thuế và số tiền thuế chỉ là do người tự giới thiệu là cán bộ thuế kia tính với hộ kinh doanh. Điều đáng nói, việc tính thuế cho các hộ đều có quy trình, quy định cụ thể chứ không thể diễn ra theo kiểu mặc cả nộp bao nhiêu thì nộp như vậy.

Không có giấy tờ chứng minh thu, nộp thuế

Không chỉ mập mờ trong số tiền thu thuế mà điều khiến cho một số hộ kinh doanh bức xúc hơn nữa chính là việc người thu thuế không giao bất cứ một giấy tờ hay hình thức xác nhận nào là đã thu, nộp tiền. Trở lại câu chuyện của gia đình bà S, xã Mai Pha. Sau khi nộp xong số tiền thuế được yêu cầu vào 17 giờ ngày 16/5/2022, gia đình hỏi giấy tờ để xác nhận đã nộp tiền thì người giới thiệu là cán bộ thuế trả lời cuối tháng (cuối tháng 5/2022-PV) mới có. Tuy nhiên đến 7 giờ sáng 8/8/2022, gia đình vẫn chưa nhận được bất cứ giấy tờ gì xác nhận là đã nộp thuế.

Tương tự, gia đình chị T, xã Mai Pha cũng rất bức xúc. Chị T chia sẻ: Trước đây khi nộp thuế, lệ phí môn bài, gia đình vẫn nhận được biên lai hoặc ký xác nhận đã nộp vào một quyển sổ của cơ quan thuế. Tuy nhiên, gần đây gia đình không nhận được bất cứ giấy tờ nào. Do đặc thù mặt hàng kinh doanh thường có lực lượng chức năng đến kiểm tra nên gia đình cần giấy tờ liên quan đến thực hiện nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên đến nay, gia đình vẫn chưa nhận.

Một trường hợp khác là gia đình bà Hoàng Thị N, xã Quảng Lạc. Bà N cho biết: Gia đình tôi luôn chấp hành quy định về việc nộp ngân sách. Ngày 19/5/2022, người giới thiệu là cán bộ thuế xuống thu thuế, gia đình tôi đã chấp hành nộp thuế, lệ phí môn bài với số tiền 1,56 triệu đồng. Sau khi nộp, gia đình nhận được thông tin là sang tuần sẽ nhận được biên lai nhưng đến ngày 5/8/2022 vẫn chưa có. Đến ngày 6/8/2022, khi biết được người đã thu thuế của gia đình mình đang thu thuế tại một số hộ khác trong xã, tôi có hỏi giấy tờ, biên lai thu, nộp tiền thuế đâu thì người này bảo không có. Bản thân tôi cũng thấy nghi ngờ và đề nghị lấy lại số tiền đó và người này đã trả lại số tiền đã thu lần trước.

Cũng theo các trường hợp kể trên, không chỉ riêng gia đình họ mà một số hộ kinh doanh khác cũng nộp thuế mà không nhận được bất cứ một giấy tờ xác nhận nào và đến ngày 6/8/2022, đã có 3 hộ kinh doanh trên địa bàn xã Quảng Lạc nhận lại được tiền thuế đã nộp với số tiền khoảng 3,7 triệu đồng. Sau một thời gian không nhận được giấy tờ gì liên quan đến việc thu, nộp tiền (có hộ nộp từ tháng 5/2022), đến tận ngày 8/8/2022, khi phóng viên trực tiếp đến tìm hiểu, một số hộ kinh doanh vẫn nghi ngờ, không biết đấy có phải là cán bộ thuế thật không? Thậm chí có hộ được trả lại tiền rồi vẫn còn thắc mắc đấy có đúng là cán bộ thuế không bởi nhiều năm kinh doanh, họ chưa bao giờ gặp trường hợp này.

Làm rõ quy trình thu thuế

Để làm rõ những nghi vấn của hộ kinh doanh, ngày 8/8/2022, chúng tôi đã có buổi làm việc với ông Ngô Văn Vượng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế thành phố Lạng Sơn để nắm thông tin về người giới thiệu là cán bộ thuế thực hiện việc thu thuế ở một số hộ kinh doanh trên địa bàn xã Quảng Lạc, Mai Pha và quy trình thực hiện thu thuế đối với hộ cá nhân kinh doanh.

Từ hình ảnh được phóng viên cung cấp (do các hộ kinh doanh xác nhận là người trực tiếp thu thuế của mình), ông Ngô Văn Vượng cho biết đây là bà Lê Thị B, công chức Đội Quản lý thuế liên xã phường số 2, Chi cục Thuế thành phố Lạng Sơn.

Còn về quy trình thu thuế đối với các hộ kinh doanh, ông Vượng cho biết: Quy trình quản lý thuế đối với cá nhân kinh doanh được thực hiện theo Quyết định số 2371/QĐ-TCT ngày 18/12/2015 của Tổng Cục Thuế về việc ban hành quy trình quản lý thuế đối với cá nhân kinh doanh. Nội dung quy trình dài, xong có thể tóm tắt các bước thực hiện gồm: ngay từ cuối năm trước tổ chức tuyên truyền, sau đó phát, thu tờ khai, tính thuế, công khai bộ thuế khoán, ra thông báo hoặc quyết định nộp thuế và trên cơ sở đó các đội thuế căn cứ để tiến hành thu…

Rõ ràng, quy trình thu thuế kể trên khác rất nhiều so với thực tế một số hộ kinh doanh trên địa bàn xã Mai Pha, Quảng Lạc đã thực hiện. Bởi nếu được tuyên truyền, hướng dẫn, thông báo số thuế phải nộp thì các hộ kinh doanh ổn định khó có thể nộp theo kiểu “linh hoạt” như vậy. Hơn nữa, theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế thành phố Ngô Văn Vượng: Cán bộ thuế chỉ thực hiện việc hướng dẫn, đôn đốc người nộp thuế (NNT). Còn một số trường hợp NNT “nhờ” cán bộ thuế nộp hộ thì sau khi nộp thuế vào kho bạc nhà nước xong, người nộp thuế sẽ được trả giấy nộp tiền.

Những năm gần đây, trong bối cảnh khó khăn chung do ảnh hưởng của dịch COVID-19, tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh gặp rất nhiều khó khăn. Từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả thu ngân sách chung. Chính vì vậy, việc thu đúng, thu đủ không chỉ góp phần khắc phục khó khăn, tăng thu ngân sách mà còn tạo sự công bằng, minh bạch giữa các trường hợp NNT trên địa bàn.

Trước những phản ánh của người dân về vấn đề trên, các cơ quan chức năng cần sớm có câu trả lời thấu đáo và làm rõ tại sao lại có chuyện thu thuế theo kiểu mặc cả, ngã giá như vậy? Tại sao không có giấy tờ xác nhận việc thu, nộp thuế và tại sao lại có chuyện đã thu của NNT rồi lại trả lại mà không có lý do như vậy? Còn các trường hợp NNT khác đã nộp rồi thì sao? Có như vậy mới tạo được sự minh bạch, rõ ràng, công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách.