Thách thức thất thu thuế khi thương mại điện tử tăng trưởng nhanh

Tổng doanh thu thương mại điện tử của Việt Nam ước tính sẽ đạt 30,5 tỷ USD vào năm 2025, đặt ra yêu cầu về quản lý thuế và quản lý về chất lượng hàng hóa trên nền tảng thương mại điện tử.

Chuyển đổi Số là xu hướng tất yếu làm thay đổi cách thức tiêu dùng cũng như cung ứng hàng hóa và dịch vụ, nhất là các hoạt động trên nền tảng số khiến việc quản lý thuế trở nên phức tạp hơn.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết: Tổng doanh thu thương mại điện tử của Việt Nam đạt 20,5 tỷ USD và sẽ đạt 30,5 tỷ USD vào năm 2025.

Việt Nam được xác định là quốc gia có tăng trưởng về thương mại điện tử nhanh nhất khu vực Đông Nam Á. Từ đó đặt ra yêu cầu về quản lý thuế và quản lý về chất lượng hàng hóa, chống lừa đảo trên nền tảng thương mại điện tử.

Thực hiện Chỉ thị 18/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ phát triển thương mại điện tử, chống thất thu thuế, bảo đảm an ninh tiền tệ, Bộ Tài chính đã đẩy mạnh và chia sẻ dữ liệu thương mại điện tử, chống thất thu thuế.

Đồng thời, tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 56/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số.

Đại diện Bộ Tài chính cho hay số liệu quản lý thuế trong hai năm gần nhất đã ghi nhận kết quả thu thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử năm 2022 là 83.000 tỷ đồng; năm 2023 số thuế đã nộp là 97.000 tỷ đồng.

Trong sáu tháng đầu năm nay, doanh thu quản lý thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử là 1,98 triệu tỷ đồng.

Số thuế đã nộp gần 55.000 tỷ đồng, đã có thêm 26 nhà cung cấp nước ngoài mới đăng ký, kê khai, nộp thuế tại Việt NamĐể triển khai chỉ đạo của Chính phủ, Tổng cục Thuế đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành yêu cầu cục thuế các tỉnh, thành phố quản lý chặt chẽ các nhóm đối tượng người nộp thuế.

Bên cạnh đó, ngành thuế tăng cường khai thác, rà soát cơ sở dữ liệu thương mại điện tử cũng như tiếp tục làm đầy cơ sở dữ liệu, rà soát chất lượng thông tin do sàn cung cấp.

Đồng thời, tổ chức thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực thương mại điện tử; tăng cường quản lý thuế lĩnh vực dịch vụ truyền hình, truyền thông, sáng tạo nội dung số phát sinh thu nhập từ quảng cáo trực tuyến trên các nền tảng xuyên biên giới; rà soát thông tin đối với tổ chức, cá nhân bán hàng livestream trên các nền tảng xã hội…

Tổng cục Thuế cũng đã làm việc với đầu mối của các bộ, ngành và thống nhất về kế hoạch chi tiết việc kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành và thống nhất quy chuẩn, tiêu chuẩn kết nối, chia sẻ dữ liệu.

Đến nay, đơn vị này đã hoàn thành trên 90% việc rà soát, đồng bộ cơ sở dữ liệu của Bộ Công an với cơ sở dữ liệu về mã số thuế để triển khai việc chuyển đổi sử dụng căn cước công dân làm mã số thuế theo quy định.

Cùng đó, hoàn thành việc tích hợp sử dụng tài khoản định danh điện tử (VneID) với các nền tảng quản lý thuế của cơ quan thuế và kết quả đến nay có 663.157 lượt kết nối với tổng số công dân truy cập là 400.791 lượt.

Ngoài ra, Tổng cục Thuế bước đầu hoàn thành việc chia sẻ cơ sở dữ liệu từ Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và Truyền thông và Ngân hàng Nhà nước, bao gồm các dữ liệu của 929 website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử; 130 tổ chức hoạt động trong lĩnh vực viễn thông, quảng cáo, phát thanh truyền hình; 144 triệu tài khoản thanh toán gồm 10 triệu tài khoản của tổ chức và trên 134 triệu tài khoản của cá nhân tại 96 ngân hàng thương mại. Qua đó, tạo nguồn cơ sở dữ liệu phục vụ cho quản lý thuế đối với thương mại điện tử.

Không chỉ ở các thành phố lớn, giờ đây việc quản lý thuế với thương mại điện tử cũng được các địa phương quan tâm.

Là một trong những thành phố lớn nhất cả nước, ông Nguyễn Nam Bình, Cục trưởng Cục Thuế Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Cục Thuế thành phố đã thực hiện rà soát 7.134 doanh nghiệp, hộ và cá nhân kinh doanh thương mại điện tử, từ đó hỗ trợ kê khai, nộp thuế 1.298 tỷ đồng; xử lý truy thu, xử phạt 1.318 trường hợp, với tổng số tiền hơn 72 tỷ đồng…

Cục Thuế Thành phố Hồ Chí Minh cũng khai thác, rà soát và cập nhật cơ sở dữ liệu về thương mại điện tử được xây dựng từ cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế và các bộ, ngành liên quan.

Đồng thời, hỗ trợ các chủ sàn thương mại điện tử cung cấp thông tin các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn; kiểm tra các doanh nghiệp kinh doanh thương mại điện tử, lĩnh vực truyền hình, truyền thông, sáng tạo nội dung trên các nền tảng trực tuyến và cá nhân bán hàng livestream trên các nền tảng mạng xã hội...

Tuy nhiên, theo Tổng cục Thuế hiện vẫn còn nhiều thách thức trong quản lý thuế như việc định danh, xác thực cá nhân, tổ chức tham gia hoạt động thương mại điện tử, đặc biệt hoạt động livestream bán hàng do người nộp thuế trong hoạt động này có tính ẩn danh cao.

Bên cạnh đó, việc kết nối Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư với cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin của các bộ, ngành, địa phương về hộ tịch, thuế, ngân hàng, viễn thông... của người nộp thuế đang trong quá trình triển khai để định danh.

Do đó, Tổng cục Thuế cho biết cơ sở dữ liệu thương mại điện tử cần được tiếp tục rà soát, thu thập, làm giàu từ nhiều nguồn như dữ liệu từ các nền tảng kinh doanh thương mại điện tử, dữ liệu từ các đơn vị vận chuyển, các bộ, ngành liên quan.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh và cá nhân (Tổng cục Thuế), bày tỏ ngành thuế sẽ tiếp tục đẩy mạnh hỗ trợ hướng dẫn người nộp thuế tham gia hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, livestream bán hàng thực hiện kê khai, nộp thuế theo quy định pháp luật.

Đồng thời, phối hợp với các sàn trong nước, các nền tảng thương mại điện tử nước ngoài tuyên truyền về nghĩa vụ thuế của các tổ chức, các nhân kinh doanh trên các nền tảng.

Cùng với đó, cung cấp các dịch vụ thuế điện tử hỗ trợ việc kê khai, nộp thuế ở mức 4.0 để đảm bảo người nộp thuế có thể thực hiện đăng ký, khai và nộp thuế, cung cấp thông tin hoàn toàn theo hình thức điện tử.

Tổng cục Thuế cũng sẽ đưa vào vận hành Cổng thông tin điện tử dành cho các cá nhân, hộ kinh doanh phát sinh hoạt động kinh doanh thương mại điện tử có thể thực hiện các nghĩa vụ thuế một cách thuận tiện./.