Thạch đen Tràng Định: Cần giải pháp tiêu thụ bền vững

LSO-Thạch đen là cây trồng chủ lực của huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn. Hai tháng gần đây, mặt hàng này gặp khó trong khâu tiêu thụ làm ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh của người dân, hộ kinh doanh trên địa bàn.

Nông dân xã Kim Đồng (Tràng Định) thu hoạch thạch đen

Loay hoay đầu ra

Gần 2 tháng nay, 2 kho thạch đen với khối lượng trên 100 tấn của gia đình bà Hoàng Thị Kim, khu 4, thị trấn Thất Khê (Tràng Định) luôn ở trong tình trạng “cửa đóng then cài” vì hàng được mua vào và ứ đọng trong kho không xuất bán được.

Bà Kim buồn rầu kể: “Mọi năm, vào thời điểm này, việc mua bán thạch đen rất nhộn nhịp. Năm nay thì ảm đạm quá. Nhà tôi mua vào hơn 100 tấn, giờ không bán được, vốn thì hết nên đành đóng cửa kho cả tháng nay chờ ngày tiêu thụ”.

Tương tự như trên, vào ngày 4/12, kho hàng hơn 300 tấn thạch đen khô của gia đình bà Trần Thị Chinh, khu 3, thị trấn Thất Khê cũng chất đống cao đến tận nóc mà không tiêu thụ được kilogam nào.

Bà Chinh cho biết: Hằng ngày, khách hàng phía Trung Quốc vẫn thường xuyên gọi điện lấy hàng nhưng chúng tôi không thể xuất qua cửa khẩu. Vì thế, việc mua thạch đen từ dân cũng bị cầm chừng bởi hàng ứ đọng thì không còn kho chứa và vốn cũng cạn dần”.

Qua tìm hiểu thực tế trên, phóng viên Báo Lạng Sơn được biết: từ 1/5/2018, Trung Quốc áp dụng tiêu chuẩn quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc nông sản, hoa quả, trái cây nhập khẩu. Các doanh nghiệp phía Trung quốc nhập khẩu nông sản trái cây từ Việt Nam và Thái Lan đều phải có giấy phép của cơ quan chức năng với đầy đủ thông tin sản phẩm, nguồn gốc, xuất xứ, tên hoặc mã số nhà xưởng đóng gói.

Mặc dù thạch đen Tràng Định đã được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam bảo hộ thương hiệu nhãn hiệu tập thể từ tháng 9/2017 nhưng đến nay chưa được đăng ký truy xuất nguồn gốc, chứng nhận kiểm nghiệm, kiểm dịch và chưa được đăng ký mã hàng để xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc. Do đó từ ngày 1/9/2018, lực lượng Hải quan Trung Quốc không cho phép mặt hàng thạch đen nhập khẩu.

Mặt hàng thạch đen xuất khẩu là một trong những cây nông nghiệp mũi nhọn của huyện Tràng Định nói riêng và của tỉnh nói chung.

Với diện tích từ 1.200 – 2.000 ha/năm, thạch đen cho năng suất trung bình trên 6 tấn/ha, chủ yếu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Việc xuất khẩu thạch đen không chỉ góp phần cải thiện đáng kể cuộc sống, giúp người dân huyện Tràng Định xóa đói giảm nghèo mà còn góp phần đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu hàng địa phương của Lạng Sơn.

Thạch đen được mua vào và chất đống không xuất khẩu được
tại kho hàng bà Trần Thị Chinh, thị trấn Thất Khê (Tràng Định)

Cần giải pháp dài hơi

Việc siết chặt quản lý chất lượng hàng nông sản từ phía Trung Quốc ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất, kinh doanh thạch đen của người dân, kộ kinh doanh tại Tràng Định. Chị Nông Thị Tấm, xã Chi Lăng, huyện Tràng Định cho biết: Năm nay, nhà tôi trồng được 5 sào thạch, hiện giờ đã thu hoạch về nhà nhưng chưa bán được. Giá thạch cũng bấp bênh, dao động từ 18.000 – 28.000 đồng/kg.

Ông Từ Trọng Hiếu, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cho biết: Năm nay, nhân dân trong huyện trồng được 1.350 ha thạch đen, hiện giờ đã thu hoạch xong toàn bộ, ước tổng sản lượng đạt trên 8.000 tấn thạch khô. Từ khi thu hoạch đến nay, chỉ có 10% khối lượng được bán ở trong nước và một số nước ASEAN như: Lào, Thái Lan.

Để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu thạch đen Tràng Định vào thị trường Trung Quốc, UBND huyện Tràng Định đề nghị UBND tỉnh và các sở, ngành chức năng tỉnh xem xét, tìm hướng tháo gỡ.

Ngày 27/11/2018, tại Công văn 4729/VP-KTTH, đồng chí Nguyễn Công Trưởng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Công thương chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan xem xét đề nghị của UBND huyện Tràng Định về việc xuất khẩu mặt hàng thạch đen.

Sở Công thương đã tích cực phối hợp với các sở, ngành liên quan trao đổi tăng cường đàm phán với chính quyền thị Bằng Tường và huyện Long Châu, khu tự trị Dân tộc Choang, Quảng Tây và cơ quan chức năng phía Trung Quốc về việc tạo điều kiện cho phép nhập khẩu mặt hàng thạch đen. Qua đây, bắt đầu từ ngày 6/12/2018, phía Trung Quốc cho phép nhập khẩu tạm thời mặt hàng thạch đen.

Có thể thấy giải pháp trên đây chỉ là tình thế và việc xuất khẩu thạch đen chưa mang tính ổn định. Về lâu dài, để mặt hàng này được xuất khẩu ổn định sang Trung Quốc cần có sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, ngành chức năng 2 bên.

Cùng với đó, cấp, ngành liên quan của tỉnh Lạng Sơn cần có những giải pháp mang tính bền vững như: khẩn trương thực hiện việc đăng ký truy xuất nguồn gốc, chứng nhận kiểm nghiệm kiểm dịch. Các doanh nghiệp, hộ kinh doanh xuất khẩu thạch đen cần thực hiện tốt việc cung cấp đầy đủ thông tin sản phẩm, nguồn gốc xuất xứ, thông tin về cơ sở sản xuất, nhà xưởng, chứng nhận an toàn thực phẩm đáp ứng yêu cầu quản lý chất lượng hàng nông sản của phía Trung Quốc…