Tên lửa đạn đạo siêu vượt âm tầm trung Oreshnik của Nga có gì đặc biệt?

Quân đội Nga đã sử dụng tên lửa đạn đạo tầm trung (MRBM) siêu vượt âm mới nhất Oreshnik trong hoạt động quân sự tại Ukraine.

Trong tuyên bố chính thức gửi tới người dân và binh sĩ Nga qua truyền hình, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh, tên lửa Oreshnik đánh trúng mục tiêu đã định và hiện trên thế giới không có hệ thống phòng không nào có thể ngăn chặn tên lửa của Nga. Vậy MRBM Oreshnik (tạm dịch: Hạt dẻ) có gì đặc biệt?

Những thông tin về MRBM Oreshnik được Tổng thống Nga công bố

Ngay khi cuộc tấn công diễn ra trong ngày 21-11, giới chức Ukraine tin rằng cuộc tấn công tên lửa của phía Nga sử dụng tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM). Cụ thể, tổ hợp tên lửa cơ động RS-26 Rubezh đã được sử dụng. Những hình ảnh và bằng chứng tại hiện trường cho thấy những vệt sáng đặc trưng của đầu đạn có khả năng cơ động quỹ đạo - MIRV. Nhiều chuyên gia quân sự phương Tây cho rằng đó ra dấu hiệu của tên lửa ICBM được sử dụng.

ICBM RS-26 Rubezh được coi là sự phát triển của dự án Yars và được phát triển vào những năm 2000. Các thông tin về tổ hợp tên lửa này vẫn chưa được công khai. Tầm bắn của tên lửa RS-26 được cho là từ 2.000 đến 6.000km.

Sau đó, thông qua tuyên bố của Tổng thống Nga Putin, thông tin về MRBM sử dụng trong vụ tấn công là Oreshnik được biết đến lần đầu tiên.

Nga đã tính toán việc khôi phục phát triển và chế tạo tên lửa đạn đạo tầm trung từ lâu. Điều này càng trở nên rõ ràng trong tuyên bố hồi tháng 6-2024 của Tổng thống Nga.

“Rõ ràng, chúng ta cần bắt đầu sản xuất các hệ thống tấn công [MRBM]”, ông Putin tuyên bố. Hiện tại, Mỹ và Nga không còn bị ràng buộc bởi Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (IDF) do Washington đơn phương rút lui năm 2019. INF có hiệu lực hạn chế các dòng tên lửa tầm trung có tầm bắn từ 1.000 đến 5.500km.

Hiệp ước này có hiệu lực từ năm 1988 và khiến Liên Xô (thời điểm đó) phải triệt thoái và hủy bỏ các tổ hợp tên lửa di động mặt đất (PGRS) RSD-10 Pioneer với tầm bắn lên tới 5.500km. RSD-10 sử dụng nhiên liệu rắn có thể mang nhiều đầu đạn MIRV để hạn chế khả năng bị đánh chặn, khiến phương Tây quan ngại.

Căn cứ vào các thông tin được công bố, MRBM Oreshnik có thể được phát triển dựa trên RS-26 Rubezh vốn cùng là sản phẩm của Viện Kỹ thuật Nhiệt Moscow vào những năm 2000. Đánh giá dựa trên các video ghi lại các cuộc tấn công vào Dnepropetrovsk, MRBM Oreshnik cũng được trang bị nhiều đầu đạn MIRV để tấn công nhiều mục tiêu khác nhau. Cùng với đó, Oreshnik cũng được ứng dụng các công nghệ siêu vượt âm tiên tiến được Nga thử nghiệm và ứng dụng trên nhiều loại vũ khí đạn đạo như thiết bị lượn Avangard.

Tổng thống Nga Putin nhấn mạnh rằng, hiện tại không có cách nào để đối phó với tên lửa Oreshnik. Nhà lãnh đạo nước Nga tiết lộ, MRBM mới tấn công mục tiêu với tốc độ Mach 10, tương đương 2,5–3km/giây.

Ông Putin cho biết thêm: “Các hệ thống phòng không hiện đại trên thế giới và hệ thống phòng thủ tên lửa do Mỹ ở châu Âu phát triển không thể ngăn chặn được vũ khí mới của chúng ta”.

Đòn tấn công bằng tên lửa Oreshnik để trả đũa Ukraine tấn công lãnh thổ Nga

Trong bài phát biểu chính thức, Tổng thống Nga xác nhận việc thực hiện một cuộc tấn công đạn đạo tổng hợp nhằm vào các cơ sở công nghiệp quốc phòng của Ukraine với việc sử dụng MRBM Oreshnik.

“Trong điều kiện chiến đấu, một trong những hệ thống tên lửa tầm trung mới nhất của Nga đã được thử nghiệm. Chúng tôi đã thực hiện đòn tấn công với một tên lửa đạn đạo được trang bị thiết bị siêu vượt âm phi hạt nhân”, ông Putin nhấn mạnh.

Tổng thống Nga cho biết, cuộc tấn công tên lửa mới là phản ứng của Moscow trước hành động của các nước phương Tây dỡ bỏ lệnh cấm Lực lượng Vũ trang Ukraine (AFU) tấn công bằng vũ khí tầm xa được viện trợ trên lãnh thổ Nga. Trong đó, các vùng Bryansk và Kursk của Nga đã bị tấn công bởi tên lửa hành trình Storm Shadow do Anh sản xuất và tên lửa đạn đạo ATACMS của Mỹ với tầm bắn tới 300km.

Tổng thống Nga cho biết thêm, mục tiêu của cuộc tấn công là một nhà máy công nghiệp quốc phòng ở vùng Dnepropetrovsk: “Trên lãnh thổ Ukraine ở thành phố Dnepropetrovsk, một trong những khu liên hợp công nghiệp lớn nhất thời Liên Xô đã bị tấn công. Cơ sở này hiện sản xuất tên lửa và các loại vũ khí cho AFU”.

Còn theo các nguồn tin chính thức, cuộc tấn công tên lửa của Nga nhằm vào Nhà máy chế tạo máy phía Nam (Yuzhmash), một doanh nghiệp lớn của Ukraine sản xuất công nghệ tên lửa và vũ trụ. Đơn vị này cũng có khả năng sản xuất máy bay không người lái.

Nhà lãnh đạo nước Nga cũng cho biết thêm, trong trường hợp sử dụng mới các hệ thống siêu thanh như Oreshnik trên lãnh thổ Ukraine, Nga sẽ cảnh báo trước dân thường ở những địa điểm bị tấn công: “Chúng tôi sẽ chủ động báo trước cho dân thường, cũng như công dân nước ngoài thân thiện rời khỏi khu vực nguy hiểm”.