Tạo đột phá từ cửa khẩu số

Kỳ 2. Hoàn thiện để sẵn sàng nhân rộng

– Vượt qua những khó khăn, vướng mắc ban đầu, Lạng Sơn đã thu về những “trái ngọt” trong triển khai thí điểm Nền tảng cửa khẩu số. Và theo lộ trình chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, tỉnh đang và sẽ tiếp tục phát triển, hoàn thiện Nền tảng cửa khẩu số hướng tới xây dựng cửa khẩu số thông minh.

Thành công mang “thương hiệu” Lạng Sơn

Sau một thời gian triển khai thực hiện thí điểm Nền tảng cửa khẩu số (từ 21/2/2022 đến 29/6/2022), “trái ngọt” mà Lạng Sơn thu được là 100% các xe hàng khai báo trực tuyến trên Nền tảng cửa khẩu số trước khi vào Cửa khẩu Hữu Nghị, Cửa khẩu Tân Thanh. Nếu như những ngày đầu triển khai, doanh nghiệp khai báo thông tin mất khoảng 15-30 phút thì nay chỉ mất khoảng từ 2 – 5 phút. Nền tảng cửa khẩu số đã chạy ổn định, đa số các doanh nghiệp thành thạo khai báo thông tin trực tuyến. Với kết quả này, Lạng Sơn trở thành tỉnh đầu tiên trong cả nước triển khai thành công Nền tảng cửa khẩu số .

Ông Hoàng Khánh Duy, Phó trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn cho biết: Trước đây, trung bình doanh nghiệp XNK phải khai báo 5 loại giấy tờ cho mỗi xe, thời gian làm giấy tờ lâu và phải di chuyển xa. Các cơ quan chức năng căn cứ tờ khai tiến hành nhập vào phần mềm riêng để phục vụ thống kê và việc nhập liệu chậm dẫn tới hay bị ùn tắc tại các cổng. Khi sử dụng Nền tảng cửa khẩu số, doanh nghiệp chỉ cần khai thông tin 1 lần và các cơ quan chức năng sử dụng các thông tin này để xử lý, giám sát, thống kê. Với khoảng 700.000 lượt xe ra vào cửa khẩu mỗi năm, Nền tảng cửa khẩu số đem lại lợi ích to lớn khi giảm thiểu tối đa công việc cũng như chi phí thời gian, tiền bạc so với trước đây.

Đại diện doanh nghiệp XNK hàng hóa qua cửa khẩu Tân Thanh kê khai dữ liệu về hàng hóa XNK qua Nền tảng cửa khẩu số

Ông Phạm Vĩnh Khương, Giám đốc Công ty TNHH MTV Trường Thạch (phường Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn) – chuyên hoạt động XNK hàng hóa qua Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị và Ga đường sắt Quốc tế Đồng Đăng chia sẻ: Với Nền tảng cửa khẩu số, doanh nghiệp chỉ cần truy cập vào phần mềm, rồi thực hiện khai báo trực tuyến, sau khi khai báo thành công, tất cả thông tin đều được các lực lượng cập nhật, doanh nghiệp không cần phải khai báo thêm bất cứ thông tin nào. Việc khai báo thông tin trên nền tảng chỉ mất khoảng 2 phút. Tổng cộng thời gian thông quan một xe hàng hiện giờ chỉ khoảng 10 phút, tính cả thời gian di chuyển từ bãi xe bên phía Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị sang bãi xe Trung Quốc, điều này giúp giảm thời gian đi lại, cũng như thời gian khai báo thông tin về hàng hóa, đồng thời giúp hàng hóa thông quan nhanh chóng.

Từ thành công của Lạng Sơn trong triển khai thí điểm, thời gian qua, một số tỉnh biên giới như Quảng Ninh, Lào Cai, Quảng Trị đã đến học tập mô hình Nền tảng cửa khẩu số tỉnh Lạng Sơn và đang xây dựng kế hoạch triển khai thí điểm tại địa phương. Đặc biệt, đầu tháng 8/2022 vừa qua, tại phiên họp thứ ba của Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số, đồng chí Hồ Tiến Thiệu, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh đã vinh dự báo cáo trước Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu về hiệu quả mang lại từ việc triển khai thí điểm Nền tảng cửa khẩu số. Trong đó khẳng định: Thực hiện nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia về Chuyển đổi số giao tại Quyết định số 27 ngày 15/3/2022, tỉnh Lạng Sơn phối hợp với Bộ TT&TT hoàn thành nhiệm vụ triển khai ứng dụng thí điểm Nền tảng cửa khẩu số nhằm quản lý tổng thể và toàn diện hoạt động XNK qua cửa khẩu dựa trên công nghệ số, phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của các cấp lãnh đạo, cải cách hành chính, phục vụ người dân và doanh nghiệp tham gia hoạt động XNK tốt hơn, hướng tới có thể nhân rộng trên phạm vi toàn quốc.

Hướng tới xây dựng cửa khẩu số thông minh

Mặc dù đã triển khai thí điểm thành công Nền tảng của khẩu số, song không tự thỏa mãn với những kết quả đạt được, Lạng Sơn đang và sẽ tiếp tục triển khai các nhiệm vụ, giải pháp duy trì, phát triển nền tảng cửa khẩu số hướng tới xây dựng cửa khẩu số thông minh như mục tiêu đề ra tại Nghị quyết số 49-NQ/TU ngày 28/9/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về chuyển đổi số tỉnh Lạng Sơn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Ông Nguyễn Trọng Hùng, Phó Giám đốc phụ trách Sở TT&TT cho biết: Từ nay đến năm 2025, sở tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh đầu tư nguồn lực cho việc nâng cấp Nền tảng cửa khẩu số. Trong đó, để Nền tảng cửa khẩu số có thể triển khai được trên diện rộng, cần tiếp tục linh hoạt trong xây dựng, thiết kế quy trình hoạt động theo từng cửa khẩu. Cùng đó là bổ sung nền tảng thanh toán điện tử, nền tảng kết nối các hệ thống tự động (cân điện tử, barrier điện tử, làn phân luồng điện tử…); nâng cấp phần mềm Nền tảng cửa khẩu số để có thể kết nối, chia sẻ dữ liệu với các hệ thống phần mềm chuyên ngành khác nhằm tăng cường tối đa tự động hóa, tiết giảm thời gian, công sức cho các lực lượng chức năng quản lý tại cửa khẩu.

Đồ họa: Mục tiêu phát triển cửa khẩu số tỉnh Lạng Sơn

Với quyết tâm thực hiện chủ trương chuyển đổi số của Lạng Sơn, các ngành, lực lượng chức năng ở cửa khẩu cũng triển khai các giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện các chức năng của nền tảng cửa khẩu số để phục vụ tốt hơn nhu cầu của doanh nghiệp XNK cũng như công tác quản lý của cơ quan nhà nước. Ông Nguyễn Anh Tài, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết: Hiện nay, Cục Hải quan đã phối hợp với Sở TT&TT tỉnh Lạng Sơn chia sẻ một số thông tin có liên quan như số tờ khai hải quan, loại hình XNK … trên Nền tảng cửa khẩu số nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp khai thác và sử dụng cửa khẩu số. Khi hệ thống hải quan số và cơ chế hải quan “một cửa” quốc gia đưa vào vận hành đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc (dự kiến năm 2024), Cục Hải quan Lạng Sơn sẽ phối hợp với các sở, ban, ngành của tỉnh đề xuất những thông tin dữ liệu cần được chia sẻ từ hệ thống hải quan số và “một cửa” quốc gia làm thông tin đầu vào cho Nền tảng cửa khẩu số, qua đó cắt giảm thủ tục mà người dân và doanh nghiệp phải khai báo lên nền tảng này khi thực hiện thủ tục XNK, xuất nhập cảnh qua biên giới.

Không chỉ lực lượng hải quan, thực hiện chủ trương phát triển Nền tảng cửa khẩu số, Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn, ngành y tế cũng như một số đơn vị trực thuộc cơ quan trung ương như Chi cục Kiểm dịch động vật, Chi cục Kiểm dịch thực vật… cũng đang đẩy mạnh “số hóa” hoạt động quản lý tại cửa khẩu. Cụ thể như Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn đã và đang tập trung triển khai các bước để đầu tư hệ thống kết nối tự động như cân điện tử, barrier điện tử tại cửa khẩu. Ngành y tế đã và đang nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin để đồng bộ với Nền tảng cửa khẩu số như: sử dụng mã vạch để quét truy vấn tờ khai y tế đối với lái xe, chủ hàng trên hệ thống. Cùng đó, các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh bến bãi, logistic tại cửa khẩu cũng tập trung đầu tư hệ thống phân làn điện tử tại khu vực bến…để có thể đồng bộ thông tin, dữ liệu với Nền tảng cửa khẩu số.

Hải quan Cửa khẩu Hữu Nghị kiểm tra công-ten-nơ qua hệ thống soi tự động

Nền tảng cửa khẩu số là dự án đầu tiên trên cả nước về chuyển đổi số cho khu vực cửa khẩu nên trong quá trình thực hiện không hề có hình mẫu, quy định, hướng dẫn nào có thể tham chiếu, học hỏi được. Tuy nhiên, bằng sự quyết tâm, dám nghĩ, dám làm, sự vào cuộc một cách nghiêm túc của các cơ quan nhà nước, Nền tảng cửa khẩu số tại tỉnh Lạng Sơn đã được triển khai thí điểm thành công. Đó chính là tiền đề để Lạng Sơn hướng tới xây dựng cửa khẩu số thông minh và triển khai toàn diện tại tất cả các cửa khẩu của tỉnh; từ đó, thúc đẩy kinh tế cửa khẩu phát triển nhanh và bền vững.

Không chỉ vậy, thành công của Lạng Sơn trong triển khai thí điểm Nền tảng cửa khẩu số sẽ hình thành mô hình kiểu mẫu, có khả năng nhân rộng áp dụng cho các cửa khẩu trên toàn quốc, góp phần hệ thống cửa khẩu số quốc gia, phục vụ quản lý nhà nước của Chính phủ và các địa phương, lực lượng chức năng tại các khu vực cửa khẩu; tạo thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.

{ Kỳ 1. Tiên phong xây dựng nền tảng cửa khẩu số}

BẢO VY-LƯU VŨ