Tăng tuyên truyền, giảm tình trạng người lao động rút sổ bảo hiểm xã hội một lần

- Dịp đầu năm và cuối năm, khi người lao động về quê nghỉ tết thường rút sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần và chậm tiếp tục tham gia vào thị trường lao động. Để hạn chế tình trạng này, thời gian qua, BHXH tỉnh, BHXH các huyện đã nỗ lực truyền thông về các quyền lợi, nghĩa vụ khi tham gia BHXH tự nguyện để giúp người lao động nâng nhận thức, giảm tình trạng rút sổ BHXH một lần.

Theo số liệu thống kê của BHXH tỉnh, năm 2023, BHXH tỉnh đã giải quyết chế độ BHXH một lần cho 9.733 người lao động, tăng 1.465 người so với năm 2022; trong quý I/2024, BHXH tỉnh đã giải quyết chế độ cho 3.275 trường hợp rút BHXH một lần, tăng 182 người so với cùng kỳ năm 2023.

Sở dĩ đầu năm tăng nhiều trường hợp người lao động rút sổ BHXH một lần chủ yếu do người lao động có tâm lý cần nhiều tiền để giải quyết các công việc gia đình nên thường chọn làm thủ tục hưởng chế độ BHXH một lần cho được nhiều tiền, mặt khác sau khi về nghỉ lễ, tết họ chưa chắc tiếp tục đi làm tiếp. Nguyên nhân này chủ yếu xuất phát từ việc người lao động chưa hiểu hết quyền lợi, nghĩa vụ của mình đối với việc tham gia vào lưới an sinh xã hội nên xảy ra tình trạng rút sổ BHXH một lần.

So với nhiều huyện khác trong tỉnh thì Hữu Lũng là địa bàn có nguồn lực lao động dồi dào. Hai năm gần đây, tình trạng người lao động trên địa bàn rút sổ BHXH một lần có thời điểm tăng gấp đôi, gấp rưỡi so với những năm trước. Ông Nguyễn Công Bằng, Phó Giám đốc BHXH huyện Hữu Lũng cho biết: Năm 2023, toàn huyện có 2.159 trường hợp làm thủ tục giải quyết chế độ BHXH một lần; trong năm 2024, tình trạng này cũng diễn ra đều hằng tháng với số lượng rút sổ từ trên 100 đến gần 200 trường hợp/tháng, đáng chú ý có tháng 3/2024 số trường hợp rút sổ BHXH một lần tăng lên 340 trường hợp; lũy kế 11 tháng năm 2024 toàn huyện có 2.137 trường hợp đã rút sổ BHXH một lần. Qua nắm bắt chúng tôi thấy rằng, người lao động có tâm lý trước khi ban hành Luật BHXH sửa đổi  là không được rút sổ BHXH một lần nên dẫn đến đầu năm có nhiều người đi rút trước, vì vậy, lượng người rút tăng lên nhiều hơn.

Để khắc phục tình trạng này dịp cuối năm 2024, khi Tết Nguyên đán cận kề thì toàn ngành BHXH tỉnh đã phối hợp tăng cường truyền thông trên cổng thông tin điện tử của ngành, cổng thông tin điện tử của UBND tỉnh, các huyện, thành phố; tuyên truyền trên trang fanpage, nhóm zalo… về những quyền lợi khi tiếp tục tham gia BHXH và nếu người lao động rút sổ BHXH một lần, không còn tham gia BHXH nữa thì sẽ ảnh hưởng đến những quyền lợi thiết thực của người lao động như: không có lương hưu, mất quyền lợi được cấp BHYT miễn phí, mất quyền lợi được hưởng mai táng phí khi qua đời... Cùng với đó, BHXH tỉnh và các huyện cũng tích cực lồng ghép tuyên truyền với các chính sách BHXH, BHYT tại các hội nghị truyền thông, tập huấn, thông qua các tổ chức dịch vụ thu; trên các trang cá nhân của cán bộ, người lao động ngành BHXH. Qua đó, mỗi cán bộ, người lao động ngành BHXH trở thành một tuyên truyền viên để có thể tư vấn, tuyên truyền 1-1 hoặc theo nhóm nhỏ, đến tận gia đình để truyền thông, nâng nhận thức người lao động về ý nghĩa nhân văn, an sinh, quyền lợi của họ khi tham gia BHXH tự nguyện.

Bà La Thị Thu Phương, Trưởng Phòng Truyền thông, BHXH tỉnh cho biết: Với nhiều hình thức đa dạng, chúng tôi đã phối hợp với các cơ quan báo chí  tuyên truyền, đăng tải, phát sóng được trên 1.000 tác phẩm; các trang zalo, facebook của BHXH tỉnh và BHXH huyện đã đăng tải 1.229 bài viết, 2.741 lượt chia sẻ về chính sách BHXH, BHYT. Cùng với đó, chúng tôi cũng phối hợp với các hội, đoàn thể tổ chức được 54 hội nghị tuyên truyền, đối thoại về chính sách BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, BH thất nghiệp với gần 2.000 người tham dự; tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình qua hệ thống loa truyền thanh cơ sở được 2.628 lượt; tiếp nhận và giải quyết trên 2.200 lượt ý kiến của tổ chức, cá nhân phản ánh, kiến nghị, đề nghị tư vấn, hỗ trợ về hồ sơ, thủ tục giải quyết chế độ BHXH, BHYT.

Chị Vy Thị Mây, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn chia sẻ: Tôi mở cửa hàng hoa, thu nhập tương đối ổn định nên cũng đã tham gia BHXH tự nguyện được hơn 5 năm. Vừa rồi, gia đình có việc gặp khó khăn nên tôi cũng có ý định không tham gia BHXH nữa, chốt sổ BHXH một lần nhưng được cán bộ tư vấn cụ thể tôi đã hiểu rõ quyền lợi  khi tham gia BHXH nên tôi đã quyết định giảm mức đóng và tiếp tục tham gia vào lưới an sinh xã hội.

Những nỗ lực trong công tác tuyên truyền cũng như trong bối cảnh Luật BHXH mới được Quốc hội thông qua năm 2024 đã mở rộng thêm nhiều điểm mới, tăng quyền lợi, tạo điều kiện hơn cho người lao động tham gia nên đã góp phần giảm tình trạng người lao động rút sổ BHXH một lần. Tính hết tháng 11/2024, toàn tỉnh đã giải quyết cho 8.575 trường hợp làm thủ tục hưởng BHXH một lần, giảm 35 trường hợp so với cùng kỳ năm 2023. 

Có thể thấy rằng, trong tình hình kinh tế, xã hội ổn định, số người có việc làm tăng lên thì việc giải quyết chế độ một lần có dấu hiệu giảm nhẹ so với năm 2023 là một tín hiệu khả quan. Hy vọng những ngày cuối năm 2024, đầu năm 2025 sẽ không xảy ra tình trạng người lao động rút sổ BHXH một lần.