Tăng tốc số hóa ngân hàng

Với chiến lược bài bản triển khai chuyển đổi số, các ngân hàng Việt Nam đã nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua cải thiện hiệu suất, giảm chi phí và cải thiện trải nghiệm khách hàng. Tuy nhiên, việc số hóa ngân hàng cũng đặt ra nhiều thách thức trong công tác bảo mật để bảo đảm quyền lợi cho khách hàng.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, nhờ tiên phong số hóa và đầu tư nguồn vốn lớn đổi mới công nghệ, hiện có hơn 87% số người trưởng thành đã có tài khoản thanh toán tại ngân hàng và nhiều ngân hàng đã có hơn 95% số lượng giao dịch được xử lý trên kênh số.

Tăng trưởng về số lượng giao dịch thanh toán qua di động (mobile) và mã QR bình quân qua các năm từ 2017-2023 đạt hơn 100%/năm. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng xử lý bình quân 830 nghìn tỷ đồng/ngày (tương đương 40 tỷ USD), hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử xử lý bình quân 20-25 triệu giao dịch/ngày.

Với phương châm "đi tắt đón đầu", sớm triển khai chuyển đổi số, các ngân hàng đã nâng tầm quy mô, thương hiệu, dịch vụ. Chẳng hạn như ngay từ đầu năm 2025, ngân hàng Agribank quyết liệt phát triển các ứng dụng ngân hàng điện tử với giao diện thân thiện và nhiều tiện ích tích hợp.

Agribank Digital được hoạt động như một mô hình chi nhánh ngân hàng thu nhỏ, phục vụ mọi đối tượng khách hàng, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận các dịch vụ tài chính, giảm thời gian và công sức khi phải đến các chi nhánh ngân hàng truyền thống.

Đầu tư mạnh mẽ cho chuyển đổi số trong giai đoạn 2019-2024, ngân hàng ACB cũng đã phát triển ngân hàng số ACB ONE thành kênh kinh doanh trọng yếu song song với ngân hàng truyền thống. Nhờ đó, ACB đã mở rộng thêm kênh huy động và thu hút thêm khách hàng mới, gia tăng thị phần. Tính đến cuối năm 2024, ACB đã có 6,7 triệu khách hàng cá nhân và 305.000 khách hàng doanh nghiệp đăng ký sử dụng dịch vụ ngân hàng số.

Tương tự, trong giai đoạn từ 2020 đến nay, Nam A Bank chuyển đổi số mạnh mẽ cũng như mở rộng quy mô hoạt động khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước. Ngân hàng hiện có gần 250 điểm kinh doanh trên toàn quốc; trong đó, có gần 150 điểm kinh doanh truyền thống (chi nhánh, phòng giao dịch) và 101 điểm ONEBANK ứng dụng hệ sinh thái số, dù chi phí hoạt động tăng nhưng CIR (chỉ số chi phí trên thu nhập) cải thiện dần theo các năm.

Mặc dù công nghệ số phát triển mạnh mẽ mang lại nhiều cơ hội cho ngành ngân hàng cũng như lợi ích cho khách hàng nhưng cũng đặt ra không ít thách thức khi tiến hành chuyển đổi.

Mặc dù công nghệ số phát triển mạnh mẽ mang lại nhiều cơ hội cho ngành ngân hàng cũng như lợi ích cho khách hàng nhưng cũng đặt ra không ít thách thức khi tiến hành chuyển đổi. Đó là hành lang pháp lý chưa hoàn thiện, chưa theo kịp tốc độ phát triển mạnh mẽ của công nghệ gây vướng mắc cho các ngân hàng triển khai các ứng dụng công nghệ mới. Bên cạnh đó, những rủi ro về an ninh mạng khi tội phạm an ninh mạng ngày càng hoạt động tinh vi, thay đổi phương thức hoạt động gây khó khăn cho công tác phòng ngừa, ngăn chặn, đấu tranh.

Ngoài ra, những thách thức về thiếu hụt nguồn nhân lực và chuyên gia công nghệ thông tin để vận hành hệ thống ngân hàng số và bảo mật thông tin cũng được đặt ra khi số hóa ngân hàng. Trong khi đó, khách hàng cũng gặp nhiều rủi ro hơn trước các thủ đoạn lừa đảo, đánh cắp thông tin cá nhân rồi chiếm đoạt tiền trong tài khoản… khi giao dịch trực tuyến.

Để chuyển đổi số ngân hàng phát huy hiệu quả, các ngân hàng cần nhận diện những rủi ro, từ đó cập nhật chính sách bảo mật thường xuyên... nhằm bảo đảm quyền lợi của khách hàng và nâng cao uy tín và phát triển bền vững trong bối cảnh an ninh mạng ngày càng phức tạp. Một trong những động lực thúc đẩy chuyển đổi số ngành ngân hàng, đó là việc thực hiện Đề án 06 phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số.

Việc triển khai tốt đề án này sẽ giúp ngân hàng xác minh người dùng khi cung ứng dịch vụ; qua đó, góp phần tăng cường an ninh, an toàn trong quá trình phổ cập dịch vụ ngân hàng số nói chung và thanh toán số nói riêng. Song song đó, các cơ quan chức năng cần triển khai hiệu quả hơn việc đối phó các cách thức, thủ đoạn của tội phạm trong hoạt động ngân hàng điện tử, từ đó đề xuất các giải pháp bảo đảm an ninh và bảo mật… cho khách hàng giao dịch trực tuyến.