Tăng hiệu quả sử dụng nguồn nước

Nhằm hỗ trợ vùng hạ du đồng bằng Bắc Bộ bảo đảm đủ nước đổ ải vụ đông xuân, các nhà máy thủy điện: Hòa Bình, Tuyên Quang, Thác Bà đã xả hơn ba tỷ m3 nước. Theo kế hoạch, các nhà máy sẽ phải xả hơn 5,16 tỷ m3, tiết kiệm hơn 40% lượng nước so với tính toán trước đó mà vẫn bảo đảm phục vụ sản xuất nông nghiệp của nông dân. Đây là đợt xả nước phục vụ đổ ải vụ đông xuân ngắn nhất ở miền bắc từ năm 2011 đến nay, tiết kiệm một lượng nước đáng kể dành cho phát điện vào mùa khô này. Để duy trì mực nước trên sông Hồng đoạn qua Hà Nội thường xuyên ở mức 2,2 m, các nhà máy thủy điện đã phải vận hành tối đa công suất (xả nước qua các tổ máy).

Để đạt hiệu quả sử dụng nguồn nước, Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia kiến nghị Tổng cục Thủy lợi tiếp tục giao các đơn vị nghiên cứu sâu hơn về những ảnh hưởng của hiện tượng xói lòng dẫn sông Hồng cũng như sự gia tăng mức độ phân lưu dòng chảy giữa sông Hồng và sông Đuống đến mực nước hạ du hệ thống sông Hồng làm cơ sở cho công tác tính toán xả nước những năm tới chính xác, hiệu quả hơn. Bên cạnh việc xây dựng các giải pháp để các địa phương có thể lấy nước trong những tình huống các nhà máy thủy điện đã xả hết năng lực nhưng mực nước sông Hồng tại Hà Nội vẫn thấp hơn mức 2,2 m, Tổng cục Thủy lợi cần phối hợp chặt hơn giữa lịch gieo trồng và lịch lấy nước để tiến tới xây dựng kế hoạch lấy nước cho các năm tới với phương án chỉ hai đợt.

Trong khi đó, miền trung và Tây Nguyên đang đối mặt với đợt hạn hán, xâm nhập mặn kỷ lục. Một số nhà máy thủy điện trong khu vực đã phải rút khỏi thị trường phát điện cạnh tranh để phục vụ ưu tiên chống hạn, thậm chí, một số hồ thủy điện đã xuống tới mực nước chết khiến nhà máy phải tạm dừng hoạt động. Để bù đắp sản lượng điện thiếu hụt, ngành điện buộc phải huy động cao nhất các tổ máy nhiệt điện than, tăng cường phát điện bằng dầu (giá thành cao),… Thực tế dung tích các hồ thủy điện ở khu vực này nhỏ, nếu chỉ tích nước để phát điện thì hạ du sẽ không có nước, hoặc nếu xả nước thì chẳng mấy các hồ sẽ hết nước, khi đó chẳng những không có điện năng mà nước cho hạ du cũng chẳng có. Bởi vậy, việc tính toán, hài hòa lợi ích giữa phát điện và bảo đảm nguồn nước cho hạ du là bài toán hết sức nan giải trong hoàn cảnh hạn hán ngày càng khốc liệt, khó dự báo, đòi hỏi sự phối hợp, điều hành chặt chẽ giữa các ngành điện lực, thủy lợi, chính quyền các địa phương. Để tránh lãng phí nguồn nước xả, các địa phương phải thông báo lịch xả nước đến người dân để thống nhất lịch lấy nước; vận động người dân điều chỉnh tập quán canh tác, lấy nước tập trung trong các đợt xả, bất kể hoàn cảnh nào.

Nếu không thực hiện lịch xả tập trung như ở miền bắc, nguồn nước xả từ các nhà máy thủy điện miền trung, Tây Nguyên sẽ “trôi” ra biển rất nhanh do địa hình dốc. Thậm chí, một số nơi phải áp dụng giải pháp ngăn sông tạm thời để giữ nguồn tài nguyên quý giá này. Bên cạnh đó, cần huy động nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ thi công xây dựng, cải tạo hệ thống công trình thủy lợi, xây thêm các hồ trữ nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt. Việc chống hạn đòi hỏi phải huy động cả hệ thống chính trị, vào cuộc tích cực, quyết liệt, trong đó cần tuyên truyền cho người dân chủ động phòng, chống hạn, sử dụng nước có hiệu quả; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp; áp dụng các biện pháp tưới nhỏ giọt, phun mưa, tưới luân phiên,… để tăng hiệu quả sử dụng nguồn nước.

Theo Nhandan.org.vn