Tăng cường nghiên cứu, sản xuất khoai tây sạch bệnh cho nông dân

LSO-Lạng Sơn nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, thuận lợi cho phát triển cây khoai tây, chính vì vậy, từ nhiều năm qua, cây khoai tây đã trở thành cây trồng chính trong vụ Đông ở Lạng Sơn.

Tuy nhiên, năng suất và chất lượng của cây khoai tây lại không ổn định, nguyên nhân chính là giống khoai tây bà con nông dân vẫn thường sử dụng là loại giống nhập khẩu từ Trung Quốc. Ví dụ vụ khoai tây năm 2013, trong khoảng 1.500 ha trồng khoai tây thì có trên 50% bà con nông dân sử dụng giống khoai tây không rõ nguồn gốc. Theo cán bộ Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết: hàng năm, thường thì bà con nông dân sử dụng các loại giống khoai tây được cấp xác nhận, nhưng vẫn còn nhiều hộ nông dân mua khoai tây giống bán tại chợ. Do chưa được xác nhận nên những giống khoai tây trôi nổi chưa đáp ứng được chất lượng và năng suất như mong muốn và như vậy là bà con nông dân sẽ “đánh đu” với vụ mùa của mình.

Đưa công nghệ khí canh vào trồng khoai tây sạch bệnh

Ông Chu Xuân Tiến, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH-CN Lạng Sơn cho biết: nhu cầu sử dụng giống khoai tây của bà con nông dân là rất lớn. Với khoảng 2.000 ha thì bà con phải cần đến trên 2 nghìn tấn khoai tây giống. Trong những năm trước, do thiếu kinh phí nên mỗi năm, Trung tâm mới chỉ sản xuất được khoảng hơn 10 tấn giống khoai tây sạch bệnh, số giống này chỉ đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu của bà con… Nhằm giải bài toán này, trong mấy năm qua, Trung tâm Ứng dụng Tiến bộ KH-CN mạnh dạn nghiên cứu, ứng dụng nhiều công nghệ mới vào sản xuất giống khoai tây sạch bệnh siêu nguyên chủng. Theo Giám đốc Trung tâm, sản xuất giống khoai tây siêu nguyên chủng mất rất nhiều thời gian và công đoạn, nhưng loại giống khoai tây Invitro siêu nguyên chủng là cây khoai tây cho giống thuần chủng và có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt nhất. Thực tế những vụ trước đã chứng minh, diện tích bà con nông dân trồng giống khoai tây siêu nguyên chủng sạch bệnh trung bình cho thu 15 tấn củ/ha, sản lượng đạt được cao gấp 3 lần so với những diện tích sử dụng giống khoai tây không rõ nguồn gốc.

Theo Viện Nghiên cứu Rau quả trung ương, Việt Nam có khả năng phát triển mạnh khoai tây, nhất là ở vùng đồng bằng Bắc Bộ, miền núi phía Bắc, vì khoai tây là loại cây ưa lạnh. Trong những năm qua, ước tính mỗi năm có khoảng 200.000 ha trồng được khoai tây. Tuy nhiên, những năm gần đây, diện tích trồng khoai tây chỉ dao động trong khoảng 30.000 – 35.000 ha với năng suất bình quân khoảng từ 10 – 11 tấn/ha. Một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến năng suất thấp và diện tích trồng giảm dần là do thiếu nguồn củ giống tốt, củ giống trồng phổ biến là loại củ giống chất lượng thấp (tỷ lệ nhiễm bệnh virus cao, già sinh lý và độ thuần chủng thấp). Lạng Sơn cũng không nằm ngoài tình trạng này. Chính vì vậy, việc đẩy mạnh nghiên cứu và sản xuất giống khoai tây siêu nguyên chủng sạch bệnh là một trong những nhiệm vụ chính của Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH-CN Lạng Sơn trong thời gian qua. Nhiệm vụ nhân giống không nằm ngoài mục đích giúp bà con có một giống cây tốt để nâng cao hiệu quả và tăng thu nhập cho nông dân.

Trong năm 2014, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH-CN đang xây dựng đề án nhằm tăng cường việc sản xuất giống khoai tây siêu nguyên chủng sạch bệnh. Cụ thể, Trung tâm đã nuôi cấy hơn 20.000 cây khoai tây Invitro nhằm tạo củ siêu bi (sẽ tạo được khoảng 60.000 củ siêu bi nguyên chủng). Với số lượng củ đạt được, Trung tâm sẽ xây dựng 12 ha mô hình sản xuất giống khoai tây siêu nguyên chủng sạch bệnh. Từ diện tích này, Trung tâm sẽ cung ứng được một lượng lớn giống khoai tây sạch bệnh để cung ứng cho một số vùng trọng điểm của tỉnh về trồng khoai tây (khoảng 20 tấn). Không chỉ vậy, cuối năm 2014 này, Trung tâm cũng đã được phê duyệt dự án “xây dựng mô hình sản xuất khoai tây bền vững” tại 3 huyện là Lộc Bình, Cao Lộc và Tràng Định. Đây chính là kế hoạch của Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH-CN nhằm đưa giống khoai tây sạch bệnh đến gần với bà con nông dân.

Trên thực tế, với lợi thế về thời tiết, khí hậu của địa phương, Lạng Sơn có thể mở rộng diện tích trồng khoai tây theo hướng sản xuất khoai tây thương phẩm giá trị kinh tế cao. Hướng đi này càng trở nên khả thi hơn khi Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học – công nghệ Lạng Sơn đã làm chủ công nghệ nhân giống khoai tây siêu nguyên chủng Invitro.

TRÍ DŨNG